De nederzetting
Assaf Gavron

Met de recent oplaaiende gewelddadigheden in de Gazastrook in mijn hoofd begon ik het boek van Gavron te lezen.

In het nieuws gaat het over de ontvoering en het doden van drie joodse jongens, waarvoor in eerste instantie door niemand verantwoordelijkheid werd opgeëist, over het schenden van bestanden, zodat mensen nauwelijks kunnen bekomen van het oorlogsgeweld en wordt met nauwkeurige precisie het aantal doden dat aan beide zijden valt doorgeven. Het nieuws maakt je boos en dwingt je bijna partij te kiezen, terwijl je niet goed kunt inschatten wat voor effect het conflict heeft op het dagelijks leven van mensen.
Maar daar waar de berichtgeving in het nieuws vooral gaat over het grote conflict, gaat dit boek van Gavron over het kleine, over het alledaagse leven in een joodse nederzetting. Er wordt ingezoomd op de persoonlijke verhalen van mensen die in een absurde situatie leven.

Gavron kan als geen ander haarscherp situaties beschrijven en personages tot leven brengen. Je voelt als het ware het karakter van de mensen die hij beschrijft alsof ze tegenover je staan. Je krijgt begrip voor de situatie.
Bijvoorbeeld voor Otniël Asis, de 'stichter' van de illegale nederzetting en voor de broers Ronni en Gabi.
Ronni die zaken probeert te doen met een Palestijnse olijvenboer, wat in de nederzetting niet met enthousiasme wordt ontvangen en zijn broer Gabi, die probeert een goed gelovig man te zijn om, naar later blijkt, zijn gedrag uit het verleden goed te maken.

Als inspecteurs van de burgerautoriteit de nederzetting bezoeken op zoek naar onrechtmatigheden, en zich afvragen wat er aan de hand is, verklaart Otniël:

“Dit is een bezoekerscentrum van het natuurreservaat Chermesj, terwijl hij knipoogt naar Gabi, die moet glimlachen. De sfeer was gemoedelijk. Het prachtige, bescheiden hutje aan de rand van de kloof stond te schitteren in de zon. Tot ieders grote verbazing maakten de inspecteurs geen rapport op en werd de bouw van het huisje niet stilgelegd.”

 
De bewoners in de nederzetting leven, zoals uit bovenstaand citaat blijkt, voortdurend in de wetenschap dat er misschien een dag komt dat zij hun nederzetting moeten ontruimen en verlaten. Waarom blijven zij dan? Daarvoor heeft ieder personage zijn eigen motief en dat wordt tijdens het lezen van de roman voor de lezer duidelijk. Dat brengt je dus heel dicht bij deze mensen, waardoor je begrip voor ze krijgt als medemens. Het leidt je weg van het grote conflict en het kiezen van een kant voor of tegen. Je wordt onderdeel van hun dagelijks leven.

Na het lezen van het boek heb ik een uitzending van VPRO's Tegenlicht teruggekeken. Deze documentaire legt ook het leven van mensen in de nederzetting Hebron bij de kijker aan de voeten. De documentairemaakster laat onverbloemd het dagelijks leven in die nederzetting zien, wat voor mij huiveringwekkend is. We zien vooral hoe kleine kinderen de vooroordelen van hun ouders en andere volwassenen klakkeloos overnemen, zowel aan Joodse als Palestijnse kant. Een Joodse soldaat moet schoorvoetend toegeven dat de Palestijnen daar toch wel onder erbarmelijke omstandigheden moeten leven.

In het boek van Gavron wordt echter niet het grote conflict aangehaald of de tegenstelling tussen beide bevolkingsgroepen. Hij laat ons juist de mensen achter dit schijnbaar bijna onoplosbare conflict zien in hun alledaagsheid. Hij laat zien dat het om mensen gaat zoals jij en ik. Dat op kleine schaal Ronni gewoon probeert met een Palestijn zaken te doen omdat hij eenvoudigweg inkomsten moet genereren om te kunnen leven. Dat er sprake is van spijt en oprecht berouw, zoals bij Gabi, die nu probeert het goede te doen als vroom man. Dat Otniël de autoriteiten om de tuin leidt, omdat hij nu eenmaal graag woont waar hij woont en daar rustig zijn groenten wil kweken. Niet om Palestijnen dwars te zitten of te tergen. Dàt maakt Gavron met dit boek voor mij duidelijk. Dat de motieven in het dagelijks leven van de meeste mensen waarschijnlijk helemaal niets te maken hebben met hoe wij ze uit het nieuws vernemen omdat ze aan die mensen, Joden en Palestijnen, worden opgehangen.

Assaf Gavron (Israël, 1968) schreef delen van De Nederzetting in een hut op de Westelijke Jordaanoever. Gavrons werk wordt in vele landen vertaald en is bekroond met prestigieuze internationale prijzen. In Nederland verscheen eerder Krokodil van de aanslagen en Hydromania. Deze kreeg onder andere de WIZO-literatuurprijs.

ISBN 9789046816998 Paperback 384 pagna's Uitgeverij Nieuw Amsterdam juli 2014
Oorspronkelijke titel: Hagiv'a, vertaald uit het Hebreeuws door Sylvie Hoyink

© Ria, 25 augustus 2014

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER