http://www.robert-morgan.com

Voorbij de rivier

Korte inhoud
De weduwe Ginny Powell woont ten tijde van de Drooglegging (1920-1933) met haar drie kinderen Moody, Muir en Fay op haar geïsoleerde boerderij in North Carolina. Ze probeert haar kinderen tot eerzame burgers en vrome christenen op te voeden. Vader Thomas is al eerder, evenals hun oudste dochter Jewel, gestorven door de Spaanse griep. Ginny moet het met haar beide tienerjongens en haar dochtertje Fay alleen zien te redden.
Moody is de oudste broer en als het verhaal begint is hij een jaar of zestien. Muir is drie jaar jonger, maar werkt zonder gemor veel harder op de boerderij dan zijn oudere broer. Hij stroopt dieren voor hun pelzen, waar hij een zakcentje mee verdient. Ginny verlaat zich dan ook meer en meer op Muir. Moody voelt zich hierdoor buitengesloten en gaat het verkeerde pad op: hij smokkelt drank. Als hij de drank die hij in opdracht smokkelt, verdunt, raakt hij niet alleen in de problemen met de politie, maar ook met zijn opdrachtgeefster, de kroegbazin Peg Early. Ondertussen zoekt Muir naar het doel in zijn leven. Hij denkt – daarin gesteund door zijn moeder – dat hij predikant moet worden. Dagenlang oefent hij preken in het bos op de berg.
Zijn eerste, premature optreden wordt echter een fiasco. Ontgoocheld vlucht Muir van huis. Hij wil pelsjager in het noorden worden, maar door zijn onervarenheid en onbeholpenheid raakt hij zijn geld en klemmen kwijt. Berooid keert hij terug naar huis. Als op een dag het circus in de stad komt, raakt de olifant van het circus in paniek en doodt een mens. Wanneer Muir vervolgens ziet hoe de olifant ‘berecht’ en gedood wordt, raakt hem dat tot in het diepst van zijn hart. Hij kan vanaf dat moment niet meer stropen. In zijn diepe wanhoop drinkt hij zich lam met de drank die Moody gesmokkeld heeft, en krijgt vervolgens een openbaring: hij gaat een kerk bouwen boven op hun berg. Hoewel hij geen enkele bouwervaring heeft, nauwelijks gereedschap en geen bouwmaterialen, laat hij zich niet ontmoedigen.
Het verhaal nadert zijn hoogtepunt als Moody, die net bezig is zijn gedrag te verbeteren, wordt opgejaagd door de politie. Muir ontdekt dat hij door een fatale gebeurtenis toch kan preken, en laat de kerk op de berg voor wat hij is. Hij volgt zijn roeping.

Mijn mening
Dit is het eerste boek in lange tijd waarbij ik ontroering voelde. Dat komt niet doordat nu zoveel tranentrekkende gebeurtenissen meespelen in het verhaal, maar door het indringende beeld dat de schrijver schetst van de hoofdpersonen in hun moeilijk situatie. Je krijgt begrip voor alledrie de hoofdpersonen. Ook het christelijke geloof speelt daarin mee. Dat zit diep verankerd in hun leef- en denkpatronen. Ik vind trouwens dat er op de achtergrond van dit verhaal ook vrij veel bijbelse thema’s meespelen: ‘ben ik mijns broeders hoeder?’, ‘de gelijkenis van de verloren zoon’, ‘het heiligdom op de berg’, ‘Abel en Kaïn’ en ga zo maar door. Ook het feit dat de evangelische Baptistengemeente van dominee Liner versplinterd dreigt te raken, vind ik een teken van de tijd waarin het verhaal speelt en heel herkenbaar. Amerika was/is immers het land van de (geloofs)vrijheid; zie de Mormonen, de Amish, de Mennisten, etc. Er zijn daar nog steeds plekken waar het geloof een grote plaats in het leven van mensen inneemt.
Ik weet niet of iemand die geen christelijke achtergrond heeft, of er weinig over weet, wel zo van het boek kan genieten. Als je er niets van moet hebben blijft alleen het verhaal en het drama staan. Waarom het boek, dat in het Engels ‘de rots’ heet, in het Nederlands de titel ‘Voorbij de rivier’ gekregen heeft, kan ik slechts naar gissen, maar ik vind wel dat daarmee een poëtische gelaagdheid verloren gaat. Immers, niet alleen wordt de kerk op een berg, de rots, gebouwd, maar zowel Ginny als Muir proberen ieder op hun eigen manier een rots te zijn. En dat terwijl er in het boek nauwelijks gesproken wordt over ‘de rivier’.
Natuurlijk heb ik even extra opgelet bij dit boek, want het heeft het predikaat ‘de favoriete auteur van Oprah Winfrey’ op de voorkant staan. Ik kan me goed voorstellen dat iemand als Oprah Winfrey, die lezen via leeskringen in de V.S. heeft aangemoedigd in haar T.V.-programma’s, een fan is van deze schrijver, omdat dit boek de realiteit heel dicht benadert en het toch wel degelijk fictie is.

Het boek
Het boek is ingedeeld in een proloog, 25 hoofdstukken en een epiloog. Verder wordt er nog de volgende tweedeling gemaakt: ‘Eerste lezing 1921’ blz. 15 en ‘Tweede lezing 1922’ blz. 123. Wat de bedoeling precies van deze tweedeling is, ontgaat mij, want het verhaal beslaat in ieder geval meer dan twee jaar. Ik schat dat op een jaar of vijf, want als Muir voor het eerst preekt en dat een fiasco wordt, is hij 16 of 17 jaar. Het perspectief wisselt steeds van Ginny naar Muir. Moody komt als ik-verteller niet voor.
Het verhaal is makkelijk leesbaar, ik ben geen moeilijke woorden tegengekomen of begrippen die een naslagwerk vergden. Op het kaft staat vermeld: ‘de favoriete auteur van Oprah Winfrey.’

Voorbij de rivier – (ondertitel: een verzengend familieportret) door Robert Morgan. Vert. uit het Engels door Mariëtte van Gelder – Vianen, The house of books, cop. 2003, 319 pag. Chapel Hill, NC: Algonquin Books of Chapel Hill, cop. 2001 ISBN 90-443-0713-4

© Miranda Mei

Reageren? Klik hier! 

Robert Morgan

Miranda Mei