Uit het niets
Aline Sax

Een meisje wordt wakker in het donker. Het is echt donker, nergens een lichtstreep, geen schemer door gordijnen, geen lichtpuntje van een wekker of iets degelijks. Niets dan donkerte.
Ze twijfelt even of dit de dood is, maar dan hoort ze wel geluiden: ademende mensen!
Maar waar is ze? Hoe komt ze daar? Ze heeft geen idee.

Maar nog erger is het als ze beseft dat ze niet eens weet wie ze is!
Hoe heet ze? Waar komt ze vandaan?
Ze heeft geen enkel antwoord. Ze weet alleen dat ze hoofdpijn heeft.

Als ze weer wakker wordt, is het in een helverlichte ruimte. Er bevinden zich onbekenden, een stuk of tien, in dezelfde ruimte. Ze kent hen niet.
Dan verschijnt er een vrouw in de deuropening die hen goedemorgen wenst. Ze vertelt dat ze hen een voor een zal komen halen, om hen te vertellen wat er aan de hand is. Maar eerst is er eten, een kom met een dikke brij, niet echt smakelijk. En er is koffie.
Even later komt de vrouw inderdaad de eerste persoon halen.

Als het meisje aan de beurt is neemt ze haar mee door gangen waarvan het lijkt dat het een luchthaven is. Er zijn bagagebanden, maar nergens tekenen van reizigers.
De vrouw stelt zich voor als Isabel. Ze schijnt te weten dat het meisje geen herinneringen heeft, dat ze zelfs niet haar naam kent.
En ze vertelt dat er twee simultane vulkaanuitbarstingen zijn geweest die het leven buiten deze luchthaven volledig hebben verwoest.
Buiten is het donker en koud. De lucht is vergiftigd. Alles is dood.

‘Probeer je er niet te veel zorgen over te maken. We kunnen niet veranderen wat er gebeurd is. We kunnen alleen goed voor elkaar zorgen, voor zij die het overleefd hebben.’

Het komt er op neer dat er ongeveer honderdvijftien overlevenden gevonden zijn die zich nu in de verlaten luchthaven bevinden. Er is een Raad ingesteld om alles te regelen, en er worden expedities gehouden, omdat de voorraad eten en medicijnen natuurlijk niet onuitputtelijk is. In de tussentijd wordt iedereen ingedeeld in werkgroepen om zich nuttig te maken. Dat is ook om verveling tegen te gaan.
Niemand lijkt nog herinneringen te hebben, hetgeen door de vergiftigde lucht komt.
Het meisje laat zich Maxime noemen, maar ze weet dat het niet haar naam is. Ze ontdekt dat ze goed is in piano spelen, en ze herinnert zich Latijnse teksten.

Maxime blijkt niet het volgzame type te zijn, zoals de meesten daar wel zijn. Er is een jongen, Chip, die betrapt wordt op een vluchtpoging. En dat wil Maxime ook: weg hier!
Er zijn zoveel vragen die niet beantwoord worden. En als ze toevallig hoort hoe Isabel een telefoongesprek voert, terwijl telefoons niet zouden werken, en ook nog camera’s ontdekt die eveneens werken, terwijl er geen elektriciteit meer is?
Dan is er maar een weg voor Maxime: weg hier!
Het lukt haar, maar wat staat er buiten de luchthaven te wachten?

Het verhaal heeft twee delen, het eerste speelt zich binnen af, het tweede buiten. Boven de hoofdstukken staan letters en puntjes. Raadselachtig, maar als je eenmaal dat trucje door hebt toch ook weer niet zo erg vreemd.
We weten al wel dat Aline Sax kan schrijven en ook dit verhaal sleept je mee in al zijn geheimzinnigheid.
Als het einde van de wereld daar is, en je bent een overlevende, hoe ga je daar dan mee om?

Aline Sax (Antwerpen, 1984) is een Vlaams auteur van jeugdboeken en adolescentenromans. Aline Sax werd al verschillende malen genomineerd voor belangrijke prijzen zoals de Boekenleeuw, de Gouden Uil, de Thea Beckmanprijs, de Gouden Lijst en de Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen. Ook in het buitenland wonnen haar boeken prestigieuze prijzen. In 2017 werd zij als enige Vlaming geselecteerd voor de Aarhus39 - de 39 beste Europese jeugdauteurs jonger dan 40.

ISBN 9789002274343 | Paperback | 264 pagina's | Uitgeverij Davidsfonds | oktober 2021

© Marjo, 21 november 2021

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

http://alinesax.be

Grensgangers
Aline Sax

9 november 2019 is het dertig jaar geleden dat de Berlijnse muur viel. Dit boek vertelt - in romanvorm - over de bouw, het leven met de muur én de afbraak van die muur. Het boek is daardoor opgedeeld in drie periodes 1961, 1977 en 1989 en daarin wordt steeds één familielid van dezelfde familie uitgelicht.

In het verhaal dat zich afspeelt in 1961 wordt verteld over Julian die in Oost Duitsland woont maar werkt en uitgaat in het Westen. Hij is een zogenaamde Westganger. Hij heeft het naar zijn zin, het leven is goed. Hij krijgt zelfs een leuke vriendin, Heike. Kortom, er kan hem niets meer gebeuren, dacht hij...
Wat gebeurt er? Na een kleine ruzie komt Heike de volgende dag niet meer naar hem toe.  Julian baalt, zo erg was die ruzie toch niet? Maar even later begrijpt hij waarom ze niet kwam. West-Berlijn is niet meer toegankelijk. De boel is hermetisch afgesloten, diegene die toch een poging waagt naar het westen te vluchten wordt rucksichlos doodgeschoten.

Samen met zijn broer onderzoeken ze hoe ze toch de grens over kunnen komen. Zijn er hiaten in de afsluiting, heeft de Stasi iets over het hoofd gezien? We lezen over de pogingen van mensen die het erop wagen. Maar vooral lezen we wat er in Julien omgaat. Waar is Heike, wil ze hem nog wel? Zal het hem lukken? Aline Sax weet op heel indringende wijze de twijfel en angst weer te geven. De Stasi is overal aanwezig. Zelfs op plekken waar niemand het verwacht.
Het einde is heftig en verbijsterend maar wat moest Julien anders?

In 1977 maken we kennis met Julians nicht en neef Marthe en Florian. Vluchten is niet aan de orde, wél het regime aan de kaak stellen, naar voorbeeld van Weiße Rose, een Duitse verzetsgroep in de Tweede Wereldoorlog. De groep riep op tot geweldloos verzet tegen het naziregime. De groep bestond uit vijf studenten: Willi Graf, Christoph Probst, Alexander Schmorell en broer en zus Hans Scholl en Sophie Scholl en zij verspreidde anti-oorlogspamfletten. 
Marthe en Florian zijn aangesloten bij een clandestien leesclub dat verboden boeken leest, maar zij willen meer, zij willen net als hun voorbeelden pamfletten verspreiden, hun visie aanhangig maken. Maar wie is te vertrouwen? Is er wel iémand te vertrouwen?
Broer en zus worden opgepakt, krijgen het heel zwaar, wat door Aline sax prachtig verwoord wordt, de angst en de spanning is bijna voelbaar.

In 1989 is het Sybille die bij de opa en oma van Marthe en Florian woont, die eveneens met het strenge regime te maken krijgt. Zij heeft echter niets met politiek. Ze leeft haar leventje, maakt lol met haar vrienden en doet haar werk. Daarnaast zorgt ze voor haar grootouders. Opa is dement en vraagt veel zorg. Ze helpt haar grootmoeder zoveel ze kan. Maar als oma onverwacht wordt opgenomen en in coma raakt wordt alles heel anders. In het westen zijn de ziekenhuizen moderner en de artsen kundiger. Ze zal Florian moeten vinden want met een contact in het westen kan haar oma misschien naar zo'n ziekenhuis. Plots verschijnt Marthe ook weer, nadat ze jarenlang niets van zich heeft laten horen. Marthe zoekt Florian ook... En nu verschijnt ook hier de Stasi, ze willen dat Sybille dingen die ze opmerkt bij haar vrienden, familie, werk en dergelijk aan hen vertelt, misschien dat zij dan oma wel naar het westen weten te krijgen. Oma heeft wel vrij reizen, maar e ris geen geld beschikbaar. Daar kan de Stasi wel voor zorgen als Sybille hen tenminste wil helpen.
Maar alles loopt heel anders dan zij denken. De muur valt...

Het is een verbijsterend boek, waarin vooral de macht van de Stasi zijn grillige wegen laat zien. De Stasi weet alles! Ook dingen die ze onmogelijk konden weten. Elke keer vraag je je af of er toch verraders zijn, ofwel mensen die net als Sybille bijna gedwongen worden om mee te werken omdat er anders de gevolgen voor familieleden keihard zullen zijn.
Het is vooral die eeuwige twijfel, de eeuwige achterdocht die een hoofdrol speelt. Elke keer verwacht je dat het nu wel goed zit maar dan is er toch ineens die ommekeer dat alles op losse schroeven zet. Er speelt natuurlijk veel meer, maar dat kan niet allemaal verteld worden.

Het is een boek dat je gewoon moet lezen. Het liefs in één keer, achter elkaar uitlezen. En dan nog een keer en nog een keer en ...

ISBN 9789059088610 | Paperback | 352 pagina's | Uitgeverij Davidsfonds | oktober 2017
Leeftijd 16+ en volwassenen

Dettie, 6 november 2019

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

De kleuren van het getto
Aline Sax

Laatst las ik een artikel dat handelde over de oorsprong van het word ghetto/getto. Daarin stond vermeld dat het eerste joodse getto in 1516 in Venetië ontstond met de naam ‘ghectus’.
De conclusie van het onderzoek dat linguïst Anatoly Liberman deed, gaf geen bevredigend antwoord: het woord  kan zijn oorsprong hebben in het Hebreeuws , het Italiaans, of het Latijn. En misschien ook wel uit het Engels want een deel van de bevolking zal in die tijd Engels geweest zijn. Zij werden in de eeuwen daaraan voorafgaand verdreven uit Groot-Brittannië. Daarbij is het niet uit te sluiten dat er nog meer nationaliteiten aanwezig waren.
Doet de oorsprong van het woord er wat toe? Niet echt. Zeker niet voor de mensen die in 1940 in Warschau bijeengedwongen werden in een klein deel van de stad, later ook nog afgesloten – opgesloten - door hoge muren. Steeds meer Joden werden er heen vervoerd, het getto barstte uit zijn voegen. Dat was  natuurlijk precies de bedoeling. Honger, ziektes en later ook deportaties zorgden er voor dat hun aantal vanzelf minder werd.

Aline Sax  heeft samen met Caryl Strzelecki een boek gemaakt dat ‘De kleuren van het getto’ heet, maar geen spoor van kleur bevat. Er zijn veel zwarte pagina’s met daarop wat weinig tekst, in witte letters, veel tekeningen, maar het is net geen graphic novel: het verhaal wordt verteld door de tekst, de illustraties blijven illustraties. In het verhaal zijn kleuren dat wat verdwijnt…
Alina Sax vertelt het verhaal van Misja, die niet van plan is bij de pakken neer te zitten.

‘Janina zat onderuitgezakt op een keukenstoel. Ze had geen energie meer om te spelen. De honger had haar vriendinnetjes weggenomen. Ze lachte niet meer om mijn grapjes. Moeder werd elke dag tien jaar ouder. Ik wilde haar wangen zien blozen en haar ogen weer zien schitteren. Maar ik kon haar niet helpen. Ze gleed door onze vingers en ik kon haar niet vasthouden.
We moesten eten hebben.
Ik zou het getto uitkomen. Al moest ik over de muur vliegen.’

Misja ontdekt het riolenstelsel als uitweg, en ontmoet anderen, die hetzelfde idee hadden. Ze komen in verzet, hetgeen leidt tot de opstand van Warschau in 1943.
Eigenlijk is het boek, hoe mooi vormgegeven ook, alleen maar dit verhaaltje, en omdat het een boek voor jongeren is zou ik meer achtergrondinformatie verwacht hebben.
Aan de andere kant is juist dit korte, dit kleurloze misschien wel de kracht van het boek.

ISBN 9789058387363  | paperback |176 pagina's | Eenhoorn | september 2011
Leeftijd 15 en ouder

© Marjo, 23 mei  2013 

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

Schaduwleven

Dit boek is het vervolg op Wij, twee jongens (Clavis 2006), een boek dat ik niet gelezen heb maar de flaptekst is als volgt:
West-Vlaanderen, anno 1910.
Het gezin De Belder laat de armoede achter zich en zet de grote stap in het onbekende. Met het schip De Kroonland zullen ze de oversteek wagen naar Amerika. Maar de meningen over het land van belofte zijn verdeeld. Vader en Alexander zijn rotsvast overtuigd van het betere leven dat hen daar wacht. Maar moeder is bang, en ook Adriaan deelt het enthousiasme van zijn tweelingbroer niet. Zo onbesuisd als Alexander is, zo afwachtend is hij.
Toch is Adriaan de enige die daadwerkelijk in New York terechtkomt. Hij is moederziel alleen, wordt er meteen bestolen, kan niemand verstaan. Adriaan voelt zich doodongelukkig in de wereldstad. Hij haat de drukte, de massa, de smerigheid, de kleffe hitte en heeft heimwee naar de boerderij, de velden en de geur van vers stro. Het enige wat hij wil, is zo snel mogelijk geld verdienen om terug te keren naar zijn familie. Maar dan ontmoet hij Jack. En alles verandert.

Dit boek Schaduwleven (oktober 2007) gaat over het leven van Adrian in New York waar hij samenwoont met zijn grote liefde Jack. De titel slaat op homoseksualiteit dat niet geaccepteerd wordt en daar heeft Adrian het moeilijk mee. Niet te dicht tegen elkaar zitten, niet hand in hand lopen, niet elkaar in het openbaar een zoen geven, niet vertellen dat je samenwoont... Dat zijn de lastige aspecten maar over het algemeen voelt Adrian zich erg gelukkig met Jack en zijn leven.
Jack werkt als portier bij een hotel en Adrian werkt in een bar. Natuurlijk dromen ze over rijk worden, ze zullen het helemaal gaan maken.
Als de gelegenheid zich voordoet dat Adrian samen met vrienden de bar kan kopen lijkt die droom bewaarheid te worden. Ze maken er een echte uitgaansgelegenheid van, met artiesten, en wat voor hen erg belangrijk is, homoseksuelen zijn zeer welkom. Het bedrag om de zaak te kopen wordt geleend, de zaak zelf wordt een hit.
Maar dan begint de ellende, door allerlei omstandigheden kan het geleende bedrag niet op tijd terugbetaald worden en krijgt de groep vrienden te maken met de New Yorkse onderwereldfiguren, die genadeloos zijn, er wordt zelfs iemand vermoord mede omdat diegene homoseksueel is. Vooral Frenchy, een vriend van Adrian en Jack en mede-eigenaar van de bar heeft het hier moeilijk mee. Hij wil wraak nemen voor de vermoorde man.
Het geld moet voor een bepaalde datum geleverd worden en iedereen probeert te helpen om het gevraagde bedrag bij elkaar te sprokkelen. Er worden hiervoor dingen gedaan die het daglicht niet kunnen verdragen...
En... Frenchy neemt op een verschrikkelijke manier wraak waardoor al het personeel en de vriendengroep ernstig in de problemen komen. Dan leert Adrian zijn vrienden pas echt kennen en begint zich er steeds onbehaaglijker bij te voelen.

Ik heb gemengde gevoelens over dit boek.
Laat ik met het vervelende beginnen...
Storend vond ik dat de Engelse woorden steeds schuingedrukt stonden. Zoals bijv. op de eerste bladzijde elevated train. Aanvankelijk verwachtte ik dat achterin het boek een toelichting zou staan zoals later wel bij de woorden fairy en Maple syrup gedaan werd.
Er staan enkele gedichten in die allemaal in het Engels afgedrukt zijn. Als dit nu eenvoudige gedichten waren dan zou het nog kunnen maar gedichten van Emily Dickinson, Conan Doyle etc. zijn niet echt in eenvoudig Engels geschreven. Waarom werden deze niet vertaald? Ze spelen wel een belangrijke rol in het boek. Je kan niet verwachten dat een 16-jarige deze gedichten in het Engels begrijpt.

De belevingswereld van Adrian wordt wel erg mooi en goed beschreven. Zijn twijfels, zijn oprechte liefde voor Jack, zijn zelfkennis, het twijfelen aan zijn eigen karakter... dat is allemaal erg boeiend en beeldend beschreven. Ook het omgaan met elkaar in de vriendengroep is treffend, elk karakter is goed uitgewerkt, het lijken vrienden die door dik en dun voor elkaar gaan.
Duidelijk is dat Aline Sax voor dit boek veel voorwerk heeft gedaan. De beschrijving van de woning van Adrian en Jack is gebaseerd op de appartementen in 97 Orchard Street. Op haar site staan alle bronnen die ze geraadpleegd heeft om dit boek te kunnen schrijven.

Het hele verhaal deed me erg aan de boeken Schijnbewegingen (september 2006) en Tegenspel  (januari 2007) van Floortje Zwigtman denken. Daar speelt alles zich weliswaar af in het Victoriaanse Engeland maar het toeval wil dat ook in haar boeken veel poëzie zit, het theater is eveneens belangrijk, ook daarin zijn enkele homoseksuelen die keihard zijn, wordt homoseksualiteit niet geaccepteerd en is er ook een jongen (ook een Adrian) die twijfelt. De armoedige omstandigheden zijn er evenals het excentrieke figuur (bij Zwigtman de heer Trops, bij Sax de heer Casey). Het moeilijke is nu om een oordeel te geven over dit boek zonder de boeken van Zwigtman in je achterhoofd te hebben, ze hebben erg veel van elkaar weg hoewel het boek van Aline Sax spannender is.
De boeken van Zwigtman zijn met veel publiciteit gelanceerd. Dit boek verdient ook meer aandacht, het is goed en inlevend geschreven. De schrijfsters doen absoluut niet voor elkaar onder.

Net als bij de boeken van Floortje Zwigtman vraag ik me trouwens wel af waarom dit als een boek voor jongeren geclassificeerd wordt. In mijn ogen kan het zeer goed doorgaan als een boek voor volwassenen. Hooguit de terugkerende bedenkingen van Adrian, 'is het wel goed wat ik doe?', maken dat het als een 'wijze les' voor jongeren opgevat kan worden.

Maar... dit boek is zeker een aanrader!

Hardcover | 248 Pagina's | Uitgeverij Clavis ISBN10: 9044807927 | ISBN13: 9789044807929 vanaf 16 jaar

© Dettie, februari 2008

Reageren? Klik hier!

Wij, twee jongens

Een Vlaams boerengezin gaat emigreren. Vader, moeder, een jongenstweeling en een dochter gaan naar Amerika, waar alles beter is. Ze zullen er werk hebben, een boerderij kunnen kopen en een goed leven hebben. Maar het gaat al fout voor ze op de boot kunnen. Er is een gezondheidscontrole en het jongste zusje heeft longontsteking: ze mag niet mee. Dus blijft moeder ook thuis.
De jongens en hun vader gaan verder. Op de boot, waar ze tussen honderden anderen in een veelal bedompte ruimte zonder enige vorm van luxe moeten zien dat ze zich staande houden.
"Iedereen had zijn hele leven bij zich"
Eenmaal in New York blijkt dat er opnieuw een controle komt! Op Ellis Island wordt vader uit de rij gehaald: ziek, hij moet terug. De jongens zijn nog maar alleen. Maar het is net als de tien negertjes: een van de jongens misdraagt zich en moet ook mee terug met de boot.
Adriaan blijft alleen achter. In New York, een stad met hoge gebouwen en mensen die hij niet verstaat. En die hem niet verstaan, en ook geen geduld hebben met zo'n boerenjongen. Toch moet hij zich zien te redden.

Tot dusver is het een McCourtverhaal over Vlamingen, prima allemaal, historisch verantwoord en best wel aardig. Maar dan wordt het verhaal meer en meer een kloon van Floortje Zwigtman, en het boeit me steeds minder. Dit tweede gedeelte is ook een coming-of-ageroman, en dat vind ik prima, maar waarom moet dat met zulke expliciete beschrijvingen van seks?
Leuk voor de jeugd of zo? Ik knap er op af, het bedierf het toch wel aardige begin.
Wil ik dat vervolg nog lezen? Pff.

Hardcover | 296 Pagina's | Uitgeverij Clavis ISBN10: 9044807935 | ISBN13: 9789044807936

© Marjo, april 2008

Reageren? Klik hier!