De kleindochter
Bernard Schlink

Bernard Schlink, de schrijver van het veelgeprezen boek De voorlezer dat handelt om een vrouw die vrijwillig bewaakster was in een concentratiekamp. Een vrouw die haar grote geheim niet prijs wilde geven en daardoor in deze situatie terecht was gekomen. Ook in De kleindochter hangen enkele hoofdpersonages het gedachtegoed van rechtsradicalen aan.
Was het in De voorlezer echter uit een soort onmacht en angst dat de vrouw in het concentratiekamp ging werken. In De kleindochter is bewust gekozen voor het rechts radicaal extremisme. Bernard Schlink heeft hiermee wederom een boek geschreven dat handelt om onbegrijpelijke inzichten maar veroordeelt ze niet.

In het boek begint het met de dood van Birgit, de vrouw van de dan zeventigjarige Kaspar. Birgit was een voormalig DDR (Duitse Democratische Republiek) inwoonster en wilde alleen met Kaspar trouwen onder voorwaarde dat hij haar daar weg zou halen. En zo gebeurde, hij hielp haar met haar vlucht naar het vrije West-Duitsland. Kaspar, boekhandelaar in Berlijn, ziet zijn vrouw echter langzaam wegzinken in de drank. Na haar dood ontdekt hij waarom, ze blijkt bij haar vlucht haar dochtertje Svenja te hebben achtergelaten in de DDR.

Kaspar besluit Svenja te gaan zoeken en dat brengt hem bij oud vrienden en familie van Birgit, waarvan Kaspar het bestaan niet wist. Uiteindelijk vindt hij Svenja en haar man Björn en wat hij ziet verbijstert hem. Svenja en haar man leven sober en hangen het rechts radicale gedachtegoed aan. Ze leven afgezonderd in een soort commune. Hun dochter Sigrun weet niet beter dan dat haar ouders de waarheid verkondigen. Tot Kaspars verbijstering aanbidt Sigrun de kampbeul Irma Grese, zij is een held.

Kaspar besluit Sigrun als zijn kleindochter te beschouwen en wil haar laten zien dat er meer is dan de wereld waarin zij opgroeit. Met veel pijn en moeite weet hij Svenja en Björn zover te krijgen dat zij ermee instemmen dat Sigrun hem mag bezoeken. Sigrun blijkt enorm musicaal en dat gegeven vormt de ondergrond van het proces om Sigrun te laten zien dat niet alleen alles wat Duits is, goed is. Tevens vormt literatuur een bron van gespreksstof tussen Sigrun en Kaspar.
Daarmee verandert het leven van beiden radicaal.

Opnieuw heeft Bernard Schlink, die tevens jurist is, een boek geschreven dat niet in een hokje te stoppen is. Hij laat je wederom nadenken over zienswijzen en (voor)oordelen over mensen die anders opgegroeid zijn dan in de doorsnee gezinnen. De uitermate pro nazi gedachten zijn verbijsterend maar voor de personen die ze uitspreken niet meer dan normaal. Ze weten niet beter en staan er vierkant achter. Voor Sigrun is het ook verbijsterend dat er een andere wereld bestaat met andere inzichten.
Kaspar handelt buitengewoon omzichtig en voorzichtig om Sigrun niet af te stoten en probeert haar zoveel als hij kan te begeleiden in de voor haar zo andere wereld. Hierdoor vormt Schlink opnieuw een boek dat je bijblijft. Beklijvend is het juiste woord hiervoor.

ISBN 9789464620385 | Paperback | 335 pagina's | Uitgeverij Cossee | 18 januari 2023
Vertaald door Marcel Misset

Dettie, 26 april 2023

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER