Jonge Vlieger
Ellen van Velzen

"Het dorp waar ik opgroeide lag diep verborgen in een vallei, ingeklemd tussen twee hoge bergwanden. Het was een stille plaats, ondanks de harde wind die altijd tussen de bergen door scheerde. Achter de uitgestrekte velden in het zuiden lag het woud, donker en geheimzinnig, met daarachter de wijde wereld. De wereld waarin volgens de verhalen die we elkaar vertelden, allerlei monsters huisden. Maar ondanks de verhalen zagen we nooit een levend wezen groter dan een hert in het woud, en we waren niet bang dat dat ooit zou gebeuren.
We hadden beter moeten luisteren naar wat de vliegeraars ons vertelden."

Degene die dit bovenstaande vertelt, is de twaalfjarige Jani die met zijn moeder en tante Meri in een dorp woont dat omringd wordt door honderden vliegers, die dag en nacht in de lucht worden gehouden door twee vliegeraars: Ouwe Vlieger en Nieuwe Vlieger.
De verlegen, in zichzelf gekeerde Jani is zo lang hij zich kan herinneren gefascineerd geweest door de vliegers, altijd moest hij naar boven kijken. Hij vindt ze prachtig. Jani weet zeker dat de vliegers belangrijk zijn, evenals het werk van de vliegeraars, ze houden de monsters weg. De vliegers beschermen het dorp tegen het kwaad, tegen duistere mysterieuze krachten. Maar zijn klasgenoten, en veel dorpsbewoners met hen, hebben een andere mening. Er zijn geen monsters, het zijn maar verhalen, ze lachen de vliegeraars uit, maar Jani gelooft het niet. De vliegers doen er wél toe, hij voelt gewoon dat het écht zo is.
Jani is ook blij en opgetogen dat Ouwe Vlieger op een avond tegen hem praat, hij mag zelfs een vlieger besturen. Hij kan zijn geluk niet op. Als Nieuwe Vlieger het ziet is hij razend kwaad op Jani en Ouwe Vlieger. Kinderen moeten niet aan vliegers komen. De toch al kwetsbare Jani trekt zich verschrikt terug en dan klinkt er een schreeuw uit het woud, een hoge, langgerekte, dierlijke schreeuw.

Die schreeuw is het begin van een nieuw leven voor Jani. Opeens hebben de dorpsbewoners weer eventjes alle vertrouwen in de vliegeraars. Ze willen weten waar die schreeuw vandaan komt. De vriendelijke Ouwe Vlieger staat hen te woord en stelt ze gerust.  Niets aan de hand. Gerustgesteld gaan de mensen weer naar huis. 
Door deze gebeurtenis en omdat Jani de vlieger heeft mogen besturen, beseft hij dat het onontkoombaar is, hij zal vliegeraar worden. Het betekent wel dat hij nooit een gewoon leven zal leiden. Hij zal buitengesloten en geplaagd worden en nageroepen worden door de kinderen. Hij zal elke dag voor de vliegers moeten zorgen voor de rest van zijn leven. Maar hij kan niet anders, het is de de kracht van de vliegers die hem trekt.
Ouwe Vlieger weet dat Jani gekozen heeft en leidt Jani, nu Jonge Vlieger genaamd, behoedzaam, liefdevol en met veel geduld op in het bijzondere vak.  Nieuwe Vlieger is echter nors en stuurs en hard tegen de jongen maar toch heeft Jani de tijd van zijn leven. En dan klinken er weer kreten uit het woud, doordringender, harder en veel angstaanjagender dan de vorige keer...

Het begin van het boek belooft ons al een spannend verhaal door de opmerking "We hadden beter moeten luisteren naar wat de vliegeraars ons vertelden." Die belofte wordt volledig waargemaakt, maar het is veel meer dan een spannend verhaal.
De kleine, verlegen Jani is schitterend neergezet. Je ziet en voelt zijn innerlijke strijd. Soms weet hij zelf ook niet meer wat hij moet geloven, vooral als hij weer eens geplaagd wordt door zijn rijke fantasie. Langzamerhand ontdekt hij de waarheid rond de functie van de vliegers en die waarheid is afschrikwekkend, verbijsterend maar maakt het werk ook iets om trots op te zijn. De goedige Ouwe Vlieger probeerde Jani te beschermen en hield dingen achter maar Nieuwe Vlieger is directer en na een stevig conflict vertelt deze alles aan Jani. Achteraf is dat maar goed ook want daardoor weet Jani wat hem te doen staat als de situatie erg gevaarlijk wordt...

Het verhaal is schitterend. Het ontroert, pakt je beet en houdt je vast tot het zinderende, magische einde. Je kunt nauwelijks stoppen met lezen omdat je wilt weten hoe het verder gaat. Heb je het eenmaal uit dan moet je even de tijd nemen om uit het verhaal te stappen en weer in de echte wereld te belanden, zo levensecht is de mysterieuze wereld van Jani beschreven.
Een geweldig debuut van Ellen van Velzen. Het is een jeugdboek zoals een jeugdboek moet zijn. Dikke pluim voor de schrijfster.

ISBN 9789047703983 Hardcover 223 pagina's Uitgeverij Lemniscaat maart 2013
leeftijd 10+

© Dettie, 5 april 2013

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER