https://www.sarahvandermaas.com

Nooit meer wachten
Sarah van der Maas

In dit indrukwekkende boek draait het vooral om eigenheid. De vraag is: Blijf je jezelf in moeilijke omstandigheden? Of ga je mee met de ander om je eigen hachje te redden? Ook draait het om kinderen en hun ouders en de invloed die ze kunnen hebben op elkaar.

In dit boek maken we kennis met de negenjarige Gabriel en de Engelse soldaat Ralph Lawrence en de Duitse majoor August Klosterman. Deze combinatie is al fascinerend. Het verhaal speelt zich namelijk af in de Eerste Wereldoorlog en je verwacht dat het verhaal in deze roman zich voornamelijk rond de soldaat Ralph en majoor August zal afspelen. Dat is deels ook zo maar de kleine Gabriel speelt toch echt de hoofdrol.

Gabriel is onverwacht achtergebleven in zijn dorp, nadat zijn moeder met zijn broertje en zusje vertrokken is. Hij woont in een bijna platgebombardeerde basiliek en zoekt op het slagveld naar voedsel en waardevolle spullen waardoor hij zich in leven kan houden. De basiliek en de slagvelden zijn Gabriels koninkrijk waarvan hij de koning is.
De majoor heeft een zwak voor de jongen. Gabriel doet hem denken aan zijn lang geleden overleden zoon.

Maar op een dag vindt Gabriel een gewonde Engelsman en omdat hij ook alle dieren verzorgd, die gewond zijn, is het voor hem vanzelfsprekend dat hij de Engelsman eveneens verzorgd. En vanaf die dag moet Gabriel laveren tussen zorg en loyaliteit. De Duitse majoor mag natuurlijk niets over de Engelsman weten maar Gabriel is de majoor langzamerhand als een vaderfiguur gaan zien. De jongen voelt zich verscheurd maar ook verantwoordelijk.

Het wrange is, dat Gabriel zijn eigen ouders ontzettend mist, gelukkig ontvangt hij brieven van zijn moeder, die steeds uitlegt waarom zij niet naar hem toe kan komen. Die brieven zijn Gabriels houvast. De Engelsman is ook op zoek naar zijn vader, die voor de oorlog verdween naar Frankrijk. Hij zal en moet hem vinden. Maar heel langzamerhand komen we er achter hoe alles werkelijk in elkaar steekt. Zowel aan Gabriel als Ralf en August worden zaken onthuld over hun ouders, omstandigheden, achtergronden en acties, die de harde waarheid blijken te zijn. En hoe ga je daar in hemelsnaam mee om.

Al met al is het een indringend verhaal dat zich in twaalf dagen afspeelt en steeds vanuit het perspectief van de drie verschillende personages verteld wordt. Dat maakt het verhaal des te aangrijpender. Elk personage heeft zijn eigen reden om in deze waanzinnige oorlog te fungeren, en die reden is wrang, onthutsend en aandoenlijk.
Een prachtig debuut, dat staat als een huis.

ISBN 9789023960065 | Paperback | 352 pagina's | Mozaïek | oktober 2020

© Dettie, 2 april 2021

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

Nooit meer wachten
Sarah van der Maas

In de laatste dagen van de Eerste Wereldoorlog is een negenjarige jongen achtergebleven in de puinhopen van het front. In het dorp Albert (niet genoemd in het boek, maar wel duidelijk dat het om dit stadje gaat) zitten de Duitsers, terwijl de geallieerden naderen. De burgerbevolking is op de vlucht geslagen, als ze al niet omgekomen zijn bij de bombardementen.

In de zwaar gehavende basiliek schuilt de jongen, Gabriel, die het weet te redden door wat hij vindt in het niemandsland, in de al dan niet verlaten loopgraven. Een jonge vrouw, Berthe, uitbaatster van de kroeg houdt hem in de gaten en een Duitse majoor zorgt een beetje voor hem. De majoor is een veteraan van de Frans-Duitse oorlog in 1870. Hij ziet in de jongen steeds meer de zoon die hij zelf nooit had.

Dan stuit Gabriel op een gewonde Engelse soldaat, de commandant van een tank. Hij die immers altijd al zorgde voor gewonde dieren, kan niet anders dan ook de soldaat meenemen. De man is daar niet onverdeeld gelukkig mee. Hij heeft om persoonlijke reden dienst genomen: hij heeft namelijk een Franse vader, die hij nooit gekend heeft. Hij heeft een eigen – nogal gecompliceerd - verhaal, maar voorlopig is hij overgeleverd aan een joch dat hij nauwelijks verstaat. Een joch dat bovendien op goede voet blijkt te staan met de vijand!
Als de bevrijding dichterbij komt zitten de drie hoofdpersonen midden in de strijd, met ieder hun eigen sores.

‘Was papa maar gebleven.
Waarom moest hij zo nodig naar de oorlog? Als hij op de boerderij was gebleven, was de oorlog vanzelf naar hem toegekomen. Dan had mama niet op reis hoeven gaan en was hij haar niet kwijtgeraakt. Als papa op het land had gepast, waren er vast geen bommen gevallen. Dan waren er nu geen loopgraven geweest, maar roggevelden vol muizen die hij uit de stengels kon jagen zonder voor ze te hoeven zorgen. Dan hoefde hij niet meer iedere avond in de klokkentoren te klimmen met zijn hart in de keel omdat de Maagd verzakt kon zijn, en uren later, als hij nog niemand in zijn veldkijker had gevangen, zichzelf weer naar bed te brengen. Nooit meer wachten – is dat niet het heerlijkste dat er is?’

Onvoorstelbaar zo goed als dit boek is. Het tekent de juiste sfeer, de feiten kloppen. Het verhaal van de basiliek: In 1915 trof een Duitse obus de koepel waardoor het beeld van zijn sokkel loskwam en gevaarlijk voorover ging hangen. Er ontstond daardoor een legende: "Als de maagd valt, zal de oorlog voorbij zijn". Het beeld viel naar beneden op 16 april 1918, de oorlog eindigde in november...

De manier waarop het kind neergezet wordt: het is zeker niet een jongen van negen zoals we die in eigentijdse verhalen aantreffen, kinderen die doordat ze opgegroeid zijn in een andere tijd alleen al daardoor  (eigen)wijzer zijn. Zeker: Gabriel is ook een wijs kind, maar helemaal een kind van zijn eigen tijd. Dat is knap gedaan! De naamkeuze is niet zomaar: hij is als de engel Gabriel…

De vorm van het verhaal is prettig. Er is een afwisseling tussen de periode van twaalf dagen aan het front van De Somme en er zijn flashbacks, waardoor we de personages beter begrijpen. Het kan niet zonder de oorlog, maar het is vooral het verhaal van een mens. Van drie mensen die alle drie een eigen verhaal hebben.
En dat in een prachtige stijl, mooie zinnen, mooie vergelijkingen.
De eerste zin al: 'De ochtend ruikt naar smeulend graan.'
Van deze schrijfster kunnen we nog heel wat verwachten!

Sarah van der Maas (1995, Grijpskerke) studeerde geschiedenis in Leiden en Groningen. Nooit meer wachten is haar romandebuut, maar ze schrijft al verhalen sinds haar dertiende.

ISBN  9789023960065 |hardcover | 352 pagina's | Uitgeverij Mozaïek | oktober 2020

© Marjo, 14 maart 2021

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER