Aan de rand
verhalen over mensen en bewegingen in een roerige tijd
Han Hak

Han Hak schreef al eerder een mooi boek over muziek, cultuur en politiek in de 60er jaren van de vorige eeuw. In dit fraai vormgegeven boekwerk, gaat Hak in op de randverschijnselen in onze maatschappij in de jaren ’60 en vooral ’70.

Er passeren kleurrijke figuren de revue, zoals rode dominees, in het Noorden van het land, maar ook de vrijdenker Anton Constandse en anti-rookmagiër Robert
Jasper Grootveld (ughe, ughe) en Rode Jeugd, de OVB, het EVC, Provo en hoe een man een kroketje bestelt nadat bij Broodje van Kootje een ruit geknapt tijdens politie charges op het Spui, want de politie en de Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD) traden keihard op tegen de (veelal) splintergroepen.

Je wrijft je ogen uit wanneer Hak ons bijlicht in een hoek van het verleden vol Anarchisten, Vrijdenkers, Communisten en Pacifisten.
De angst voor andersdenkenden zat er in het naoorlogse Nederland zo erg in dat de Partij van de Arbeid niet wilde samenwerken met de CPN van
Paul de Groot en later Marcus Bakker. Op de Amsterdamse Nassaukade staat nog steeds een standbeeld voor Ferdinand Domela Nieuwenhuis (1846-1910) de oprichter van de socialistische beweging in Nederland, sociaalanarchist en antimilitarist. Hij zou gelden als het lichtend voorbeeld voor veel anarchisten hoewel, een grote anarchistische beweging - zo bewijst Hak - nooit echt van de grond wilde komen in Nederland. Het Rode Boekje van Mao was snel uitverkocht.
De havenstaking van 1979 was een manifestatie van de onvrede aan linkerzijde. De Kraakbeweging kwam op tegen de leegstand van huizen en er was een heuse Rode Bioskoop waar evenals in het hoofdkwartier van de CPN rode films werden gedraaid.

Provo wist de gemoederen in Amsterdam lang bezig te houden met “happenings” bij het Amsterdamse Lieverdje, een beeldje dat er nog steeds staat.
De M-E (Mobiele Eenheid) onderdrukte de ludieke acties en kreeg zo de publieke opinie tegen. De burgemeester van Amsterdam Van Hall, een stijve man, wist zich geen raad met de situatie. Uiteindelijk moest hij het veld ruimen.
Er werden knikkers gegooid bij de Taptoe in Delft. De linkse bewegingen zagen deze taptoe als spierballengerol van de NAVO en dus militaristisch.

Maar Hak schuwt ook de persoonlijke noot niet. Hij denkt aanvankelijk dat het zijn vader zou moeten zijn maar zijn moeder bezwijkt aan een hartstilstand.  En dat terwijl Hak aan het oefenen is met zijn band.

Zo rollen we van de ene anekdote in de andere en veel van de speelse extremisten gaan we langs. Een groot deel is inmiddels gestorven of in drank en rook opgegaan. Bovendien zette de restauratie alweer in. Aan de Universiteit traden oude conservatieve krachten terug ook in het stadsbestuur en de linkse beweging versplinterde verder.

Waar Han Hak in slaagt, is een mooi beeld te schetsen van de - soms vergeten - bewegingen ter linkerzijde in de jaren ’60, ’70 en vroege jaren ’80 van de vorige eeuw.
De politiek is verrechtst in ons tijdsgewricht, niet alleen in Nederland maar ook in de omringende staten en in een gedeelte van Oost-Europa.
Het wordt weer eens tijd voor een echte linkse beweging om het stoffige bed op te schudden.

Een document met sentiment, maar ook een nostalgische herinnering aan een mooie tijd. Met dank aan Han Hak.

ISBN 9789465124575 | Hardcover |138 blz | Uitgeverij Brave New Books | 29 januari 2025

© Karel Wasch, 16 februari 2025

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER