Septemberlicht
Bas van den Bosch

Al een paar dagen zat Anna Maria Stip in mijn hoofd en haar  naam wilde maar niet verdwijnen. De zes lettergrepen hoorden bij een Volendamse visverkoopster, die begin jaren zestig met haar handkar op de hoek van de Vechtstraat en de Uiterwaardenstraat was neergestreken en daar op vrijdag een klein deel van de Rivierenbuurt bediende. Om kwart over vier, na school, kochten mijn moeder en ik aan haar kar ‘ons maaltje voor ’s avonds’, zoals mamma dat noemde.

Die rondspokende naam is de aanleiding voor Thomas Verlaan (53) om op zoektocht te gaan. Waarom blijft die naam zo in zijn hoofd zitten? Hij vraagt aan zijn eenentachtig jarige moeder of er  iets bijzonders was met die vrouw maar volgens haar vergist Thomas zich.  Er was helemaal geen viskar en ze kent alleen een Annemarie Streep maar dat was de verpleegster die zijn vader, jaren geleden,  tot aan zijn dood verzorgde. Maar het is allemaal zo lang geleden, bijna vijftig jaar, waarom wil Thomas dat weten?
De relatie met moeder is niet geweldig. Ze heeft hem streng en liefdeloos  opgevoed. Over zijn vroeg overleden vader wil ze het nooit hebben. Met de komst van Sophie, zijn vriendin, is de verhouding met moeder wel beter geworden maar meer omdat zijn moeder zich constant tot Sophie richt en niet meer tot hem.

Thomas is leraar en zit al een paar maanden overspannen thuis, zijn moeder weet dat niet. Tevens besluit Sophie  voorlopig bij hem weg te gaan, ook dat vertelt hij zijn moeder niet. Volgens Sophie onderneemt Thomas niets meer, blijft hij in zijn veilige wereldje, hij is al dertig jaar leraar, hij gaat steeds naar dezelfde plaats op vakantie, hun leven is ook steeds hetzelfde...
Als zij weg is mist Thomas Sophie wel maar die naam... die Anna Maria Stip... houdt hem nog steeds hevig bezig.   Zijn moeder is oud en vergeetachtig, het zegt niet zoveel dat zij zich deze naam niet herinnert. Thomas weet zéker dat de vrouw die hij zoekt achter de viskar stond.
Hij is er zo gefascineerd door dat hij het moet weten. Wie was zij? Er volgt een zoektocht die hem leidt naar mensen die zijn vader redelijk goed gekend hebben. Zo komt hij langzamerhand meer te weten over zijn onbekende vader, wat hij hoort ontroert én schokt hem.
Zijn relatie met Sophie houdt hem wel bezig maar tot zijn eigen verrassing niet zo erg als hij verwacht had. Als ze elkaar weer ontmoeten wordt er nog één poging ondernomen door beiden om het 'weer net zo als vroeger' te laten worden...

Het boek ontroerde me. Bas van den Bosch zet met Thomas een personage neer  die je lang bij zal blijven.
Thomas is een mens die het ook allemaal niet zo goed weet maar toch verder wil. Hij twijfelt, piekert en wacht liever af dan dat hij wat onderneemt. Maar door die naam in zijn hoofd moet hij actie ondernemen die hem voor ongekende situaties zet. Thomas  ondergaat eindelijk het gevoel waar hij niet aan wilde namelijk dat hij niet alles vast kan houden en kan laten zijn zoals het was. Dingen gaan voorbij en er komen nieuwe dingen voor in de plaats, beter of slechter, of je het wil of niet. Voor mij was het  gesprek met de psycholoog over een overleden geliefde erg ontroerend. Evenwichtige mensen kunnen dit grote verlies een plek geven en eventueel een nieuwe grote liefde meemaken zegt de psycholoog. Waarop Thomas ageert en de psycholoog uit zijn 'rol' valt. De zoektocht van Thomas is als een grote puzzel  je  moet en wil  verder lezen om het volgende stukje te vinden. Het is een zoektocht naar het verleden waardoor Thomas juist heel erg in het heden terecht komt.

Bas van der Bosch heeft precies de juiste verhouding in gevoelens en daden gevonden. De vragen die Thomas zichzelf stelt zijn zo logisch en menselijk. De herinneringen aan zijn jeugd zijn soms schreinend, er komt een erg eenzaam kind naar voren. De latere levenshouding van Thomas klopt met dat kind. De gevoelens maar ook juist de dingen die Thomas niet voelt maken de man zo ontroerend en interessant. De gebeurtenissen tijdens de zoektocht zouden té toevallig kunnen zijn maar zoals hij ze geschreven heeft kloppen ze en vloeien ze mooi in elkaar over. 

Een boek dat je bijblijft, een schitterend  debuut!

ISBN 9789045702995 Paperback 320 pagina's Uitgeverij Augustus oktober 2009

Dettie, februari 2010

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER