Moed!
Chris Cleave
De Tweede Wereldoorlog bleek een kans voor veel vrouwen om eindelijk uit hun korset - soms letterlijk - los te komen. Ze konden hun steentje bijdragen aan de oorlog, zeker nu er zoveel mannen ten strijde waren getrokken.
Dit verhaal vertelt over een van hen, de achttienjarige Mary North. Zij meldt zich onmiddellijk als Engeland Duitsland de oorlog verklaart als vrijwilliger bij het ministerie van Oorlog. Het valt haar tegen dat ze ingezet wordt als lerares, maar ze probeert er het beste van te maken. Ook als ze de opdracht krijgt om al haar leerlingen vanuit Londen te evacueren naar het platteland en ze eigenlijk zonder werk zit. Maar er blijken altijd kinderen achter te blijven …
De man die haar via het Ministerie aanstuurt is Tom Shaw, met wie Mary een relatie krijgt. Tom doet zijn best om uit de oorlog te blijven al voelt hij zich toch wel een beetje schuldig als zijn beste vriend Alistair zich aanmeldt en naar het vasteland gestuurd wordt.
Als Mary Alistair ontmoet, beseft ze dat ze de verkeerde gekozen heeft. Maar een verloving verbreken dat deed je niet in die tijd. Niet zomaar.
Tegen de achtergrond van de oorlog groeien deze drie jonge mensen op. Vriendschap, jaloezie, passie en verraad vormen de ingrediënten van een spannende, maar vooral menselijke roman.
Het draait om de blokkade van Malta en de dodelijke bombardementen op Londen, twee gebeurtenissen die een enorme impact hadden op vele levens. Grootste feiten verteld door drie personages ten tonele te brengen, wiens ‘kleine’ verhaal gedeeltelijk gebaseerd is op het verleden van de schrijver.
Chris Cleave (1973) werd in 2008 bekend door zijn roman Kleine Bij, het betoverende verhaal over een zestienjarige asielzoekster uit Nigeria, een moeder uit Engeland en het geheim dat hen bindt. Beide grootvaders van Cleave vochten in de Tweede Wereldoorlog. Hun levensverhalen, en die van zijn grootmoeders, inspireerden Chris Cleave tot het schrijven van zijn nieuwe roman. Behalve de oorlog en de sterk aan verandering onderhevige sociale omstandigheden van die tijd, brengt Cleave ook kleinere thema’s ten berde. De reacties van de Britten op de eerste donkere Amerikanen en een kind met dyslexie voor het zo genoemd werd.
Het is vooral vanwege de historische achtergrond een indrukwekkend boek, maart laten we de mooie woordkeuze van Cleave niet vergeten. Zijn mooie zinnen maken het lezen zeer plezierig.
‘De wind die haar ranselde, had al door half Londen geblazen en was aangevuld met de tinnen, vermolmende geur van alle ontbrekende dingen.’
‘Bedden waarin (...) -deze koperen theaters met onwillekeurige dialoog- lagen nu stil en verbogen te schommelen op gespleten vloeren en weenden dons de straat op.’
‘Londen was een stilgevallen grammofoon zonder hand om op te winden.’
ISBN 9789044630848 | paperback |384 pagina's | Uitgeverij Prometheus| juni 2016
Vertaald uit het Engels door Mario Molegraaf
© Marjo, 30 juli 2017
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER
Licht ontvlambaar
Chris Cleave
'Ja en het is net als elke andere oorlog. Heb je je ooit afgevraagd waarom een meisje als ik uit het East End bijna geen familie heeft? Dat zal ik je vertellen. Petra. De Eerste Wereldoorlog. De Tweede Wereldoorlog. De Falklandoorlog. De Eerste Golfoorlog. De Tweede Golfoorlog en de oorlog tegen de drugs. Kies maar want in elk van die oorlogen heb ik hele stukken van mijn familie verloren.'
‘Beste Osama’, zo begint dit verhaal, verteld door een eenvoudige huisvrouw, woonachtig in een eenvoudige buurt in Londen. Zij is getrouwd met een politieman, die bij de explosievenopruimingsdienst werkt. Samen hebben ze een zoontje, ‘ons jochie’.
Waarom schrijft ze een brief naar Osama Bin Laden?
‘Ik ga schrijven zodat je naar mijn leven kunt kijken en kunt zien wat een jongetje eigenlijk is aan de hand van de vorm van het gat dat hij achterlaat. Ik wil dat je een gat in je hart voelt en het streelt met je handen en je vingers snijdt aan de scherpe randen. Ik ben een moeder Osama ik wil alleen maar dat je van m’n zoon houdt. Dat is toch hartstikke normaal?’
Het duurt niet lang voor we dat weten: haar man en zoontje zijn omgekomen bij een zelfmoordaanslag in het voetbalstadion, toen zij de wedstrijd Arsenal-Chelsea bezochten. De vrouw blijft alleen achter, ontroostbaar en ontredderd. Behalve het grote verdriet dat haar teistert is er ook een schuldgevoel: op het moment dat haar geliefden omkwamen, lag zij in bed met een overbuurman, die ze net tevoren opgepikt had in een bar. Dat is háár mankement: als ze bang is, als ze wacht op haar man wanneer die weer eens opgeroepen is voor een klus, is er maar één ding dat haar troost biedt en dat is een man.
De overbuurman, Jasper, is journalist, en als hij samen met de vrouw op de televisie ziet wat er gebeurt in het stadion, moet hij daar natuurlijk heen. Zij smeekt hem om haar mee te nemen, ze moet haar man zoeken en haar jochie vinden. Ter plekke ziet ze vreselijke dingen zonder dat ze hen vindt. Ze raakt gewond, vertrapt door wanhopige mensen, en belandt in het ziekenhuis. Jasper bezoekt haar, en wat zij helemaal niet wil – want hij heeft een relatie – hij wordt verliefd.
De vrouw wordt ontslagen, maar is duidelijk niet beter. Ze ziet haar zoon overal, en praat met hem.
Bepaalde daden en gebeurtenissen verlopen in haar hoofd anders dan in werkelijkheid:
‘Ze streelde met haar vingers over mijn wang en ik rilde. Toen liet ze haar hand vallen. Ik zag hem op de stoep vallen. Haar arm was afgescheurd onder de elleboog en het naakte bot piepte onder het opengereten vlees uit. Haar mooie bleke vingers vertrokken. Ik moest mijn ogen dicht- en weer opendoen voordat alles weer gewoon werd.’
Deze hallucinaties worden steeds erger, en leiden tot vervreemdende situaties. Als ze ook nog iets begint met Terence, de baas van haar man, wordt het leven vrij ingewikkeld. Vooral als hij haar de waarheid vertelt.
Dit alles en meer vertelt ze in haar open brief naar Osama. Een schokkend, ontroerend verhaal, dat je raakt tot in je hart. Toch is de toon van het verhaal niet zwart doordat de vrouw alles zelf vertelt op haar eigen droge manier; haar manier van reageren is, zoals Jasper dat zegt ’erg direct’.
Chris Cleave (1973) woont in Londen. Naast Licht ontvlambaar schreef hij ook het razend succesvolle Kleine Bij.
ISBN 9789044615708 |Paperback |240 pagina's |uitgeverij Prometheus |maart 2010
Vertaald uit het Engels door Dennis Keesmaat
© Marjo, 9 maart 2014
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER
Goud
Chris Cleave
Kate Argall en Zoe Castle zijn behalve elkaars concurrenten bij het wielrennen op de baan ook de beste vriendinnen. Kate is eeuwige tweede, waarschijnlijk doordat Zoë zich stuk bijt in het racen.
Want in het verleden van Zoë zit een groot verdriet, waarover ze nog met niemand gesproken heeft, behalve dan die ene keer dat ze zich heeft laten gaan en haar verhaal verteld heeft aan Kate. Daarmee weet de lezer evenwel nog niets en Kate zwijgt.
Het verhaal zwalkt van verleden naar heden en weer terug, en de dingen waar steeds naar gehint worden, komen pas verderop in het boek echt aan de orde.
Voorlopig weten we alleen dat de twee vrouwen zich aan het voorbereiden zijn voor de Olympische Spelen in Londen onder leiding van trainer-coach Tom, die er van overtuigd is dat als alle omstandigheden meewerken ook Kate een keer de gouden medaille kan veroveren. Kate heeft een relatie met Jack, ook baanrenner, met wie ze een dochter heeft, Sophie. Er speelt meer tussen de drie volwassenen dan we aanvankelijk door hebben, en daar is ook Sophie bij betrokken. Sophie is ernstig ziek, ze is al enkele keren behandeld voor leukemie, en alles leek goed te gaan, maar nu de Spelen er aan komen, is er een terugval, die het meisje overigens angstvallig probeert te verbergen voor haar ouders. En dan besluit het Olympisch Comité dat maar één baanwielrenster per land naar de Spelen in Londen mag worden afgevaardigd. Tom, die zoveel lief en leed met de meisjes heeft gedeeld, staat voor de onmogelijke keuze: wie moet hij afvaardigen? Het komt tot een laatste treffen, terwijl op de achtergrond Sophie vecht voor haar leven.
Het boek lijkt over sport - met name wielrennen - te gaan, over het winnen van Goud, en dat is natuurlijk ook wel zo, maar het is toch ook een boek dat heel goed gelezen kan worden door mensen die niets met sport hebben. De onderlinge relaties van de personages worden prachtig beschreven, met aan de ene kant de echte rivaliteit zoals die in de sport heerst, versus het gehakketak in Starwars, waar Sophie helemaal aan verslingerd is. De wereld van supergezonde mensen versus een doodziek kind. Een gevoelig verhaal over liefde en vriendschap; over moeilijke beslissingen en ja, over wielrennen. Er zijn natuurlijk wedstrijdbeschrijvingen, maar die gaan veel meer over hoe de vrouwen in de race staan dan over de race zelf, en zijn daarom zeer leesbaar. Daar draagt ook de stijl toe bij. Ik ken van Chris Cleave het boek ‘Kleine bij’ ook al zo’n mooi gevoelvol verhaal. In de vertaling is de stijl soms bijna poëtisch, dus ook een compliment aan de vertaler. Heel mooi verhaal!
ISBN 9789044620344 | paperback |344 pagina's | Uitgeverij Prometheus |mei 2012
Vertaald uit het Engels door Dennis Keesmaat
© Marjo, 15 februari 2014
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER
