Ada’s plek
Sharon Dodua Otoo

Ada is een inlandse vrouw in Totope, Ghana. Anno 1459, de Portugezen ‘ontdekken’ de rijkdom van de Goudkust. Ada heeft zojuist haar baby verloren als de witte man aan land komt.
Ada is ook een ontwikkelde vrouw in Stratford-le-bow, Oost-Londen. Anno 1848. Getrouwd met William, met een geheime minnaar, Charles Dickens.
En Ada is noodgedwongen een prostituee in een concentratiekamp, anno 1945.
Tenslotte is Ada een Ghanese vrouw die via Engeland naar Duitsland reist, waar het verleden het heden ontmoet.
Ada is de Vrouw. In de persoon van Ada wordt de Vrouw verbeeld. Haar reden van bestaan: een kind. Een man. Een moeder.

Het verhaal is verdeeld in vier delen. Met steeds andere vertellers. Er is Ada - soms als ik-verteller, soms gezien door een alwetende verteller - steeds als een andere vrouw, die in ‘lussen’ in de genoemde tijden een aards bestaan heeft. Ze heeft het nooit makkelijk.
De verhalen van Ada omlijsten de lussen, die haar leven in de verschillende perioden omvatten.

Er is een tussenstuk waarin de verteller een soort ziel is, een entiteit die wel een bestaan heeft op aarde, maar niet als mens. Hij gaat om met (een vrouwelijke) God. En vertelt hoe hij als bezem, een deurklopper of een kamer in de buurt van Ada is, zodat hij over haar leven kan vertellen.
Daarnaast is er de armband met 33 parels die als een leidraad door de verhalen loopt. In 1459 dook hij op, en dat blijft hij doen tot in 2019, als het verhaal min of meer afgerond wordt.

Het leven van een vrouw, in het algemeen, wanneer ook, waar ook, is niet gemakkelijk.
Het lezen van dit boek ook niet. De vorm is experimenteel, soms bizar. Maar ook humoristisch en invoelbaar. Het is als een puzzel, boeiend genoeg om niet onafgemaakt in een hoek te gooien. Laat het verhaal op je af komen, beleef de levens van Ada mee.

Sharon Dodua Otoo laat zien wat het betekent om een vrouw te zijn. De universele vrouw wiens leven draait om de moeder, het kind en de man, terwijl de wereld om hen heen zijn tragedies meemaakt:  het kolonialisme, de Ierse hongersnood en de Holocaust.
Schrijven kan ze:

‘Alles evolueerde razendsnel: het ‘hier’ was niet alleen ruimtelijk gescheiden van het ‘daar’, maar het ‘hier’ werd ook boven het ‘daar’ geplaatst. ‘Daar’ bevonden zich de natuurlijke rijkdommen die ons ofwel al toebehoorden ofwel óns’ zo snel mogelijk moesten gaan toebehoren; ’ons’ waren natuurlijk de mensen uit ‘hier’.

‘Het was alsof de plassen kookten en de kinderkopjes moesten worden opgebroken om alle duistere geheimen van de straat eindelijk bloot te leggen.’

‘Daar waar de reeds overledenen en de nog niet geborenen vertoeven, zijn we allemaal zoiets als worstvlees. Als een vleesmassa die uit afzonderlijke onderdelen bestaat, onder andere uit sprankelende persoonlijkheden, vreemde voorkeuren en tegenstrijdige gewoonten. Als de tijd rijp is om levenden van ons te maken, worden we samen door een machine, zoiets als een vleesmolen, geperst. ( -) eerst samen, dan apart. ‘

‘…eigenlijk had Ada al geleerd dat we hier allemaal altijd al geweest zijn en dat we hier altijd zullen zijn; datgene wat wij ‘tijd’ noemen zich vanzelf kromt en haast breekt; tot datgene wat wij ‘geschiedenis’ noemen zich omkeert en ze zogenoemde toekomst nog eens van voren af aan begint.’

Sharon Dodua Otoo is een Britse schrijver, publicist en activist. In 2016 ontving Otoo de Ingeborg Bachmannprijs voor haar eerste korte verhaal in de Duitse taal.

ISBN 9789056727093 | Paperback | 272 pagina's | Uitgeverij Signatuur | maart 2022
Vertaald uit het Duits door Kris Lauwerys

© Marjo, 22 mei 2022

Lees de reacties op het forum, klik HIER