De bizarste beesten ooit
Illustraties: Maude Guesné
Tekst: Tim Flannery mmv Emma Flannery

Tim Flannery is behalve bioloog ook paleontoloog. Al jong ontdekte hij in Melbourne fossielen en raakte geboeid: hij was verbijsterd door het feit dat die fossielen overblijfselen waren van dieren die misschien wel 400 miljoen jaar oud waren! Dus ging hij paleontologie studeren. In dit boek wil hij die kennis met ons delen.
Net als hij ben je verbijsterd als je leest hoe lang er al dieren op onze planeet leefden. En wat voor dieren! Natuurlijk zijn er geen foto’s van, en moeten we het doen met de overblijfselen. Aan de hand van die fossielen, bodemonderzoek en door ze te vergelijken met dieren die in onze tijd leven, zijn wetenschappers heel wat te weten gekomen.

Om alles in goede banen te leiden begint Tim Flannery zijn boek met een uitleg van begrippen. Achterin vind je ook een woordenlijst, maar het is heel handig dat er in het begin al het een en ander uitgelegd wordt:

Wat is een fossiel precies? Wat voor soorten zijn er?
Wie zijn de mensen die fossielen onderzoeken?
Waar vind je de mooiste fossielen en hoe kom je er achter wat het kan zijn?

Dan vertelt hij dat de aarde 4,5 miljard jaar oud is. Onvoorstelbaar is dat. Letterlijk.
En hoe kun je vervolgens een beetje volgen welke dieren en andere levensvormen er zoal waren in welke periode?
Daarvoor vertelt hij over de indeling die men gemaakt heeft: het precambrium, het paleozoïcum, het mesozoïcum en het cenozoïcum.

In een schema kun je een beetje zien hoe dieren zich ontwikkelden, hetgeen in de pagina’s die volgen nader uitgewerkt wordt.
Tussendoor vind je hoofdstukken die gaan over wetenschappers. Ook over enkelen die de wetenschappelijke wereld voor de gek gehouden hebben. En over Darwin, die eerst niet geloofd werd, maar wiens evolutietheorie tot op de dag van vandaag de norm is.

Onze eerste voorvader leefde zo’n 4 miljard jaar geleden. Men noemt hem LUCA (Last Universal Common Ancestor). Er zijn geen fossielen van deze cel. Men weet van zijn bestaan doordat alle levende wezens op aarde gemeenschappelijke genen hebben: oude genen die hun basis vinden in LUCA.
Het is te veel om alle dieren op te noemen die in dit boek genoemd worden, maar natuurlijk zijn daar de dinosauriërs bij. Zij leefden in het mesozoïcum. Hun einde werd veroorzaakt door de inslag van een enorme komeet, waardoor er tien jaar lang flinke kou en duisternis heerste. 

Daarna kwam het tijdperk van de mens. Niet meteen, pas 2,5 tot 3 miljoen jaar geleden ontwikkelde zich een mensachtige uit de primatenfamilie.
In Indonesië ontdekte men de Homo floresiensis. Die bleek bij nader onderzoek geen voorouder, maar een aparte mensensoort. Deze mens leefde 100.00 tot 50.000 jaar geleden.
En dan de Neanderthaler, 300.000 tot 28.000 jaar geleden. De kans is groot dat de moderne mens DNA van de Neanderthaler in zijn genen heeft. Hij is wèl een voorouder dus.
In dezelfde periode leefden er ook vele dieren, te veel om op te noemen. Daarbij hoorde zeker ook de mammoet. Men heeft tekeningen van deze dieren teruggevonden in grotten.

Dit boek omvat héél veel kennis. En nog meer vragen. Het is zo opgezet dat je kunt snuffelen: geen lange lappen tekst, maar informatie in kleinere kaders, bijvoorbeeld met de naam Flannery-feiten. En: ook heel belangrijk: de vormgeving wat betreft kleur en afbeeldingen: er is geen pagina saai te noemen. Het is een pittig boek, maar wel een dat jaren mee gaat!
Daarom is het achterin opgenomen register heel handig.

Na Gek, gaaf, geweldig en Duik mee in de diepzee is er nu een derde boek in de serie Ontdek de Wereld. Dit keer heeft Tim samengewerkt met zijn dochter Emma, die in zijn voetsporen is getreden. Terwijl Tim in het boek de spits afbijt met een inleiding, is Emma degene die het geheel afsluit. Hun verhaal is persoonlijk. Ze vertellen hoe ze aan hun fascinatie voor fossielen komen, en wat voor onderzoek ze zelf gedaan hebben.

Tim Flannery (Melbourne, 1956) is een Australische zoogdierkundige, paleontoloog, milieukundige en milieu-activist vooral op het gebied van klimaatverandering.

ISBN 9789047713937 | hardcover| 256 pagina's | Uitgeverij Lemniscaat | januari 2023
Vertaald uit het Engels door Steven Blaas | Afmeting: 19.7 x 26.0 | Leeftijd vanaf 8 jaar

© Marjo, 18 maart 2023

Lees de reacties op het forum, klik HIER