De leugen van Jonas Woldemariam
Dinaw Mengestu

‘Desalniettemin kan de geschiedenis soms wel een kleine revisie gebruiken, als het niet omwille van de doden is, dan toch ten minste voor onszelf

Jonas Woldemarian is geboren en getogen Amerikaans, maar worstelt met het verleden van zijn uit Ethiopië gevluchte ouders, Yusef en Mariam.
Yusef is al drie jaar in Amerika, als hij zijn vrouw terug ziet. Ze kenden elkaar eigenlijk nauwelijks toen ze trouwden, en daar komt weinig verandering in nu ze weer herenigd zijn. Yusef, getraumatiseerd door zijn verleden, heeft losse handjes. Mariam wil vrijheid, maar  beseft dat ze nergens heen kan.
Het leven zoals hun zoon Jonas dat meebeleeft met zijn ouders is er een vol haat, op het laatste konden ze zelfs niet samen in een vertrek aanwezig zijn. Kwam de een binnen, dan vertrok de ander.
Jonas doet het in zijn leven niet veel beter. Ook zijn relatie met de advocate die hij tijdens zijn eigen loopbaan op een asielzoekerscentrum leert kennen, loopt stuk.
Als hij ontslag heeft gekregen bij het AZC, gaat Jonas werken als leraar Engels, hetgeen hem goed bevalt. Hij merkt dat de leerlingen aan zijn lippen hangen als hij verhalen vertelt over de ellendige avonturen van vluchtelingen, waarbij hij het verhaal van zijn vader aandikt en verfraait met dingen die hij tijdens zijn werk op het AZC volop hoorde. Intussen ziet hij zijn eigen relatie langzaam verzanden.
Als Angela hem verlaten heeft, besluit hij de huwelijksreis die zijn ouders na hun hereniging maakten naar Nashville, over te doen, dertig jaar later, om hen beter te leren kennen.
Wie waren zijn ouders? Waarom liep het fout tussen hen?
En ook: zijn ouders hebben immers zijn leven bepaald: hoe komt het dat hij is wie hij is? Waarom is hij een leugenaar geworden? Iemand die zich niet durft te uiten?
Angela brengt het onder woorden, als hun relatie duidelijk ten einde loopt. ‘je hebt geen idee wie je bent, of wel, Jonas?’

Dinah Mengestu verweeft de twee verhalen, waarbij Jonas het leven van zijn ouders moet samenstellen uit het weinige dat hij weet uit eigen herinnering, en uit wat zijn moeder hem verteld heeft. Van de tijd dat zijn moeder, zwanger van hem, in de auto zat op weg naar Nashville, kan hij niet uit eigen herinnering putten natuurlijk. Hij verzint de rest.
Het verhaal dat Mengestu vertelt is op zich boeiend, maar het is een ingewikkeld geheel geworden doordat hij steeds heen en weer springt en de lezer daarbij geen idee heeft wat waar is en wat niet.
Dat is vermoeiend lezen. Misschien is dat met opzet zo gedaan, het leven van een asielzoeker is neem ik aan niet echt klip en klaar. Vaak zijn die verhalen niet de hele waarheid. Dat is het verhaal van Jonas dus ook niet. Een vluchteling weet na al zijn avonturen niet meer wie hij is. Jonas weet niet meer wie hij is. Dus toch een waarheid.

ISBN 9789056723989 | hardcover | 320 pagina's | Bruna | november 2011
Vertaald uit het Engels door Adriaan Krabbendam

© Marjo, 6 maart 2012

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER