Schijnbewegingen
Deel 1 van De groene bloem trilogie

Schijnbewegingen neemt ons mee naar Londen, einde negentiende eeuw. In dit Victoriaanse tijdperk is het klassenverschil groot. De hoge klasse leeft in riante huizen, houdt zich bezig met de kunst en vult haar zomerseizoen met exotische reizen of door zich van het ene mondaine feest naar het andere te begeven. De enige vraag die hierbij belangrijk is, is in wiens gezelschap dat gebeurt. De lage klasse leeft van behoorlijk betaalde, maar nederige baantjes of is op zoek naar meer vrijheid in bijvoorbeeld onderbetaalde en weinig toekomstgerichte jobs als derderangs acteur in het variététheater.
Adrian Mayfield – zestien in het begin van dit verhaal, zeventien enkele weken later – werkt als winkelhulpje in de herenmodezaak van de Griek Procopius. Wanneer hij door zijn baas aan de deur wordt gezet, probeert hij het als acteur, samen met zijn aan de drank verslaafde vader. Maar Adrian hunkert naar een ander leven. De sleutel tot dat andere leven blijkt Augustus Trops te zijn, een middenklasser en klant uit Procopius’ kledingzaak. Hij wijdt Adrian als schildersmodel in in de wereld van de high society. In ruil daarvoor verlangt Trops Adrian bij tijd en stond in zijn bed, entreegeld dat Adrian graag bereid is te betalen.
Adrian leert de Farleys kennen. Vincent Farley is kunstschilder en tegelijk Adrians held. Imogen Farley is Vincents nichtje waarmee Adrian het erg goed kan vinden. Maar er is ook Stuart Farley, de broer van Vincent, die het als belangrijkste taak op zich heeft genomen dat de familie elke schande moet worden bespaard, er zeker en vast over wakend dat de vrijgezel Vincent zich niet laat verleiden tot de homofilie. Hij schakelt daarbij huisknecht en vechtersbaas Palmtree in, die voor hem het vuile werk moet opknappen.
Trops neemt Adrian ook mee naar het Café Royal, waar hij kennismaakt met de purperen hofhouding, een select gezelschap rond schrijver Oscar Wilde, die er zelf ook een jonge minnaar op nahoudt.

Floortje Zwigtman gaat in dit boek een groot taboe te lijf. Schijnbewegingen is een verhaal over verlangen, homofilie (die in het Victoriaanse Londen absoluut onaanvaardbaar en strafbaar was) en schandknapen. Vooral dat laatste is iets waar je het als lezer niet altijd gemakkelijk mee hebt. Toch neemt Floortje met haar verhaal geen standpunt in. Ze oordeelt niet, ze beschrijft alleen maar. En dat doet ze erg geloofwaardig.
Het boek is een mengeling van fictie en non-fictie en dat op zich is al erg bijzonder. De nevenpersonages zijn reële figuren uit het historische Londen. De schandalen waartussen ze zich bewegen zijn even echt. Daartussen heeft Floortje Zwigtman een fictieve jongen als hoofdpersonage neergezet. Het is een jongen die erg volwassen is voor zijn leeftijd, die weet wat hij wil, die een doorzetter, maar ook wel angstig is. Toch wint zijn lef het steeds van zijn angst. De andere personages worden ten tonele gebracht op een manier waarop Adrian zelf in elkaar zit: hij gebruikt ze waar hij ze nodig heeft.
De innerlijke strijd waarin een opgroeiende jongen ontdekt dat hij homofiele gevoelens heeft en dit wil aanvaarden, lijkt me wel onwaarschijnlijk kort. Van het zien van een aantrekkelijke Italiaanse fietser tot het in bed duiken met de degoutant corpulente Trops zitten hooguit enkele dagen.
Ook zou de uitgever zich eens dringend moeten bezinnen over de honderden schuin gedrukte woorden in het verhaal. Ze moeten verwijzen naar een verklarende woordenlijst achteraan het boek die vaak niet meer weet te vertellen dan wat al in het verhaal staat. Ook alle Franse uitdrukkingen van Trops zijn cursief gedrukt alsook – en dat is pas echt potsierlijk – elk woord waarvan Floortje Zwigtman vindt dat het met klemtoon moet worden gelezen. Het heeft mij alleszins mateloos geïrriteerd.

Schijnbewegingen is een lijvig boek van vijfhonderd bladzijden, en dat op zich is al een meesterstuk. Het is het eerste deel van het tweeluik Een groene bloem en eindigt dan ook met een dramatische cliffhanger. Waar dit eerste deel vooral een verkenning is van Adrian Mayfield in de wereld van de high society en zijn eigen homoseksuele gevoelens, kondigt het tweede deel zich aan als de meedogenloze strijd tussen Adrian en zijn gelijkgezinden enerzijds en al diegenen die de homofilie met hand en tand willen bestrijden anderzijds.

Hardcover | 509 Pagina's | de Fontein Jeugd | 4e Druk | 2005 ISBN: 9026131038

© stefan, oktober 2007