De andere weg
Mireille Geus

1573
Nelleken woont met haar moeder en drie broertjes in een klein, gehorig huisje in een niet bij naam genoemde stad. Haar vader is een jaar geleden onverwacht overleden en het gezin heeft nauwelijks geld voor eten, kleding of turf. Nellekens jongste broertje is nog maar een baby.
Vlak voor vaders overlijden, waren hij en Nellekens moeder van het katholieke geloof naar het streng verboden geloof van de doopsgezinden overgestapt. Maeyken, Nellekens moeder, heeft daarin het ware geloof gevonden. Kerken zijn er niet, een bijeenkomst moet stiekem bij iemand in huis plaatsvinden of, als dat niet kan, buiten in het veld. Naar een bijeenkomst gaan is erg gevaarlijk, als ontdekt wordt dat mensen doopsgezind zijn, worden ze opgepakt en vaak op een akelige manier, publiekelijk terechtgesteld.
De katholieke buren zijn bezorgd om het vaderloze gezin en proberen op hun manier goed te doen, wat helemaal anders uitpakt dan ze voor ogen hadden.

De twaalfjarige Nelleken is niet blij dat haar moeder zulke grote risico's neemt, wat moeten zij als moeder er niet meer is? Ze vraagt haar moeder evengoed naar de katholieke kerk te gaan, maar dat weigert Maeyken. Het is haar geloof niet meer.
Maar iedereen houdt elkaar in de gaten en smoesjes om zondags niet naar de katholieke kerk te gaan kunnen niet eeuwig duren. Nelleken houdt haar hart vast. Ze begrijpt niet waarom haar moeder zo doet. Zij en haar broertjes zijn er toch ook nog? Daar moet ze toch ook aan denken? Een verrader slaapt nooit. Maar als Nelleken haar moeder met haar zorgen confronteert, blijkt hoe stevig het nieuwe geloof in moeder geworteld is.

Nelleken,’ zegt haar moeder, Nelleken, alsjeblieft, stop ermee. Zoals jij het zegt, klinkt het alsof we in levensgevaar zijn en ik jullie in gevaar breng door mijn geloof. Zo wil ik niet denken. Je moet doen wat je moet doen. Alles kan altijd misgaan. ‘

Het geloof geeft haar kracht en rust ook al vraagt het grote offers.
Moeder belandt uiteindelijk in de gevangenis en Nelleken bedenkt een plan om haar moeder te redden, maar dat lukt niet.

Dankzij een verzoek van de doopsgezinde gemeenschap aan uitgeverij Gottmer, twee jaar geleden, verscheen uiteindelijk dit boek. "Begrijpen doe ik mijn personage niet, maar voor mijn boek moest ik haar keus aannemelijk maken.” zegt Mireille Geus in een interview.Om eerlijk te zijn straalt het verhaal dit onbegrip ook wel een beetje uit. De schrijfster legt namelijk in dit boek alles wat met het geloven te maken heeft behoorlijk nauwgezet uit, soms zelfs een beetje té uitvoerig.
Maar ze geeft wel erg mooi weer hoe belangrijk het geloof was in ieders leven. Maar het kan Maeyken op een gegeven moment niet meer schelen hoe haar omgeving over haar oordeelt. Het nieuwe geloof is alles voor haar, ze wil alle gevaren trotseren maar ze gaat daarin wel héél ver.
Nelleken probeert te redden wat er te redden valt en vraagt haar moeder vaak naar het waarom, of om een beetje water bij de wijn te doen. In haar antwoorden gebruikt Maeyken bewoordingen en gelovige teksten die Nelleken niet altijd snapt maar sommige dingen zijn ook gewoon niet te begrijpen.

De twijfels, de angst en onzekerheid van Nelleken rond het gedrag en de de houding van haar moeder zijn mooi beschreven. Ook de tijdsgeest, de sfeer, de schrijnende armoede is bijna voelbaar weergegeven.
Het is gelukkig niet allemaal kommer en kwel, vooral de twee broertjes van Nelleken zorgen met hun ondeugende streken vaak voor dolle pret, regelmatig zit het hele gezin te hikken van de lach. Ook hebben ze erg gezellige momenten tijdens het eten of zoals de keer dat ze gingen schaatsen en lekker warm ingepakt keken hoe de broertjes hun capriolen uithaalden.

Het is een aangrijpend en heftig verhaal. In haar nawoord schrijft Mireille Geus dat ze het geschreven heeft omdat vandaag de dag nog steeds mensen aan hun geloof ten onder gaan. 'Het is dus een onderwerp van alle tijden en alle mensen.' Dat is ook zo, er is door de eeuwen heen enorm gemoord en geplunderd uit naam van het geloof. Maar of dit boek begrip en inzicht rondom geloven oplevert?

'Ik weet het niet,' zegt Nelleken.
'Wat weet je niet?'
'Waarom geloven elkaar niet gewoon met rust laten,' antwoordt Nelleken, 'dat snap ik niet. Niemand wil een ander kwaad doen, want in alle geloven is dat een regel of voorschrift of wens.'
'Ons geloof is het zuiverste', zegt moeder en ze sluit haar ogen even. 'Daar zijn ze jaloers op.'

Ik ben erg benieuwd naar reacties van de jongeren zelf, hoe vinden zij dit boek?

ISBN 9789025751388 Hardcover 175 pagina's Uitgeverij Gottmer september 2103
vanaf 11 jaar

© Dettie, 19 november 2013

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER