Gemiste tijd

De twee verhalen waaruit Gemiste tijdbestaat, zijn zo verschillend qua stijl en niveau dat het bijna lijkt alsof ze van de hand van twee verschillende schrijvers zijn.
Het verhaal van Leo, die zo lijdt aan zijn verloren liefde dat hij er een beetje vreemd van wordt, is het minste. De passages die beeldend zijn beschreven, zoals die aan het begin waar het gezeul met het lijk van Eleni uit de doeken wordt gedaan, zijn goed. Scheinmann weet met deze scènes voor elkaar te krijgen dat je het voor je ziet.
De vertellingen echter, waarmee Scheinmann de verschillende gebeurtenissen aan elkaar breidt, zijn tenenkrommend slecht. Om maar een voorbeeld te geven:
“Toen hij was afgestudeerd als bioloog had hij gesolliciteerd binnen de vakgroep als laboratoriummedewerker bij het Zoölogisch instituut, dat onder leiding stond van de eminente hoogleraar Lionel Hodge, een wereldwijde autoriteit op het gebied van mierengedrag. Het was gewoon een baantje, maar het werd al snel een obsessie; de mierenwereld was zo mooi gestructureerd en zo ingewikkeld dat hij besloot er een proefschrift over te schrijven.”
Ook de ontmoeting met Eleni wordt op deze manier verteld, evenals talloze andere gebeurtenissen. Steeds dezelfde toon, die je inneemt tegen Leo: wat een sentimentele navelstaarder is dat! En wat kan het me schelen op wie hij verliefd wordt of bij welk instituut hij zijn baantje neemt. Leo laat me als lezer koud.

Het verhaal van Moritz daarentegen is heel anders. Hier geen sentimentaliteit of oninteressante details. Moritz loopt heel Rusland door nadat hij uit een krijgsgevangenenkamp is ontsnapt en ondervindt daarbij de nodige problemen. Belangrijk is dat wat hij meemaakt authentiek overkomt. Als lezer voel je de honger, de kou en de angst. Scheinmann schetst hier een goed beeld van de chaos die er in die tijd (1917, 1918) in Rusland moet hebben geheerst, met een oorlog, een revolutie en een burgeroorlog achter elkaar.
Kiraly, met wie Moritz een periode samen wandelt door Siberië, beviel me als personage het best. Hij is zo egoïstisch dat hij op een bepaald moment – als hij nog als soldaat aan de oorlog deelneemt – de dekens jat van kameraden die stervende, maar nog niet helemaal dood zijn. Het leuke aan hem is dat hij vreselijke tirades kan houden over zaken die hem dwars zitten, zoals wanneer zijn tenen zijn kapotgevroren. Die scheldpartijen zijn een lust voor het lezend oog.
De illustraties uit Leo’s notitieboek zijn leuk en grappig, maar niet noodzakelijk voor de ondersteuning van het verhaal. Dat het thema van het alles overwinnende liefde is, zoals op de achterkaft wordt gesuggereerd, kon ik er namelijk niet zo uithalen.
Al met al is het jammer dat Scheinmann niet het hele boek heeft gebruikt voor het verhaal van Moritz. Van mij had dat best nog gedetailleerder gemogen. Dan was het misschien een echt goed boek geworden, in plaats van een half goed boek.

Paperback | 399 Pagina's | Nieuw Amsterdam ISBN10: 9046802795 | ISBN13: 9789046802793 Vertaald door Paul van der Lecq

© PetraO., oktober 2007