De madonna's van Leningrad

Marina is een 18 jarige Russische vrouw die rondleidingen geeft in de Hermitage in Leningrad.
Ze woont bij haar oom en tante en hun twee kinderen nadat haar ouders opgepakt zijn vanwege 'protest tegen het systeem'. Ze is verloofd met Dimitri maar hij moet het leger in. Vlak voor zijn afscheid vrijen ze voor het eerst met elkaar.
Het is 1941, de Duitsers naderen Leningrad, en vanwege de vele bombardementen moeten alle kunstwerken in veiligheid gebracht worden. (Inmiddels wonen ze in de kelder van de Hermitage)

's nachts moet Marina op het dak de wacht houden, ze moet elke keer na een zware aanval controleren of een deel van de Hermitage geraakt is en dan eventueel alarm slaan. Half hallucinerend van vermoeidheid staat ze daar. Op een nacht heeft ze een hallucinatie die zo echt aandoet dat ze het gevoel heeft dat het werkelijk gebeurd is. Een prachtig beeld kwam tot leven en omhelste, verwarmde en bedreef de liefde met haar. Ze blijft zich altijd afvragen of het wel een hallucinatie was.

Overdag werkt Marina vaak samen met een oudere vrouw die al lange jaren in de Hermitage werkt. Samen met haar traint ze zich om zich de weggehaalde schilderijen tot in detail te herinneren. De vrouw vertelt haar dat er vroeger meer schilderijen hingen o.a. enkele madonna's. Deze zijn voor de oorlog langzamerhand in het geheim weggehaald en verkocht. De vrouw beschrijft de madonna's uiterst nauwkeurig zodat Marina ze bijna voor zich kan zien. De dagen slepen zich voort, de honger is enorm. En dan blijkt Marina zwanger! Na de oorlog vindt ze als door een wonder Dimitri terug en ze emigreren met het zoontje naar Amerika. Ze praten nooit over de gebeurtenissen in de oorlog.

Inmiddels ouder geworden begint Marina's geheugen haar in de steek te laten. Ze begint tegen haar dochter over de kelder te praten en over kunstwerken. Ze blijkt er tot haar dochters verbazing enorm veel verstand van te hebben. Ze vertelt dat een gouden God de vader van haar zoon is. Ze vertelt over de madonna's maar weet niet meer waar ze die gezien heeft. Ze vertelt en vertelt maar kan de schilderijen niet meer plaatsen, waar ze hingen, hoe ze eruit zagen. Langzamehand wordt het grijs in haar hoofd...

Een vreemd boek, de gedeelten over de belegering van Leningrad en de gevolgen voor iedereen zijn aangrijpend en mooi beschreven.
Het verhaal begint met de oude Marina die alles niet goed meer weet en via geheugenflarden wordt haar verhaal verteld. Deze geheugenflarden worden steeds zweveriger net als Marina zelf. Maar de manier waarop het aftakelen van haar geheugen verteld wordt is niet echt overtuigend.
De madonna's in de Hermitage spelen een grote rol, de schilderijen worden ook nauwkeurig beschreven. Je vraagt je af of zij misschien zelf een madonna was gezien haar zeer onverwachte zwangerschap.

ISBN 9022991121 Bindwijze Paperback Aantal pagina's 223 Uitgever Bruna Uitgevers, A.W. februari 2006

© Dettie, 4 mei 2006

Reageren? Klik hier!