Brieven aan mijn kleinkinderen

een familiegeschiedenis

De titel van het boek zegt het al, Johan Geuzendam heeft brieven aan zijn kleinkinderen geschreven maar vóór zij geboren werden. In totaal zijn het vier 'brieven'.
In het voorwoord staat geschreven door zijn dochters. "In Brieven aan mijn kleinkinderenvertelt hij de generatie die op komst is, over generaties voor hen."
Wie nu denkt dat het alleen maar over de familie gaat heeft het mis. Johan Geuzendam geeft eveneens een mooi tijdsbeeld.

Het begint met het verhaal over opa Jans, klompenmaker van beroep en de opa van Johan. Hij werd geboren in 1878, in hetzelfde jaar als de eerste schoolwet. Die regelde de opleiding tot onderwijzer. (wat Johan is geworden). Het vertelt over zijn oma die bang was voor de bandrecorder en dacht dat ze in een spookbus reed zonder bestuurder, niet gewend als ze was aan geblindeerd glas achter de bestuurdersstoel.
Johan stelt zichzelf vragen over het geloof, welk geloof dan ook, brengt het werkelijk troost?
Hij 'praat' tegen zijn kleinkinderen, zoals: "Je wordt geboren vanuit jouw moeder, haar moeder, haar grootmoeder en overgrootmoeder, de hele weg terug naar de eerstgeborene."
"Nu je nog in je moeder woont, groei je in die kleine kinderkamer. In die duisternis, die kleine ruimte, ben je maximaal verbonden en toch vrijer dan je ooit zal zijn in deze kolossale wereld."
Die kolossale wereld bestaat in de kinderjaren van Johan uit het dorp Rijssen en de kapperzaak van zijn vader. Hij vertelt hoe vriend en vijand van elkaar in die kapperzaak kwamen, over de strenge scheiding tussen de katholieken en protestanten en hoe zijn vader daar mee omging. Hoe veel invloed het geloof op mensen had en hoe de hand werd gelicht met de strenge regels... Maar ook over hoe weinig geld sommige mensen hadden zo vlak na de oorlog.
Liefdevol vertelt Johan aan zijn kleinkinderen over oma Thea (zijn vrouw) die gestorven is. Hoe hij haar ontmoet heeft, hoe 'verkering' krijgen vroeger ging. Hoe blij hij was met zijn eigen kinderen en zijn kleinkinderen een groot geschenk vindt.

Het is een ontroerend boek maar niet sentimenteel. Het is interessant omdat je leest hoe in vrij korte tijd enorm veel veranderd is. Johan, als leraar zijnde, vertelt veel over het onderwijs, hoe de administratieve rompslomp steeds meer toenam en de scholen steeds groter werden. De eigenheid van de scholen verdween. Het is in veel opzichten alsof je een eeuw hebt mogen zien en meemaken.
Een heel fijn, bespiegelend, liefdevol, soms ontroerend en bovendien mooi geschreven boek.

ISBN 908764450 Pocket, 234 pagina's, uitgeverij Ditmer

© Dettie, mei 2008

Reageren? Klik hier!