Meneer Pip
Matilda, de ik figuur, woont op het eiland Bougainville (Papoea-Nieuw-Guinea) waar een burgeroorlog aan de gang is. Rambo's (Rebellengroepen) strijden tegen de roodhuiden (Regeringstroepen). Het merendeel van de manlijke bevolking van het dorp waarin Matilde woont heeft zich aangesloten bij de rebellen. De blanken, ook de onderwijzers, zijn gevlucht, behalve Pop Eye oftewel meneer Watts. Hij is de zonderlinge blanke man, samenwonend met Grace een zwarte dorpelinge. Hij leeft een erg teruggetrokken bestaan maar soms loopt hij door de straten met een clownsneus op, Grace, staand in een karretje, achter hem aan trekkend.
Al 68 dagen hebben de kinderen geen les gehad en daarom besluit meneer Watts les te gaan geven. Bij gebrek aan ervaring met lesgeven begint hij met het voorlezen van Great Expectation van ene meneer Dickens. Als de kinderen het daar thuis over hebben denken de ouders dat het een werkelijk bestaand persoon is en elk kind krijgt opdrachten mee. Vraag aan meneer Dickens medicijnen, zeep enz.
Matilda wordt van het begin af gepakt door het verhaal over Pip. Door middel van dit verhaal leert ze dat een eigen stem heeft, een innerlijke stem. Dat ze hoop, grote verwachtingen mag hebben...
"Waar hoopte ik op? Het was meer een hopen op zich, maar wel op een bijzondere manier. Ik wist dat bepaalde dingen zouden veranderen, net als bij Pip."
Haar moeder vindt de bijbel belangrijker en is in feite jaloers dat Matilda zo opgaat in het verhaal over Pip. Ze probeert in te grijpen en zo komen om beurten de vrouwen van het dorp in de klas vertellen wat zij weten. Dat zijn legendes, verhalen over vissen, over sterren en plaatselijke rituelen. Matilda's moeder vertelt over maagdelijkheid én de duivel...
Meneer Watts is altijd voorkomend en vriendelijk tegen de dames, waardeert altijd hun verhalen, laat de kinderen in hun handen klappen als de vrouwen klaar zijn met hun verhaal. Tussen meneer Watts en Matilda's moeder is een onuitgesproken strijd over geloof en ongeloof aan de gang.
De dreiging van de burgeroorlog is altijd op de achtergrond aanwezig maar 'het is ver weg'. Maar dan komen de roodhuiden het dorp binnen vallen en horen ze over Pip, deze man is kennelijk belangrijk en moet opgespoord worden... Als deze Pip telkens opnieuw nergens te vinden is heeft dat enorme (gruwelijke) gevolgen... Maar dan is het weer 'The Great Expectation' die Matilda verder helpt.
Het is ongelofelijk hoe Lloyd Jones als blanke én als man, zich heeft weten te verplaatsen in een veertienjarig zwart meisje. Ondanks gruwelijke gebeurtenissen is het boek haast sereen te noemen. Ook het gebruik van het boek van Dickens is fenomenaal in het verhaal verweven. Lloyd Jones geeft dat boek alle eer maar laat ook zien wat verbeelding met een mens en een verhaal kan doen. Maar hij laat ook de kracht van een verhaal zelf zien. Ik was bijna verbaasd een blanke man (Jones) op de achterkant van het boek te zien, na het lezen verwachtte ik een mooie, zwarte vrouw.
Dit is een van de beste boeken die ik dit jaar gelezen heb.
Lloyd Jones (1955) schreef met Meneer Pip zijn tiende roman. Het werd wereldwijd aan toonaangevende uitgeverijen verkocht. Het boek verscheen eerder in Australië en Nieuw-Zeeland en werd onderscheiden met de Commonwealth Writers’ Prize Best Book Award 2007 en de Montana Book Award. Lloyd Jones woont in Wellington, Nieuw-Zeeland.
ISBN: 978 90 234 2543 4 Omvang: 272 bladzijden Uitvoering: Paperback De Bezige Bij april 2007 Vertaling: Joris Vermeulen
© Dettie, november 2007
Reageren? Klik hier!
Meneer Pip
Op een eiland in de Grote Oceaan woont Matilda, een dertienjarig meisje, met haar moeder. Als er oorlog uitbreekt kunnen de kinderen niet meer naar school. Maar gelukkig is er iemand die zich daarom bekommert. Meneer Watts, de enige blanke in het dorp, werpt zich op om leraar te spelen voor de kinderen. Maar hij moet het hebben van zijn eigen kennis, hij is geen onderwijzer. Een van de dingen die hij doet is de kinderen voorlezen, uit het boek van Charles Dickens: Great expectations. De kinderen kennen die wereld niet, en ze luisteren verbijsterd naar de avonturen van meneer Pip. Zozeer zijn ze zelfs onder de indruk dat ze thuis de verhalen doorvertellen, en dat meneer Pip helemaal tot leven komt.
Ook de volwassenen zijn geïntrigeerd, en ze willen de verhalen ook horen. De moeder van Matilda vindt het eigenlijk maar niks: die meneer Pip lijkt wel een concurrent van Jezus, en dat mag toch niet! Zij gaat als een van de eersten naar de school. Meneer Watts is slim: hij laat de vrouwen (want de mannen zijn weg in deze oorlog) niet alleen komen luisteren, maar vraagt ze ook om de kinderen iets te leren.
Maar dan komt de bezetter in het dorp. Meneer Pip blijkt dan zozeer te zijn gaan leven dat de onderdrukker niet wil geloven dat het een figuur uit een boek is. En als dan het boek in kwestie niet meer gevonden wordt zijn de gevolgen vreselijk.
Ik vind het maar een vreemd onwaarachtig verhaal. Het overtuigde niet, en dan valt het niet mee om door te lezen. Als ik het zo na vertel dan denk ik: dat had best een leuk verhaal kunnen opleveren. Maar waarom was het dat dan niet? Misschien had ik toch eerst Dickens moeten lezen?
ISBN: 978 90 234 2543 4 Omvang: 272 bladzijden Uitvoering: Paperback De Bezige Bij april 2007 Vertaling: Joris Vermeulen
© Marjo, april 2008
Reageren? Klik hier!