Een zekere vrijheid
Margaret Wilkerson Sexton

Het boek begint in New Orleans, in 1944, met het gezin van Nelson en Josephine die twee dochters, Ruby en Evelyn, en één zoon Broertje (Nelson jr.) hebben. Moeder heeft een licht getinte huidskleur, 'eerder die van een Spaanse dan van een zwarte vrouw'.
Vader daarentegen was zwart. 'In het Zevende District viel zijn kleur zo op dat mensen daar altijd als eerste naar verwezen als ze hem wilden aanduiden maar hem niet teveel eer wilden geven. 'Die grote zwarte dokter die het zo hoog in de bol heeft,'werd er dan gefluisterd.'

Ruby en Evelyn lijken qua uiterlijk op hun moeder maar zijn onderling verschillend. Ruby is de avonturier, die graag uitgaat en vele vriendjes verslijt. Evelyn is veel ingetogener, studeert voor verpleegkundige en heeft nog nooit een vriend gehad. Dankzij zus Ruby ontmoet ze Renard, de jongen uit een groot gezin dat duidelijk minder geld te besteden heeft dan de familie van Evelyn. Toch studeert hij voor dokter en betaalt zijn studie van de opbrengst van zijn bijbaantjes. Deze ontmoeting wordt het begin van een goed huwelijk hoewel ze eerst heel wat te overwinnen hebben. Vader Nelson is namelijk niet blij met Renard, ondanks zijn doktersambities. Renard komt uit een te laag milieu.

En dan is het 1986.
Jackie, de dochter van Evelyn en Renard, heeft een zoontje T.C.. De vader van het jongetje is de aan de - dankzij de Reagancrisis én zijn blanke collega's - crack verslaafdeTerry. Hij is als het verhaal begint verdwenen, maar dat zijn ze ondertussen wel gewend. Jackie wordt opgevangen door haar ouders die een crèche runnen. -  Dankzij Wereldoorlog II is van de studies van beide ouders niets terecht gekomen. -  Sybil de zus van Jackie, heeft het ver geschopt, zij is inmiddels advocaat. Het botert niet tussen de twee zussen. Sybil is veel te goed gebekt en boort Terry steeds de grond in. Haar commentaar is dan ook niet van de lucht als Terry zich weer - clean - aanmeldt bij Jackie. Maar Jackie gelooft erin en er volgt een liefdevol verhaal waarbij ze hard werken aan hun relatie en het herstel van terry, maar steeds opnieuw blijkt hoe moeilijk het voor een gekleurde man is om werk te vinden. Maar Jackie is razend als de oude witte werkgever, die zoveel ellende in hun leven heeft veroorzaakt, het lef heeft om Terry terug te vragen.

De derde generatie treffen we aan in de zomer van 2010. T.C. is net ontslagen uit de gevangenis en wordt gelijk door zijn vriend Tiger overgehaald een nieuwe wietplantage in een leegstaand pand te starten. T.C.'s  ex-vriendin Alicia is hoogzwanger van hem maar hij durft niet naar haar toe te gaan, bang als hij is dat hij het verknald heeft. Gelukkig vinden ze elkaar weer en wordt T.C. de trotse vader van Malik. Hij zal goed voor zijn kind zorgen, hij zal niet zo als zijn onbekende vader Terry worden. Wat T.C. echter niet weet is dat Tiger zich flink in de nesten heeft gewerkt, je voelt van verre het drama al aan komen rollen...

Het is wel jammer dat er weinig terecht komt van de nazaten van Nelson en Josephine, op Sybile na.  Maar in feite worden de vooroordelen over de gekleurde mens in dit boek benadrukt en bevestigd. 'Een krachtige roman vol glinstering van hoop' zoals op de flaptekst vermeld staat kan ik het tenminste niet vinden. Het is voornamelijk triest.  De tijd en landelijke gebeurtenissen die in het boek plaatsvinden spelen licht op de achtergrond mee maar vormen niet de hoofdoorzaak van de malaise van de personages in het verhaal. De titel van het boek klopt wel. Allen hebben een zekere vrijheid maar door hun huidskleur geen totále vrijheid.

De drie generaties worden achtervolgt door pech en de gevolgen van allerlei vormen van racisme. Doordat ze gekleurd zijn, moeten ze extra knokken en er een extra schepje bovenop doen om toch verder te komen. Maar als je dan steeds weer afgewezen wordt of de rotklussen krijgt te doen vanwege je huiskleur wordt het soms wel erg zwaar met alle gevolgen van dien. Terry raakt in de greep van verslavende middelen, Jackie ploetert maar wat voort, Evelyn en Renard proberen haar zo goed en zo kwaad als het kan, bij te staan. T.C. wordt uiteindelijk ook meer opgevoed en begeleid door Evelyn. Het verwoestende effect van orkaan Katrina speelt eveneens een kleine rol mee in dit verhaal. Kortom, het is niet erg opwekkend allemaal.

Het boek is genomineerd voor de National Book Award maar daar heb ik wel wat moeite mee. Het onderwerp is boeiend genoeg maar qua schrijstijl en duidelijkheid ben ik niet erg enthousiast. Het blijft allemaal teveel op afstand en er wordt met té grote stappen door de familiegeschiedenis heen gedraafd waardoor het geen echt mooi geheel wordt. Als je het boek dichtslaat is het ook helemaal over en uit. Het verhaal maakt niet zo'n indruk dat het blijft doorsudderen in je hoofd. Persoonlijk heb ik indrukwekkender boeken gelezen rond dit thema.

ISBN 9789046823668 | Paperback | 302 pagina's | Uitgeverij Nieuw Amsterdam | 12 maart 2019
Vertaald door Harm Damsma & Niek Miedema

© Dettie, 13 april 2019

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER