Irma Joubert

http://www.irmajoubert.com

Een thuis in Afrika
Irma Joubert

Meeslepend, boeiend, puur en realistisch! Zomaar een paar woorden die het boek Een thuis in Afrika kenmerken. Wat weet Irma Joubert je van het begin tot het einde van het boek te boeien met goed uitgewerkte personages en realistisch omschreven situaties!
Het begint al bij de proloog waarin vanuit verschillende invalshoeken de politieke toestand in Duitsland en Engeland in aanloop naar de Tweede Wereldoorlog weergegeven wordt. De sfeer die Irma hierin weet vast te leggen, laat je als lezer niet meer los. In die sfeer weet zij haar twee hoofdpersonen prachtig te plaatsen. Zo maakt Charles Schmidt vanuit Londen en Schotland de oorlog mee en voert de Duitse Oswald von Stein actief de oorlog tegen de Russen.

Als de oorlog steeds dichterbij komt en het niet langer veilig is in Londen, besluit de vader van Charles dat zijn zoon beter af is in het verre Schotland. Daar woont zijn oudere zus Grace die vast wel voor Charles wil gaan zorgen. Charles wordt als klein jongetje helemaal alleen op de trein gezet en na uren reizen komt hij uiteindelijk aan in Eaglesham. Daar moet hij een nieuw leven gaan opbouwen, gaat hij zorgen voor zijn zeer oude tante Grace en ervaart hij wat echte liefde is. Charles voelt zich enorm geborgen bij zijn tante en hoopt dat hij er voor altijd mag blijven.

De oorlog wordt voor Charles voelbaar door de vele evacués die na verloop van tijd in het dorp worden geplaatst, maar ook door het overlijden van zijn ouders. Helaas nemen de krachten van zijn tante na de oorlog zover af dat zij besluit dat Charles bij haar zoon in Afrika op de boerderij moet gaan wonen. Tijdens de bootreis naar Afrika ontmoet Charles Mentje de Vries uit Nederland en Esther von Stein uit Duitsland. Samen sluiten zij een vriendschap die de rest van hun leven zal duren.
Charles probeert er in Beetsjoeananland het beste van te maken, maar na allerlei nare gebeurtenissen, komt Charles uiteindelijk op de boerderij van Tinus van Jaarsveld in Zuid-Afrika terecht.

Oswald von Stein woont in Berlijn als de oorlog uitbreekt. Omdat hij in het leger zit, neemt hij actief deel aan de oorlogvoering. De rauwheid van de oorlog komt in zijn verhaallijn heel duidelijk naar voren. Oswald zit vol idealen en blijft daaraan vasthouden, ook als alles tegenzit. Uiteindelijk wordt hij gedwongen om zich over te geven aan de Russen. Als krijgsgevangene maakt hij afschuwelijke dingen mee. Maar wat hij ook meemaakt, hij blijft achter zijn volk staan. Zijn frustraties weet Irma haarscherp weer te geven:

Maar half rantsoen of zelfs de detentiebarak laat Oswald op dit moment koud. ‘Ze denken dat ze Duitsland kapot kunnen krijgen, net als na de Grote Oorlog. Nou, dan hebben ze buiten de geesteskracht van het Duitse volk gerekend!’
Hij gaat naar buiten. Het helpt niet. Overal zijn mensen, nergens vindt hij privacy.
Zijn volk vecht om te overleven. Zijn platgebombardeerde volk moet opstaan uit de puinhopen en van voren af aan de weg omhoog bevechten. En hier zit hij, vol opgekropte machteloze woede, duizenden kilometers van huis – week in, week uit in de aarde te krabben om walletjes rond kwetsbare aardappelplantjes te maken.

Als hij uiteindelijk weer terug naar Berlijn mag, vindt hij daar geen thuis meer. Zijn vader is overleden, zijn stiefmoeder Hildegard en stiefzusje Esther zijn vertrokken naar Afrika en het Duitse volk ziet hem als verrader. Als Hildegard hem uitnodigt om ook naar Windhoek te komen, besluit Oswald om de reis naar Afrika te maken. Zijn leven neemt een onverwachte wending als hij ook op de boerderij van Tinus van Jaarsveld komt.

Door het hele boek heen wordt vanuit verschillende perspectieven de Tweede Wereldoorlog en de nasleep ervan aan jou als lezer voorgelegd. Het zet je tot nadenken: Hoe zou ik reageren als ik net als Charles Schmidt op 6-jarige leeftijd door mijn vader op de trein wordt gezet om te gaan wonen bij een zeer oude tante die ik niet eens ken? Hoe zou ik reageren als ik net als Oswald von Stein een carrière in het Duitse leger heb opgebouwd en naar het Russische front gestuurd wordt? Als ik gedwongen wordt om mij over te geven aan de vijand? Als ik zie dat er beslissingen over mij genomen worden waar ik helemaal niet achter sta? Hoe zou ik reageren op al die emoties van de mensen om mij heen? Zou ik onder alle omstandigheden vast blijven houden aan mijn idealen?

Met een subliem staaltje schrijfkunst, waardoor je als lezer urenlang ademloos aan de bladzijden gekluisterd zit, weet Irma Joubert de verhalen van Charles, Oswald, Tinus, Mentje, Esther en Hildegard tot één geheel te weven waarmee deze trilogie ‘Onderweg naar Afrika’ tot een prachtig en krachtig einde komt.

Het eerste deel van de trilogie heeft de titel Hildegard en gaat over een meisje in Duitsland dat zowel de Eerste als de Tweede Wereldoorlog meemaakt. Hildegard is de stiefmoeder van Oswald von Stein.
In het tweede deel Het meisje uit het verscholen dorp wordt het verhaal van Mentje de Vries tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederland beschreven. Zij speelt een belangrijke rol in het leven van Charles als hij in Zuid-Afrika gaat wonen.
De drie delen zijn prima los van elkaar te lezen.

Lees de reacties op het forum en/of reageer,klik HIER

Het meisje uit het verscholen dorp
Irma Joubert

Irma Joubert heeft al heel wat historische romans op haar naam staan en kenmerkend aan haar boeken is dat zij haar personages vaak laat opgroeien van kind tot volwassene. In een interview geeft Irma Joubert aan dat zij in haar boeken graag met de kinderjaren van haar hoofdpersonen begint, omdat een mens in die tijd wordt gevormd. Zo kun je als lezer ook begrip opbrengen voor hoe iemand wordt zoals hij is. Voor het meest bizarre gedrag van een mens is namelijk meestal wel een verklaring te vinden, stelt Irma Joubert.

In Het meisje uit het verscholen dorp is Mentje de Vries nog geen 10 jaar oud als zij tijdens de oorlog alleen achterblijft op de boerderij nadat haar vader en de bij hen ondergedoken familie Friedman door de Duitsers zijn meegenomen. Alle emoties die door Mentje heen gaan als zij ontdekt dat zij er nu alleen voor staat, weet Irma Joubert beeldend te omschrijven:

‘Ze is verlamd van angst en kan niet meer denken van de schrik. Van het ene op het andere moment trilt ze over haar hele lichaam en haar gezicht gloeit alsof het in brand staat.
En diep van binnen steekt de woede de kop op. Hoe kon haar vader haar hier alleen achterlaten? Hoe kon hij de familie Friedman toelaten in hun leven, in hun eigen huis?
In een hoekje van de zolder weeft een spin met lange poten zijn web. Langzaam, draadje voor draadje.
Na een poosje komt het verdriet. Ze is zo verschrikkelijk alleen. Als vader nou maar terugkwam, dan zou ze hem alles vergeven.’

Mentje vlucht van de boerderij als blijkt dat de Duitsers nog naar haar op zoek zijn. Ze komt uiteindelijk diep in de bossen bij Nunspeet terecht waar zij zich met tientallen joden in hutten die samen het Verscholen Dorp vormen, verbergt. Iedereen in het Verscholen Dorp gaat anders om met de bizarre omstandigheden. En hoe gaat Mentje met al die emoties van deze mensen om? Je leest in dit gedeelte van het boek heel duidelijk de verwarring en frustratie van Mentje.
Heel aangrijpend wordt het verhaal als Mentje uit het Verscholen Dorp moet vluchten en uiteindelijk in Arnhem bij een tante gaat wonen. Wat weet Irma Joubert ook hier weer de emoties en menselijke verhoudingen haarscherp weer te geven!

Naast Mentje speelt ook de Zuid-Afrikaanse Tinus van Jaarsveld een belangrijke rol in het boek. Ook zijn verhaal start in zijn tienertijd. Ook hij verliest de boerderij waarop hij is opgegroeid. En ook hij wil koste wat het kost weer terug naar die boerderij. Als de Tweede Wereldoorlog echter uitbreekt, ziet hij een mooie rol voor hemzelf weggelegd. Die van parachutist. Om parachutist te worden moet echter een heel traject afgelegd worden. De schrijfster heeft die route zeer natuurgetrouw beschreven. Het voelt alsof je als lezer er bij bent geweest.
Als parachutist raakt hij in de Slag om Arnhem gewond en neemt Mentje de zorg voor hem op haar schouders.

Door heel het boek geeft Irma Joubert duidelijk de emoties van Mentje, maar ook van de andere personages, weer. Hoe wisselend zijn de reacties van mensen op één en dezelfde situatie! En hoe bijzonder is het hoe Mentje hiermee omgaat. Je ziet Mentje bij wijze van spreken met de bladzijde ouder worden. De verantwoordelijkheden die zij als jong meisje krijgt, zijn eigenlijk veel te zwaar voor haar.

Aan het einde van het boek neemt het verhaal een verrassende wending en geeft de wijsheid van Mentje een prachtige aanvulling aan het leven van Tinus.
Het meisje uit het verscholen dorp is het tweede deel van een trilogie. Het eerste deel Hildegard gaat over een meisje dat zowel de Eerste als de Tweede Wereldoorlog meemaakt. Zij komt heel zijdelings aan bod in het tweede deel. Het derde deel Een thuis in Afrika is net uitgegeven en gaat over twee jongens die na de Tweede Wereldoorlog een nieuw bestaan willen gaan opbouwen in Zuid-Afrika. Ik ben heel benieuwd welke rol Mentje in dit boek speelt.
Deel 1 en 2 zijn prima los van elkaar te lezen.

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

Tolbos
Irma Joubert

Een tolbos is een droge struik vol zaad die losslaat door wind en voortgeblazen worden, zo tolt ze voort, om en om rollend. Katrien voelt zich vaak een tolbossie. Ze voelt zich ontworteld en heen en weer geslingerd tussen blank en zwart. Als kind al vond ze het raar dat Agatha niet mee naar de bioscoop mocht omdat ze zwart was en nog steeds heeft ze de grootste moeite met het verschil in behandeling.

In 1976 hoorde de dan tienjarige Zuid-Afrikaanse, blanke, Katrien Neethling op de radio over de onlusten in Soweto, Aanleiding voor de opstand waren de plannen van minister van onderwijs om het Afrikaans als algemene onderwijstaal in te voeren. Het begon als een vreedzame demonstratie maar uiteindelijk heeft de politie geschoten op de demonstrerende kinderen.
Katrien is ze diep geschokt. Waarom doet de politie dat? Haar broer gaat volgend jaar in het leger, schiet die dan ook mensen dood? Gelukkig kan ze de vragen aan haar bedachtzame opa stellen die uitgebreid antwoord geeft. Maar toch is het zaadje gezaaid, Katrien is een denkertje en kan slecht tegen onrechtvaardigheid. Haar tolbos is losgerukt en gaan rollen.

In datzelfde jaar, in dezelfde week, krijgt de zeer intelligente vijftienjarige Poolse Wladek Kowalski toestemming van zijn ouders om een weekje met Rala Poznanski en haar ouders mee te gaan naar een oom en tante in Radom. Wladek is smoorverliefd op de beeldschone, oudere Rala en zij op hem. In die week kondigt de Poolse premier aan dat er, gezien de wereldwijde oliecrisis, grote veranderingen in het economisch beleid zullen plaatsvinden. Met andere woorden er zullen enorme prijsstijgingen komen.
Frédéric, de neef van Rala, waarschuwt Wladek, Rala is niet wie ze lijkt te zijn, maar verliefd als hij is, slaat hij Frédérics woorden in de wind.
Frédéric heeft Wladek een rondleiding door de staalfabriek beloofd maar als ze daar aankomen, beginnen de arbeiders net een protestmars tegen de aangekondigde maatregelen. Rala, Frédéric en Wladek lopen mee... Het is een vreedzame demonstratie maar uiteindelijk grijpt de politie in met tanks en waterkanonnen, ze schieten met scherp. Het loopt uit op bloedvergieten. De drie ontspringen de dans maar het zaadje is bij Wladek gezaaid, het is onrechtvaardig wat er gebeurd is. Zijn tolbos is losgerukt en begonnen met rollen.

Twee jaar later heeft het noodlot toegeslagen, Katriens moeder is overleden door een ongeluk en niemand had Katrien wakker gemaakt, ze hoorde het pas de volgende ochtend. Vanaf die tijd voelt ze zich niet meer thuis bij haar familie, ze hoort er niet bij... een jaar later stuurt vader haar naar kostschool, ze wordt weggestuurd... gelukkig komt een jaar later haar vriendin Jacquelette ook op kostschool. Zij is de enige die Katrien niet zo'n buitengesloten gevoel geeft. Maar Jacquelette is anders dan de schuwe Katrien, zij heeft lef, en maling aan alles. Dat kan niet goed gaan en dat gaat het ook niet. Katrien moet weg.
Ze gaat studeren in Johannesburg en woont bij oom Jakób en Gretl. Ze is goed met taal, maar nog steeds is er die verlammende onzekerheid, nog steeds denkt ze dat ze nergens bijhoort. Totdat ze ineens het besef krijgt dat haar stem tegen apartheid er wèl toe doet, ze kan dingen veranderen, ze weet eindelijk wat ze wil en hoe ze dat kan bereiken. Met koppige vastberadenheid bijt ze zich vast in haar studie, vastbesloten om haar doel te bereiken. De veiligheidsdienst houdt haar in het oog en volgt haar activiteiten nauwgezet...

Ondertussen is Wladek gaan studeren en raakt hij steeds meer betrokken bij de anti-communistsche groepringen.
Lech Wałęsa is aan zijn opmars bezig. Er moet solidariteit komen onder de werknemers, er moet een onafhankelijk vakbond opgericht worden.
Wladek levert graag zijn aandeel voor deze rechtvaardige strijd. Hij heeft zich aangemeld bij een ondergronds persbureau, hij brengt berichten rond, maar het wordt gevaarlijk voor hem, héél gevaarlijk...
Uiteindelijk moet Wladek vluchten en hij vertrekt naar Johannesburg, naar zijn oom Jakób en tante Gretl, weg van zijn geliefde Rala, die anders blijkt te zijn dan hij dacht. Wladek is kapot, hij had de waarschuwing van Frédéric over Rala niet in de wind moeten slaan, maar nu is het te laat.
In het verre Zuid-Afrika moet hij met zichzelf en zijn gevoelens in het reine komen. Hij barst van de heimwee en zal later zeker teruggaan naar zijn thuisland om verder te strijden.
Het eind laat zich raden, de onzekere, stille maar koppige Katrien en de extraverte Wladek ontmoeten uiteindelijk elkaar bij oom Jakób en tante Gretl...

Irma Joubert is een Zuid-Afrikaanse schrijfster, ze blijkt al veel historische romans geschreven te hebben, ik kende ze nog niet, maar dit boek nodigt uit tot meer.
Joubert heeft een prettige vertelstem en kan goed duidelijk maken wat er zich toentertijd in Zuid-Afrika en Polen afspeelde. Het is een verrassend gegeven om twee kanten van de wereld te laten samenvloeien tot een gezamenlijk ideaal. Het opkomen voor de underdog staat centraal.
Het begin van het boek is wel sterker dan het eind en dit komt vooral door de interessante soms spannende informatie over wat zich afspeelt in de beide landen. Het boek mondt echter uit in een liefdesverhaal zoals ze wel vaker geschreven zijn. Maar al met al is het een erg prettige en interessante roman die ik met veel plezier gelezen heb.

Tolbos is het laatste deel van een trilogie die begon met Het meisje uit de trein met als tweede deel Het spoor van de liefde maar kan heel goed als zelfstandig boek gelezen worden.

ISBN 9789023994565 Paperback 448 pagina's Uitgeverij Mozaïek april 2014
Vertaald door Dorienke de Vries

© Dettie, 15 juni 2014

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

Boekenarchief I-J

Irma Joubert