Natsume Sõseki - De poort samenleesboek jan/febr 2014

[Annemarie]

Ik begrijp wat je bedoelt Berdine en ik heb mij ook afgevraagd waarom Yasui van de universiteit was getrapt. Stel dat het inderdaad broer en zus waren dan was de zus dus aan de zorg van de broer toevertrouwd. In dat geval zou Yasui dus ook op de daden van Oyone en Sosuke zijn aangekeken. Hij was dan immers verantwoordelijk voor zijn zus en onder zijn toeziend oog was ze de fout in gegaan. Het waren andere tijden.

Als het geen broer en zus waren dan zou Yasui het toch helemaal niet goed gevonden hebben dat Sosuke zich steeds als een soort derde wiel aan de wagen bij hen voegde? Zou hij dan niet jaloers zijn geweest? Daar heb ik niks over gelezen.

Toch twijfel ik ook aan het broer-zus verhaal hoor. Het kan natuurlijk ook dat Yasui van de universiteit is gestuurd omdat de hele driehoeksverhouding aan het licht kwam.

[Inge]

Elke keer weer als Sosuke zich die tijd voor de geest riep.... dit was het verleden van Sosuke en Oyone

Er wordt daar volgens mij niet echt een reden gegeven.

Oke als je tussen de lijntjes leest misschien maar word je daarvoor van de universiteit gezonden en verbannen naar het einde van de wereld?

[Dettie]

maar Yasui werd toch niet van de universiteit gestuurd? Dat was Sõsuke toch? blz 111

[Inge]

sosuke wel

blz 114 Hij werd natuurlijk van de universiteit weggestuurd. Maar naar buiten toe heette het dat hij uit eigen beweging met zijn studie gestopt was

Ik ga nog op zoek naar dat van yasui. Ik dacht dat hij ziek geworden was?

[Annemarie]

Ik dacht Yasui ook. Vergis ik me nu?

[Inge]

blz 126 Toen de stormachtige emoties in hun hart eindelijk tot rust waren gekomen bereikte hen het bericht dat ook Yasui halverwege met zijn studies gestopt was

[Dettie]

Yasui was ziek, de dokter dacht dat het zijn ademhalingsorganen waren en raadde Yasui verandering van lucht aan.
Daarop vertrok hij met Oyone naar zijn herstellingsoord, dat was in de winter. Yasui stuurde elke dag kaarten want Sõsuke was zijn vriend en hij vroeg steeds of Sõsuke op bezoek kwam. blz 112
Uiteindelijk in het voorjaar was hij beter en kwamen Oyone en Yasui terug.
Daarna begon de verhouding tussen Sõsuke en Oyone heel plotseling. Hasoverdekop stortte de twee zich in die affaire.
"De zaak begon toen het voorjaar weer de kop opstak na de winter en eindigde toen de kersenbloesems uitgebloeid waren en de jonge blaadjes verschenen. Het was een strijd op leven en dood geweest. Het was alsof men jonge bamboe roosterde om er olie uit te persen." blz 113

Kortom, de bliksem was bij die twee ingeslagen ze stonden in vuur en vlam voor elkaar, dat was kort maar heel hevig. Nadat het ontdekt was en ze weer een beetje met hun benen op de grond stonden staat er op blz 114
"Ze (Oyone en Sõsuke) begrepen dat ze aan elkaar geklonken zaten met een onzichtbare ketting en hand in hand voor altijd samen tegelijkertijd stappen moesten zetten."

Dit laatste wijst er voor mij op dat hun affaire heftige gevolgen had. Ze konden niet anders dan met elkaar verder.
Want ze werden verstoten. "Formeel gezien stopte hij met zijn bestaan als mens."

Dettie

[Dettie]

onderaan blz 126 staat ook nog een keer. "Het was hun schuld dat Yasui met zijn studie gestopt was."
Dus hij was niet weggestuurd, Sõseki wel.

Ja, dat moet het wel zijn denk ik, maar het is toch eigenlijk te gek voor woorden!

Het is, wat Annemarie ook al zegt, wel 100 jaar geleden. Zelfs 50 jaar geleden was het hier in Nederland ook nog een schande als je voor je huwelijk met iemand naar bed ging. Zeker een vrouw moest dat niet doen, die was gelijk een hoer.
In Japan met al zijn strenge rituelen en tradities en enorme familiebanden is het helemaal een schande, niet alleen voor het stel maar voor de hele familie. In die tijd helemaal. Zij hebben hun kind dan niet goed opgevoed. De schande en blaam was (is?) enorm.
Als die vrouw dan ook nog eens 'overspel' pleegt is het helemaal afschuwelijk. Dus als zij niet broer en zus waren maar minnaars en Oyene kiest dan ook nog eens voor Sõseki dan is ze helemaal slecht. Oyene is sowieso slecht naar de normen van die tijd.

Dettie

[Annemarie]

Yasui was dan misschien niet weggestuurd maar de schande werd hem waarschijnlijk uiteindelijk teveel. Vandaar het schuldgevoel. De kans is groot dat Yasui met de nek aangekeken werd en zijn vertrek gestimuleerd werd. Hij was onderdeel van de schandalige gebeurtenissen. Hij hoorde bij hun.

[Dettie]

ja! dat zal het zijn!
Bovendien, als Oyene daadwerkelijk eerst een relatie met Yasui had, dan was het helemaal een akelige gebeurtenis waar ze zich schuldig om kunnen voelen. Yasui was ook een heel goede vriend van Sõseki. Dan hebben ze alletwee iemand (Yasui) heel erg veel pijn gedaan.

dettie

[Annemarie]

Dat zou ook de paniek verklaren aan het eind van het boek. Hun liefde was dan misschien schandalig maar ze waren inmiddels al jaren samen. Het was geen bevlieging en een broer zou zich daar uiteindelijk misschien wel bij neergelegd hebben. Met andere familie was er ook een beetje contact immers. Maar als Sosuke de vriendin van zijn beste vriend heeft ingepikt dan hoeft hij natuurlijk nooit op vergiffenis te rekenen. Dan zal een ontmoeting een woedende reactie van Yasui uitlokken.

[Dettie]

Over die paniek, Sõsuke lijkt gewoon sowieso elke confrontatie uit de weg te gaan.

Dettie

[Annemarie]

Jawel, dat is ook zo. Maar dit keer raakt hij echt in paniek en hij vlucht. Dat is toch weer wat anders dan proberen een confrontatie te vermijden. Toch? Op mij kwam het over alsof hij deze confrontatie meer dan alle andere vreesde.

[Dettie]

Ja je hebt gelijk. Ik kom er nog op terug.

Dettie
die nu gaat douchen

[berdine]

Jawel, dat is ook zo. Maar dit keer raakt hij echt in paniek en hij vlucht. Dat is toch weer wat anders dan proberen een confrontatie te vermijden. Toch? Op mij kwam het over alsof hij deze confrontatie meer dan alle andere vreesde.

Dat is ook zo, Annemarie. Hij probeert alle confrontatie te vermijden, maar Yasui wil hij absoluut niet meer ontmoeten.
Dus neemt ie de benen en laat Oyone achter met het risico dat zij wél Yasui zou kunnen treffen, terwijl zij dat óók absoluut niet wil.
Dat is dus hun goede relatie en hun grote liefde.... Ik vond het boek psychologisch niet sterk.

[Dettie]

ik ben het boek aan het herlezen en kom nog even terug op de reden van hun manier van leven.

Nu ik het verhaal ken merk ik dat er overal aanwijzingen staan, bijvoorbeeld:
op blz 28 als Oyone voorgesteld wordt aan oom en tante zegt tante: 'is zij dan die....' [...] Oyene wist niet wat te zeggen en
boog zwijgend.

blz 29. "Ik vind Sõsuke totaal veranderd" zei tante eens tegen oom.
"Ja, als zoiets gebeurt, blijft dat nog lang doorspelen," antwoordde oom, waarmee hij bedoelde dat het noodlot verschrikkelijk was.

op blz 31 als Sõsuke naar zijn tante gaat, zegt zij dat oom het geld uit de opbrengst van het verkochte huis bewaard had voor de opleiding van zijn broer Koroku.
"Sõsuke die iets gedaan had en daarvoor onterfd had moeten worden, had er voor geen cent recht meer op."

blz 37. Sõsuke tegen zijn broer na zijn bezoek aan tante "Dus het is mijn schuld bedoel je? Natuurlijk is het mijn schuld. Tot op de dag van vandaag ben ik van alles de schuld."

blz 99 Bij de waarzegger: "U heeft iemand iets vreselijks aangedaan. Er rust een vloek op u, en daarom zult u geen kind grootbrengen.

blz 100. het was uitsluitend en alleen omdat juist de maatschappij hen buitengesloten had en hun koud de rug toegekeerd had.

blz 101 [...] moesten ze weer terugdenken aan de tijd dat ze alles opgeofferd hadden om te kunnen trouwen.

Dettie

[Annemarie]

Mooi al die citaten bij elkaar. Als je het zo bij elkaar ziet staan dan draaide hun leven volledig om die ene daad.

Berdine: ik begrijp wel dat de vlucht van Sosuke niet erg liefdevol overkomt. Toch is het duidelijk dat Oyone hem dat niet kwalijk neemt. Ze accepteert dus ook zijn zwakke kanten en dat vind ik dan juist wel weer heel liefdevol. Sosuke heeft op zijn beurt al zijn schepen achter zich verbrand en zijn welvarende leven ingeruild voor een armoedig leven met Oyone. Ook dat is liefde toch? Liefde kent nu eenmaal vele vormen.

[WilV]

Mocht ik me even niet in de samenleesboekduscussie melden, ik lees mee, en meng me er later zéker in, maar mijn vader ligt in het ziekenhuis en alle energie gaat even daarheen deze dagen.

Maar ik kom terug.

[Dettie]

Jawel, dat is ook zo. Maar dit keer raakt hij echt in paniek en hij vlucht. Dat is toch weer wat anders dan proberen een confrontatie te vermijden. Toch? Op mij kwam het over alsof hij deze confrontatie meer dan alle andere vreesde.

Dat is ook zo, Annemarie. Hij probeert alle confrontatie te vermijden, maar Yasui wil hij absoluut niet meer ontmoeten.
Dus neemt ie de benen en laat Oyone achter met het risico dat zij wél Yasui zou kunnen treffen, terwijl zij dat óók absoluut niet wil.
Dat is dus hun goede relatie en hun grote liefde.... Ik vond het boek psychologisch niet sterk.

Ja hij probeert de confrontatie te vermijden, zeker, maar ik denk niet eens zo zeer uit de angst om Yasui te ontmoeten dan wel de angst te ontdekken wat er van Yasui geworden is. Het schuldgevoel drukt als een loden last op hem. Persoonlijk denk ik dat het eerder dát is.
Hij overdenkt ook dat hij graag ongezien zou willen kijken hoe Yasui eruit ziet, hoe het met Yasui gaat.

"Hij wilde gerust gesteld worden dat Yasui niet zo diep gezonken was als hij zich verbeeldde. Hij vroeg zich af of er geen geschikte plek was om onopvallend te staan kijken in de buurt van het huis van Sakai" (blz 131)

Ik vraag me eigenlijk af of hij inderdaad Oyene aan het gevaar van een ontmoeting blootstelde. Sõsuke was te eten gevraagd, (onderaan blz 125) niet Oyene en Oyene komt de deur helemaal niet uit.

Na zijn 'vakantie' heeft hij de moed bij elkaar geraapt om naar Sakai te gaan. Maar echt gerust was hij er niet op.
'Het was onwaarschijnlijk dat hij daar die avond Yasui zou ontmoeten. Toch liep hij met opzet om naar de keukendeur en liet niet na te vragen of er bezoek was.'
Maar hij móet wel weten hoe en wat, hij hoort dat Yasui weer weg is en eruit zag alsof hij niet tot rust kon komen. Sõseke weet dan dat zijn innerlijke onrust altijd zal blijven, dat de eeuwige angst op ontdekking en weer weg te moeten altijd zal blijven.
Maar voorlopig is er weer even uitstel. Het enig wat ze willen is rust en hun rustige en voor hun aangename leventje leiden.

Wel grappig ons verschil van visie, ik vind dit boek psychologisch juist heel erg sterk. Waarom vindt jij dat niet Berdine?

Dettie

[Dettie]

Mocht ik me even niet in de samenleesboekdiscussie melden, ik lees mee, en meng me er
later zéker in, maar mijn vader ligt in het ziekenhuis en alle energie gaat even daarheen deze dagen.

Maar ik kom terug.

ha ze komt terug! hoeraa
Ja, zulke dingen vragen veel energie, gelukkig gaat het goed met je vader!

Dettie

[Annemarie]

Sterkte Willeke.

[WilV]

Komt goed hoor, en ik lees tussen de bedrijven mee, maar voor reageren moet ik meer rust en tijd hebben.

[Marjo]

Precies, rust en tijd..
Ik heb nu al jullie opmerkingen gelezen, en kom nog even wat in de melk brokkelen.

Voor mij zijn Oyene en Yasui broer en zus, het staat nergens anders. Schande slaat terug op de hele familie, dus ook als broer -misschien de enige, die ook nog voor haar zorgde- verantwoordelijk.
Ik vind Sõsuke maar een laf persoon trouwens, en het kan best dat de vrouw ondergeschikt was toen en daar, maar toch, haar achterlaten voor een 'vakantie' en haar niet eens waarschuwen?

Misschien bedoel je Berdine, dat het niet goed=sterk neergezet wordt? Het kan best psychologisch sterk zijn, maar wij moderne lezers weten niets van die tijd. Een begeleidend schrijven was handig geweest, dat vind ik een omissie. Als je een boek uit vervlogen tijden uit een andere cultuur uitgeeft had die moeite wel genomen mogen worden.

Wat vinden jullie van de vertaling? Die is ook niet overal even sterk, met misschien net geen krom Nederlands, maar gewoon niet mooi.

[Dettie]

Het kan zeker dat ze inderdaad broer en zus waren maar ik twijfel eraan en wel om het volgende:

Yasui en Sõsuke trokken heel veel, bijna dagelijks, met elkaar op, dan zal Yasui toch wel over zijn familie verteld hebben neem ik aan.
Ook hadden Yasui en Sõsuke met elkaar afgesproken dat ze na het eerste schooljaar elkaar zouden ontmoeten in een plaatsje en samen terug zouden reizen voor het begin van het nieuwe schooljaar. Maar Yasui liet maar niets van zich horen. Sõsuke ging zelfs naar de kamers van Yasui en ook de hospita wist nergens van. Opeens is Yasui er weer maar vertelt niets over het waarom van zijn stilzwijgen.
Yasui had een huisje gehuurd en daar ziet Sõsuke een vrouw die aanvankelijk niet eens voorgesteld wordt. Als het zijn zus was dan was dat gelijk de eerste keer wel gezegd of was ze er even bij geroepen. Ook heeft Oyene een heel ander accent dan Yasui, wat er op wijst dat ze niet uit dezelfde streek als Yasui komt. In het huisje wijzen veel dingen er ook op dat Oyene en Yasui leven als man en vrouw.

Ik geloof ook niet dat als het daadwerkelijk broer en zus waren dat Oyene en Sõsuke zo vreselijk als uitschot werden behandeld als nu. Dan was Yasui erop aangekeken dat hij niet beter opgelet had maar ik vraag me af of de schuldgevoelens bij Oyene en Sõsuke zo groot zouden zijn. Alles wijst erop dat het heel erg vreselijk is wat ze gedaan hebben. Dat Oyene dan met de nek aangekeken werd... ja maar waarom Sõseke? Hij was niet getrouwd, hij had alleen niet gewacht met vrijen tot na het huwelijk.

Ja Sõsuke gaat inderdaad geen enkele confrontatie aan. Hij stelt alles maar uit, schuift alles op de lange baan. Hij onderneemt niets in geen enkel opzicht. Zijn 'vakantie' is ook niet uit ondernemingslust maar uit angst. Ik zat af en toe met gekromde tenen bij het lezen van zoveel apathie, maar zij voelden zich er goed bij.

Ik heb vandaag trouwens de Engelse versie van het boek ontvangen met de introductie van Damian Flanagan, zeer interessant om te lezen. Ik zal daarover in enkele berichten vertellen, is wel een mooie toelichting denk ik.

ik heb eigenlijk niets aan te merken op de vertaling. Wat vind je dan niet mooi?

Dettie

[berdine]

A ja, de vertaling, daar waren we nog niet eens aan toe. Het lijkt er op dat de vertaler de boel gewoon vertaald heeft, zonder moeite te doen om er vloeiend Nederlands van te maken. Maar daarnaast denk ik dat ook de schrijver geen lekker lopend verhaal geschreven heeft. Af en toe een korte samenvatting van wat je daarvoor gelezen hebt, af en toe een soort opsomming van wat er allemaal gebeurde als een soort en-toen-en-toen-en-toen-verhaal. Gebeurtenissen zoals de ziekte van Oyone die nergens toe leiden, niet verklaard, niet uitgelegd (wat mij betreft ook niet tussen de regels). Details die zonder problemen eruit hadden gekund (Oyone krijgt een experimenteel medicijn, en dat is het dan.) Er waren alinea's waar ik geen touw aan vast kon knopen, maar dat komt misschien voor rekening van de vertaler. Even dacht ik nog: Het zal toch niet eerst in het Engels zijn vertaald en vanuit het Engels in het Nederlands, maar dat lijkt niet zo te zijn.