Lege kasten
Maria Judite de Carvalho

Een stem vertelt ons over een vrouw:

"Ze zei het noodzakelijke, maar beperkt tot het absolute minimum, en soms begon die noodzaak halverwege moe te worden en te haperen, alsof ze ineens besefte dat doorgaan zinloos zou zijn, want verspilde moeite."

Die vrouw is Dora Rosário, een weduwe. Wie die stem is, komen we pas later te weten, pas na het feest van Dora's dochter Lisa heeft plaatsgevonden...

Dora is na de dood van haar man Duarte een pop die praat en beweegt. Zij wás Duarte en hij was haar.
Dora heeft een flambyante schoonmoeder Ana die haar schoondochter te slaafs vond voor haar zoon. Dochter Lisa is echter Ana's oogappel. Lisa is net zo duidelijk aanwezig als haar grootmoeder.

Dora is uit noodzaak gaan werken in een antiekwinkel waar zij zonder passie de klanten helpt. Zonder Duarte is het leven zonder licht.

"Toen haar man stierf en ze wist dat hij voorgoed verloren was. leek het alsof de aarde om haar heen instortte en alleen het stukje grond waar zij op stond bleef stilliggen. [...]
"Haar leven was een woestijn geworden"

Dora is vanaf die tijd een kleurloze vrouw geworden en haar eeuwig zwarte kleding maakt haar uitstraling er niet beter op. Dochter Lisa daarentegen groeit op tot een wereldwijze, elegante, mooie en intelligente meid die wél plezier in het leven heeft. "Mijn moeder is leeftijdloos en hopeloos" zegt ze over Dora.

En dan is Lisa jarig en geeft een feestje. Dora verwondert zich over het vrije gedrag van haar dochter en over de (pop)muziek. Het staat allemaal ver van haar eigen sobere en stille leven af. Natuurlijk komt grootmoeder Ana ook en deze blijft slapen, en dan gebeurt het... Dora vertelt, liggend in het logeerbed, iets aan Dora dat als een mokerslag binnenkomt. Dora's leven is in één klap veranderd. Wat volgt is een actie die compleet indruist tegen de bijna apathische houding van Dora in. De gevolgen zijn echter niet te overzien en totaal verrassend.

Ondertussen komen we langzamerhand te weten wie de stem is die het verhaal over Dora, Ana en Lisa vertelt. Het leven van die stem is onbewust ook enorm beïnvloed door deze drie mensen én het verhaal van Ana Er vallen voor de stem ook steeds meer puzzelstukjes op zijn plek en de radertjes draaien maar door, alleen het uurwerk past niet meer bij de klok...

Het is frappant en pijnlijk dat alles in dit boek draait om een man die het leven van de drie vrouwen beïnvloedt. Een man die nauwelijks iets van zijn leven wist te maken en geen enkel initiatief toonde om zijn moeder, vrouw en dochter een rijker en gevarieerder leven te geven. Ook het leven van de stem is afhankelijk van de grillen van een onverantwoordelijke man, die geen beslissingen neemt. Uiteindelijk loopt toch alles anders dan iedereen verwacht had.

Het verhaal is ondanks het schijnbaar voortkabbelende leven van Dora, zeer indrukwekkend en boeiend. De personages zijn enorm beeldend en tot in detail beschreven, zoals:

"Het hoofd van de schoonmoeder met haar kleurige make-up, haar warrige blonde haar en haar hangende oorbellen kwam boven de roze sprei uit en Dora keek gefascineerd. Het was alsof er een masker van papier-maché op een berg textiel was gezet."

Dankzij de inbreng van de stem heeft het verhaal ook de schijn van een mysterie, wat een spannender geheel oplevert. Maar het is vooral de taal die het boek zo bijzonder maakt.
Bijzonder prettig boek.

Maria Judite de Carvalho (1921 - 1998) wordt algemeen erkend als een van de belangrijkste Portugese schrijvers van de afgelopen zeventig jaar. Ze schilderde en schreef in diverse genres, maar specialiseerde zich na verloop van tijd in korte verhalen en novelles. Maria Judite de Carvalho had vooral oog voor de maatschappelijke veranderingen in Portugal en de invloed van de moderne tijd op het leven van gewone vrouwen.

ISBN 9789403181318 | Hardcover met stofomslag | 142 pagina's | De Bezige Bij | 3 januari 2023
Vertaald door Kitty Pouwels

© Dettie, 25 februari 2023

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER