Schaaknovelle

Dit kleine verhaal wordt verteld vanaf een passagiersschip waar de verteller door zijn vriend geattendeerd wordt op de wereldschaakkampioen Mirko Czentovics.
Zijn vriend vertelt het verhaal van deze uit een arm gezin afkomstige, tot mislukken gedoemde jongen. Op school presteert hij niks en zijn ouders weten niet wat ze met hem aan moeten, totdat door toeval zijn schaaktalent wordt ontdekt. De beste schakers van het dorp die het tegen hem opnemen, leggen het allemaal af tegen het onverslaanbare talent van deze knaap. Zelfs bij simultaan-schaken wint hij 7 van de 8 partijen. Hij heeft alleen een nadeel. Hij kan niet blind spelen, kan zich niet het ruimtelijk veld in zijn geest voor ogen toveren, kan alleen maar spelen als hij de partij in het echt voor zich ziet. De verteller probeert de wereldkampioen naar zijn schaakbord te lokken. Dat lukt pas als de verteller meneer McConnor erover vertelt, die zo enthousiast reageert dat het lukt om Czentovics uit te dagen voor een partij. De eerste partijen verliezen de amateurs kansloos, maar in de tweede partij doet zich een kans voor om de leiding van de partij over te nemen; dat denken ze tenminste, maar als McConnor de zet wil doen, wordt zijn hand tegengehouden door een onbekende man. Het vervolg van de partij gaat precies zoals deze onbekende hun vertelt, als ze zijn keuze van zetten uitvoeren en de partij eindigt met remise. Iedereen in de ruimte valt stil: voor het eerst is het de grote kampioen niet gelukt een partij te winnen! Wie is deze onbekende man?
Als Czentovics revanche voorstelt kijkt hij naar deze onbekende, maar die schrikt terug en zegt dat hij al 25 jaar geen partij meer heeft gespeeld. Hij verdwijnt na deze mededeling op het promenadedek. De verteller laat het er niet bijzitten en vraagt het waarom hiervan. Dan krijgt hij een uiterst opmerkelijk en ook schokkend relaas te horen. Dokter B. zoals hij genoemd wordt laat zich overhalen en zit nu zelf tegenover de kampioen. Hoe zal de partij aflopen, kan Dokter B de kampioen verslaan?

Zweig is een meester in het genre van de novelle. Hij schreef er diverse en dit is ware parel. Ook al weet een lezer geen klap van schaken, ook al interesseert een andere lezer schaken totaal niet, Zweig weet met zijn scherp observerende pen iedere lezer de magie van het schaakspel over te brengen.

Hardcover | 97 Pagina's | Athenaeum-Polak & Van Gennep ISBN10: 9025362907, 2004 (in deze uitvoering) Vertaald door Willem van Toorn

© Roel, mei 2007

Reageren? Klik hier!