Arthur Japin - Vaslav samenleesboek decemb/januari 2011

[Lezer100]

Dat belooft alvast voor mij.

[PetraO.]

Ik aarzel om dit boek te gaan lezen. Die andere boeken van Japin vielen me ook tegen: goed lopend verhaal, maar er zit zo weinig ziel in. Het is te glad allemaal.

[Dettie]

Marjo, In je verslag staat

Over hoe men in die tijd omging met de herenliefde, over hoe ook toen al 11 november een beladen datum was, het is en blijft boeiend om dit in een roman als deze te lezen.

Ik heb gezocht op 11 november. Ik neem aan dat je 11 september bedoelt? Anders gezegd waarom is 11 november beladen?

Dettie

[Marjo]

De elfde is de dag van de wapenstilstand, na de eerste wereldoorlog. Remembrance Day.
Eigenlijk krijgen we daar pas de laatste jaren van alles over mee, maar het blijkt dus wel degelijk een belangrijke datum geweest te zijn, ook toen al.
Ergens heel logisch, en een beetje voorbarig van mij om, nu ik er zelf niets van wist, te denken dat het niets betekende, die datum.

[Lezer100]

De elfde is de dag van de wapenstilstand, na de eerste wereldoorlog. Remembrance Day.
Eigenlijk krijgen we daar pas de laatste jaren van alles over mee, maar het blijkt dus wel degelijk een belangrijke datum geweest te zijn, ook toen al.
Ergens heel logisch, en een beetje voorbarig van mij om, nu ik er zelf niets van wist, te denken dat het niets betekende, die datum.

Denk aan het boek van Erich Maria Remarque "Geen nieuws aan het westelijk front" ("Im Westen nichts Neues").

[Marjo]

Natuurlijk. Gewoon een rare opmerking van mijn kant.

[Dettie]

Ik snap er nu helemaal niets meer van maar heb wel de indruk dat jullie (Marjo en Lezer100) elkaar begrijpen...

Dettie

[Lezer100]

Ik snap er nu helemaal niets meer van maar heb wel de indruk dat jullie (Marjo en Lezer100) elkaar begrijpen...

Dettie

Als Marjo een Belgische is, lijkt mij dat normaal. Nederland heeft Wereldoorlog I niet echt meegemaakt, tenzij de Belgische vluchtelingen die onder de prikkeldraad doorkropen. Dus maak je maar geen zorgen over dat kleine onbegrip, Dettie.

Louter als informatie, het boek van Remarque gaat net over de eerste Wereldoorlog, en de titel verwijst naar de dag van de wapenstilstand, namelijk 11 november 1918, om 11 uur.

[Marjo]

De WO I is wel een onderwerp dat me aan het hart ligt, ik hoef dus niet Vlaams te zijn om je te begrijpen.

[PetraO.]

Ik heb die vragen beantwoord die bij dat linkje stonden op de eerste bladzijde bij dit onderwerp. Dat mag toch wel? Samenvattend: van prachtig materiaal weet Japin alweer niet een echt literair werk te maken. Het beste waren de passages die vanuit het perspectief van bediende Peter werden verteld. De rest kwam niet tot leven, omdat Japin ze feiten laat vertellen en ze de scènes niet laat meemaken. Het boek in het geheel wordt op die manier vlak. Ik heb het wel uitgelezen, maar mijn aandacht begon wel te verslappen toen die oude minnaar aan het woord was. Hoe komt het toch dat al die boeken van Japin bestsellers worden, terwijl veel betere boeken (dat van Marja Pruis om er maar een te noemen, en dat van Bauer dat ik laatst las) veel minder worden besproken (en dus ook minder verkopen?).


In hoeverre heeft u zich een duidelijk beeld kunnen vormen van het personage Vaslav? Als u geen goed beeld van hem heeft gekregen, waaraan ligt dat volgens u?
Het beeld is redelijk duidelijk: een kwetsbare man die de spanning van de echte wereld niet aan kan. Bovendien weet hij niet om te gaan met de verwachtingen die door zijn roem worden veroorzaakt.

2. Jaap Goedegebuure suggereerde in Het Financieele Dagblad (4 september 2010), dat Japin Vaslav ‘wilde neerzetten als het type van de kunstenaar dat vaker faalt dan slaagt’. Wat vindt u van die suggestie?
Onzin. Het boek gaat niet over het falen van Vaslav, het gaat over zijn ontluikende krankzinnigheid.

3. Maarten Dessing schreef in Knack (1 september 2010): ‘De titel draagt zijn voornaam. Het omslag toont een tekening van hem in een van zijn kostuums. Toch gaat Vaslav niet over de beroemde balletdanser Vaslav Nijinski (1890-1950).’ Mark Cloostermans stelde in De Standaard (3 september 2010): ‘De eigenlijke hoofdpersoon is de bediende [Peter]’. Wat is uw mening?
Peter komt als personage het best uit de verf, omdat hij meer dan de anderen in scènes wordt geplaatst. Wat dat betreft klopt de opmerking van Dessing wel.

4. De roman draait om het laatste optreden van Vaslav op 19 januari 1919. Hoe stelt u zich op grond van de tekst voor dat hij de verschrikkingen van de oorlog al dansend heeft uitgebeeld?
Wild gebarend, zonder enig herkenbaar ritme.


5. De hele roman is gedateerd op 19 januari 1919. Wat is in dit verband uw oordeel over de compositie van het boek? (Deel 1 en 4 beschrijven elk een deel van die dag, deel 2 vertelt wat daarvoor en deel 3 wat daarna gebeurde).
Die compositie is wel origineel.


6. Waarom zou Japin in de twee delen waarin Peter als verteller optreedt de tijd consequent tot op de minuut nauwkeurig hebben aangegeven?
Die dag is heel belangrijk. Bovendien heeft Peter voor het eerst een horloge. Verder verandert alles op die dag: het ene moment zijn ze allemaal nog bezig met de voorbereiding van het optreden, het andere moment is alles voorbij.


7. Irene Start schreef in Elsevier (4 september 2010): ‘Japin gebruikt Peter om het verschil tussen de milieus te benadrukken, maar kan niet voorkomen dat de lezer de bediende snel zat wordt’. Wat is uw leeservaring wat betreft Peter?
Ik vond Peter het best uit de verf komen en de twee delen vanuit zijn perspectief vond ik het beste. Omdat hier vertoond wordt in plaats van verteld raak je al lezer meer betrokken bij wat er gebeurt.


8. Hoe verklaart u dat Peter, zonder er haar iets van te zeggen, Lise opeens in de steek laat?
Hij wil een echt leven leiden en met Lise is het allemaal al zo gewoon geworden. Hij wil dat dal ook verlaten.

9. Wat vindt u van Sergej’s uitspraak: ‘Haat is ontspoorde liefde’ (p. 286)?
Klopt wel: haat en liefde staan dicht bij elkaar en je kan niemand beter haten dan je verse ex.
10. Japin geeft in zijn verhaal – met name in het eerste deel – soms uitvoerige beschrijvingen, bijvoorbeeld van de verwarmingsinstallatie (p. 25-27) of de treinreis naar Lausanne (p. 43-49). In hoeverre vond u ze functioneel?
Die vond ik met name afbreuk doen aan het verhaal. Ze zijn ook overbodig. Met minder woorden kan je je ook wel een beeld vormen van die tijd en die omgeving.


11. In hoeverre kon u zich identificeren met Romola? Wat vindt u in dit verband van de typering die Rob Schouten in Trouw (11 september 2010) van haar geeft: ‘zijn hysterische vrouw’?
Romola kon ik niet volgen: wat zag zij toch in zo'n overduidelijke nicht als Vaslav. Of ze hysterisch was, zou ik niet durven zeggen.


12. Wat zou Japin bedoelen met de keus van zijn motto’s: deel twee, Sergej Pavlovitsj, krijgt een motto mee van Vaslav, deel drie, Romola, van Sergej? En hoe past u het motto van het laatste deel toe op wat er in dat deel beschreven wordt?
Geen idee, niet bij stilgestaan. Misschien bedoelt hij dat al die levens op elkaar ingrijpen.

[Dettie]

Samenvattend: van prachtig materiaal weet Japin alweer niet een echt literair werk te maken. Het beste waren de passages die vanuit het perspectief van bediende Peter werden verteld. De rest kwam niet tot leven, omdat Japin ze feiten laat vertellen en ze de scènes niet laat meemaken.

Ja! je raakt precies de kern Petra. Dat is mijn makke ook met Japin, ook bij het boek De overgave. Het zijn feiten die in een 'mooi' jasje gegoten worden. Japin kan veel beter vertellen, zelf wat verzinnen, dan die feiten erin proppen. Peter is degene die tot leven komt omdat hij eigenlijk ver van Vaslav af staat. Over hem is nauwelijks iets bekend. Japin moest met die Peter een personage verzinnen en dat kan hij veel beter dan over mensen schrijven die echt geleefd hebben. Over de vrouw en de oude minnaar is veel meer bekend en dat is te merken, dan worden het feiten ipv een verhaal. Dan zijn de personages niet 'echt'.

Persoonlijk vond ik die beschrijving van die verwarming geweldig. Ik zag dat gedoe voor me.

Tja en dat die Peter weg wilde zat er al vanaf het begin van het boek in. Zijn vriendin wilde zo erg huisje, boompje, beestje en alles hetzelfde, ik kreeg het er al benauwd van laat staan hij...

Dettie

[Lezer100]

Eindelijk heb ik het boek uit. Commentaar volgt (dit is mijn eerste boek van Japin en kan het dus niet vergelijken met de andere aangehaalde werken).

[Dettie]

Ik ben benieuwd wat je er over te 'zeggen' hebt Lezer100.

Dettie

[Lezer100]

Ik ben benieuwd wat je er over te 'zeggen' hebt Lezer100.

Dettie

Een dezer komt er een recensie op je af, Dettie.

[Dettie]

Een dezer komt er een recensie op je af, Dettie.

Zal ik wegduiken of hem opvangen?

Dettie

[Lezer100]

Zal ik wegduiken of hem opvangen?
Dettie

Op dons gedragen komt het zachtjes aangevlogen, Dettie.

[Dettie]

En ook Lezer100 heeft het boek gelezen en een verslag gemaakt, zie

http://www.leestafel.info/arthur-japin

(op vleugeltjes gebracht )
-

[Dettie]

Soms krijgt men zelfs de indruk dat de nevenfiguren belangrijker zijn dan de titelfiguur.

Ja inderdaad, Vaslav zelf komt niet echt uit de verf ondanks de 'toelichtingen' van die nevenfiguren. Ik zou wel eens een compleet zelfverzonnen boek van Japin willen lezen. Tot nu toe zijn zijn boeken gebaseerd op bestaande figuren: het liefje van Casanova, die Indianenvrouw en nu weer Vaslav. Dat zou niet erg zijn als hij er een historische roman van maakte maar dat gebeurt ook niet. Nu valt het verhaal net steeds tussen de wal en het schip. Het waargebeurde vertelt hij veel te statisch.
Waarom Japin steeds van een bestaand figuur moet uitgaan om er vervolgens van alles omheen te verzinnen... Hij kan volgens mij heel goed een heel verhaal zelf verzinnen. Dat zou beter zijn dan dit halfslachtige gedoe.

Dettie

[Marjo]

Ik heb geen moeite met dit halfslachtige gedoe zoals jij dat noemt.
Integendeel zelfs..

[Dettie]

Maar vind je het dan niet vreemd dat je het eigenlijke verhaal in feite op internet kunt lezen? Dat was met De overgave ook zo. Als je het verhaal wat te lezen is op internet weghaalt dan blijft er weinig over. Er zit geen fantasie bij.
Juist die Peter is zo boeiend omdat hij compleet verzonnen is. Japin speelt met dat personage en Peter wordt dan ook het enige levendige personage. De overige personages blijven star en gladjes omdat alles omtrent hun al ingevuld was. Japin vertelt bij die personages een bestaand, bekend verhaal wat je overal kunt lezen.
Nou ja, ik weet niet hoe ik het duidelijk moet maken.

Dettie

[Marjo]

Maar ik lees die verhalen niet overal, ik lees ze bij Japin!
Dat is toch met andere romans die een kern van geschiedenis in zich hebben ook?
Met 'het negerboek, met 'de ivoren dolk', en ga maar door!

[Lezer100]

Ik heb alvast niets vooraf gelezen, wel achteraf, dames. Maar ik kan jullie beider standpunt wel begrijpen. Voorlopig kan ik alvast geen uitspraak doen over andere boeken van Japin, maar door gewoon na te vertellen wat werkelijk gebeurd is, zonder zijn eigen accenten te leggen, boeten de boeken wel aan interesse in. Een uitzondering hierop is het verhaal van Peter. Misschien had Japin zich daar moeten toe beperken. Dat zou een heel ander boek geweest zijn. Misschien lees ik dit gedeelte nog wel eens apart.

[Dettie]

je kunt luisteren naar het programma De Avonden dat over Vaslav Nijinsky gaat

http://programma.vpro.nl/deavonden/Doss ... m:12055136

Dettie