De blonde varaan
en andere bitterzoete verhalen
Carl Stellweg
Vier verhalen vullen dit 178 pagina's tellende boek. Ze variëren in inhoud en lengte maar hebben allemaal bepaalde surrealistische ofwel onwerkelijke trekjes. Zoals het openingsverhaal De gevolgen van de vrede van Versailles. Dat laat je achter met de vraag wat de hoofdpersoon nu wérkelijk gezien heeft.
Dit maakt het verhaal aantrekkelijk en juist door die vraag blijft het verhaal je ook bij.
Maar het is toch vooral de taal die Stellweg gebruikt wat het lezen van zijn verhalen zo aantrekkelijk maakt. Zoals in het eerste verhaal waarin we kennismaken met een lerarenechtpaar, de heer en mevrouw Stuurman, - Natuurlijk hebben de leerlingen daar gelijk hun variant op bedacht en gaat het stel bij hen als Stuurman en Stuurvrouw door het leven. - De beschrijving van Stuurman is al bijna een verhaal op zich:
"Fascinerend was Stuurmans bril. Een zwaar, zwart, rechthoekig montuur met dikke glazen. Daarachter sidderden zijn ogen in gekooide hysterie. Soms waren die ogen klein en stonden ze moe en treurig, vogeltjes die zo graag wilden wegvliegen, weg van ons pubers."
Je ziet Stuurman onmiddellijk voor je.
Stuurvrouw, net als haar man geeft zij geschiedenis, is een prachtige vrouw die volgens de ik-verteller waardering voor zijn capaciteiten. Ondanks dat hij nooit zijn huiswerk maakt en zijn scriptie in een paar dagen in elkaar flanst, denkt hij dat hij wel een potje kan breken bij haar. En dat is nodig ook, want hij moet een voldoende halen voor haar vak. Maar niets van dat al. "Ga eens aan het werk!" is een van haar opmerkingen.
Maar een paar dagen later ziet hij haar in een situatie waarmee hij haar wel kan chanteren, denkt hij... Maar Stuurvrouw staat echt aan het stuur en de ontknoping is verrassend en doet je glimlachen.
De andere verhalen getiteld Namens het opperwezen, of The Hollow Boys, De kleine mannen en De blonde varraan hebben alle drie hun eigenheid.
In het verhaal Namens het opperwezen blijven we nog even op school. Carl Stellweg vertelt op zijn humoristische, licht weemoedige, manier over zijn muzikale aspiraties.In feite is hij een luisteraar maar ineens ziet hij het licht en vindt dat er een band móet komen. Een band die zijn puberale bespiegelende teksten zingt... die niet erg passen bij de streng gelovige school.
De kleine mannen deed me denken aan De avonden van Reve. Een stel bezoekt haar ouders en in het verhaal komt diezelfde eentonigheid, diezelfde vanzelfsprekendheid over het verloop van de dag voor als in Reve's boek. Alleen heeft Carl Stellweg er zijn eigen, laconieke humor doorheen gemixt.
Er is ook een vorm van berusting in te vinden. Het is nu eenmaal zo, soms broedt er een onbestemd verlangen maar alles blijft zoals het is en dat is ook niet erg.
Het titelverhaal vormt een mooi sluitstuk. Ook hier is de ondertoon licht melancholiek maar ook heel hedendaags.
Het gaat heel simpel over een meisje en een jongen. Het meisje is bijzonder, het is een bijzonderheid die niet geaccepteerd wordt door de maatschappij. Hun ontmoeting is fascinerend voor beiden. Duizenden touwen trekken hen naar elkaar toe, maar het zal niet werken. En daarna, zal hij haar nooit meer vergeten.
"Ze pakte zijn hand. En liet weer los. En ging zwemmen.
Hij keek haar na, zoals ze daar zwom, eenzaam, in het omgekeerde uitspansel van de zee. Nou ja, hij hield dus van haar, dat stond wel vast. En de erkenning van dat genadeloze feit vulde hem met verslagenheid. Wie haar liefhad, zou dat altijd blijven doen, dat wist hij honderd procent zeker. Wie het aanbod van haar liefde aannam, veroordeelde zichzelf voorgoed tot nietigheid, tot hulpeloosheid, daarvan was hij, arme ziel, in alle ernst overtuigd.
[...] Voelde zij datzelfde onheil? Kon je angst delen of wierp angst je altijd terug op jezelf?"
Een boek laat je niet los, het is een boek om meerdere keren te lezen om steeds weer nieuwe dingen in de verhalen te ontdekken maar ook om de taal, die vloeit.
Dat zijn de mooiste boeken.
Carl Stellweg werkte jarenlang op de buitenlandredactie van het Algemeen Dagblad. Tegenwoordig is hij freelance vertaler. Mijn beeldschone aandoening is zijn officiële literaire debuut. Stellweg woont en werkt in Rotterdam.
ISBN 97890464505726 | paperback | 178 pagina's | Boek.scout | 20 mei 2022
© Dettie, 13 juli 2022
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER
Het verbond tegen meedogenloos mooie jongens
En andere zwartgallige verhalen
Carl Stellweg
Nadat ik Het verbond tegen meedogenloos mooie jongens heb dichtgeslagen hoor ik op de radio de twee minuten durende pianosolo van Jools Holland dat het lied Uncertain smile van de groep The The afsluit. Die pianomuziek sluit precies aan op hoe ik me voel na het lezen van de verhalen van Carl Stellweg. De muziek is hard en zacht, snel en langzaam, indringend en vlinderachtig, net als het boek.
Twee zinnen uit het lied zijn: A broken soul, Stares from a pair of watering eyes. Uncertain emotions force an uncertain smile. Deze geven voor mijn gevoel de kern van aangrijpende verhaal rond Aden weer. In dat verhaal worden twee mannen en twee gebeurtenissen met elkaar vergeleken.
De ene man is blank, behoorlijk dronken en daardoor agressief. Hij weigert te betalen voor de tram. De politie komt en haalt de man zeer hardhandig uit de tram. "De koddebeiers leken te zijn samengesmolten tot een of ander wild beest, een kwaadaardig Hulk-achtig wezen dat allen nog uit was op mijn vernietiging maar daarvoor leefde."
Uiteindelijk loopt alles met een sisser af, mede doordat de man roept dat hij werkt voor een krant.
De andere man is zwart, nuchter, kan slecht slapen vanwege nachtmerries en heeft nauwelijks geld. Hij moet altijd maar vriendelijk zijn, altijd maar glimlachen, mag geen commentaar hebben. Er knapt iets in hem als de trambestuurder hem vraagt om zijn kaartje. Hij zegt nee.
De politie komt en haalt de man hardhandig uit de tram... Hij roept dat hij Carl kent, een journalist. Het helpt niet.
Natuurlijk gebeurt er meer in dit verhaal, er zijn verwijzingen naar George Floyd, naar het leven Aden etc. Maar vooral het verschil in leven tussen de zwarte en blanke man. De een is dronken, puur uit verveling, uit rebellie omdat hij niet mee wil doen met de grote stroom.
De ander is ook een buitenstaander maar wil graag meedoen, ondanks alle moeite lukt dat niet, totdat het ineens genoeg is geweest. Hij pleegt plotseling een kleine daad van verzet met grote gevolgen.
De negen verhalen van Carl Stellweg zijn allemaal blijvertjes, met andere woorden, je vergeet ze niet snel. Ze maken indruk, hebben impact.
Het centrale thema is vrijheid. Of het nu vrijheid in een land is, of gekochte vrijheid, vrijheid in je gevoel, vrijheid in je doen en laten, alles komt voorbij in verschillende vertelvormen.
Op het verhaal over de student 'zonder sociale vaardigheid' die moedig en indringend tegen zijn belager in het café durft te zeggen dat het genoeg is geweest en de daaropvolgende euforie en het intens bevrijdende gevoel zou Simon Carmiggelt trots zijn geweest.
Evenals op het verhaal van Ron, de man in de lege kroeg, die voorgoed vastzit in de gebeurtenis rond zijn vriendin Sylvia.
Ze roepen melancholieke beelden op net als Carmiggelt dat kon. Stellweg schrijft met dezelfde stem maar is iets minder mild.
Het 'nostalgische' verhaal rond het bezoek aan een oud kantoor waar iemand gewerkt heeft, is vermakelijk én verrassend. De bevrijding is totaal!
Het titelverhaal is vermakelijk en met een vette knipoog naar uitlatingen van Gerard Reve geschreven.
Maar het allermooiste verhaal is voor mij dat over gekochte vrijheid. De journalist voelt zich rustig, veilig en vrij maar wel dankzij de bescherming van een gangsterleider. Het doet bijna bizar aan dat je je ook in deze vorm vrij kunt voelen.
Het is altijd zo moeilijk om over een boek dat indruk maakte te schrijven. Want het mooie moet je voelen en ervaren. Net als het boek Mijn beeldschone aandoening is eigenlijk niet te verwoorden hoe Het verbond tegen meedogenloos mooie jongens is. Het boek pakt je op en laat je van verschillende werelden proeven, dit alles met een ondertoon van onmacht en eenzaamheid maar zeker geen zwartgalligheid.
ISBN 97889464501247 | Paperback | 150 pagina's | Boek.scout | december 2021
© Dettie, 19 januari 2022
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER
Mijn beeldschone aandoening
Carl Stellweg
Op de voorkant van het boek zie je een 'röntgenfoto' van een rennende man met aan één voet een rode schoen met naaldhak. Als je het boek uit hebt begrijp je deze afbeelding.
Het verhaal speelt zich aanvankelijk af in de jaren zeventig. Jacobs ouders hebben een haat-liefde verhouding met elkaar. De ruzies en verzoeningen volgen elkaar in gestaag tempo op. Jacob laveert er tussendoor en probeert zich staande te houden en zijn eigen leventje te leiden. Vader heeft enkele Playboys weggeborgen in zijn werkkamer liggen en natuurlijk kijkt de dan dertienjarige Jacob daar stiekem in. Maar dan ziet hij afbeeldingen van Modèle de Reynolds.
"Mijn belangstelling voor de playmates met hun goedaardige mamaborsten en hun toegegeven, soms wat goedkope smoeltjes, verflauwde al snel nadat ik Modèle de Reynolds had ontdekt. Ik vond haar niet in een afgelegen lade in het werkvertrek van mijn vader, maar gewoon, in een van de boekenkasten in de huiskamer, tussen naslagwerken van impressionistische meesters en dergelijke. Ze werd, kortom, niet in verband gebracht met seks maar met Kunst."
Modèle de Reynolds wordt zijn hoop, zijn profetie.
Het gezin verhuist (van Libanon?) terug naar Nederland. Het boek met de foto's blijft achter maar Modèle de Reynolds staat in Jacobs geheugen gegrift.
Op zijn veertiende gaan ze op vakantie naar Karintië en daar ontmoet Jacob de Duitse Hans-Jürgen. Het klikt onmiddellijk tussen de twee jongens, Hans-Jürgen heeft een filosofische inslag en wil de wereld beter maken. De jongens spelen enkele partijen schaak en Jacob, door Hans-Jürgen Jacko genoemd, verneemt dat er drie meisjes gearriveerd zijn in het hotel.
De meisjes blijken van dezelfde leeftijd als de jongens. Aanvankelijk draaien Livia, Ulrike en Frauke om de jongens heen maar uiteindelijk wordt er contact gemaakt. Livia is vreemd vindt Jacko, later zal ook blijken dat er inderdaad iets vreemds met haar is. Rondborstige Ulrike is aardig en wil maar dat Jacko haar opzoekt in haar kamer maar Frauke is het helemaal. Ze is vrijgevochten en erg volwassen in haar doen en laten.
Ze stelt zich voor als 'Frauke de Verschrikkelijke'. Het groepje gaat veel naar een verlaten zwembad dat opmerkelijk genoeg heel goed onderhouden wordt. Hans-Jürgen en Frauke zonnen naakt. Ze noemen het Frei Körper Kultuur. Waarom Jacko zich speciaal tot Frauke aangetrokken voelt en speciaal als ze op haar buik bij het zwembad ligt, begrijpt hij zelf niet.
De vijf pubers trekken dagelijks met elkaar op, na alle pesterijen op school is de vriendengroep een zegen voor Jacko. Groot is dan ook zijn teleurstelling als hij ontdekt dat Hans-Jürgen en de drie meisjes zonder hem zijn weggeweest. Op de vraag waar ze geweest zijn krijgt hij het geheimzinnige antwoord: 'Een glaasje drinken, een plasje plegen en met een flinke zak geld naar huis.' De keer daarop mag hij mee en maakt kennis met drie bizarre volwassen mensen, het Kakenmonster, de Koeienkop en de Glimlachende diepzeevis. Daar ziet hij wat die geheimzinnige zin betekent. In zijn latere leven zullen deze drie mensen nog invloed hebben op bepaalde gebeurtenissen...
In die vakantie heeft Jacko ook seksuele 'les' en heeft hij zijn eerste seksuele ervaring.
Eenmaal thuis volgen de meisjes in gestaag tempo elkaar op. Het probleem is dat Jacko een lichamelijke afwijking heeft.
"Mijn motoriek bleef mijn handicap. Die was alleen maar deerniswekkender geworden. Ik liep hobbelend, als een dronkenman. Ik leunde of hing altijd ergens tegenaan, dat gaf een beetje verlichting. 'Hé, zatlap.' werd mij toegeroepen. maar 'zatlap' vond ik een vooruitgang op 'telganger' en bovendien minder bezijden de waarheid, want ik nam stevig in.
Een grote bek had ik ook al niet. Ik zei niet zoveel, en als ik iets zei, dan vrij zacht. Misschien was dat het wel. Er zat een slinkse dwang in mijn geprevel, en in mijn blik, een blik als een schroef, liet ik me vertellen. Het kostte meisjes moeite me af te wijzen, ze moesten stevig in hun schoenen staan, zelfs als ze me niet echt wilden. Wat ze voor mij voelden zal een mengeling van medelijden en nieuwsgierigheid zijn geweest, een nieuwsgierigheid naar het onbekende.
De bultenaar strelen. De bultenaar strelen om te weten hoe dat voelt. Zoiets."
Het gedoe met de ouders en zijn handicap breken Jacob op maar hij gaat er niet aan ten onder, hij heeft zijn trots! Dat houdt hem overeind. Natuurlijk wil hij een meisje, natuurlijk wil hij liefde en hij weet dat er zijn meisjes genoeg die hem dat ook willen geven, maar er zit in hem zelf iets, er zit iets in de weg... wat dat is weet hij nog niet.
Dertig jaar later, op zijn vijfenveertigste, kijkt Jacob terug. Hij googelt op 'Modèle de Reynolds'. Hij vindt zelfs een exemplaar van het boek dat hij kwijtgeraakt is. Hij vindt eveneens de namen van Livia, Ulrike en Hans-Jürgen op internet. Waar zijn zij gebleven? Wat is er van hen geworden? Hij googelt op de naam Frauke Jensen...
Opnieuw beïnvloeden deze mensen én Modèle zijn leven, overigens op een andere manier dan hij verwacht had.
Met het bovenstaande doe ik geen recht aan dit boek. Het is namelijk een boek dat zich moeilijk na laat vertellen, je moet het gewoon lezen. Het is een bijzonder boek, alles haakt in elkaar, het een kan niet zonder het ander. Je voelt een constante dreiging. Eigenlijk wil je steeds het boek wegleggen omdat je iets heel akeligs verwacht en toch lees je maar door en door omdat je wilt weten of je gevoel klopt. Het akelige valt mee, maar wel zijn sommige gedeeltes vrij bizar.
Normaal gesproken houd ik niet van dikke boeken, vaak wordt daarin enorm uitgeweid over omgeving, uiterlijk etc. De verveling slaat bij mij dan snel toe. Tot mijn verbazing was ik in zeer korte tijd al op de helft van het boek en wilde ik het liefst verder lezen.
Enkele keren neemt het boek een onverwachte wending wat even vervreemdend werkt maar al snel heeft het verhaal je weer in zijn greep. Modèle de Reynolds loopt als een rode draad door het boek heen en is van grote invloed op het leven van Jacob. Eigenlijk is Jacob steeds maar naar haar op zoek en daardoor mist hij dingen of ziet hij dingen niet die positief voor hem hadden kunnen uitpakken.
De schrijver laat steeds zinnetjes vallen die naar de toekomst verwijzen, dat maakt het spannend en dreigend.
Het verhaal is, zoals al gemeld, soms bizar, zeker als de jonge mensen bij het Kakenmonster, de Koeienkop en de Glimlachende diepzeevis zijn. Dat gedeelte was heel vreemd en ik begreep het ook niet helemaal maar misschien wil ik het niet helemaal begrijpen.
Er komt veel seks voor in het verhaal, is het niet de daad dan wel de gedachte aan de daad en ik vraag me af waarom dat is. Om het verhaal aantrekkelijker te maken? De geschetste personen zijn interessant genoeg. De vreemde ouders van Jacob, Frauke met haar geheimzinnige ziekte, de drie bizarre volwassenen, de zeer interessante Hans-Jürgen... allemaal sterk neergezette karakters die je voorlopig nog wel bijblijven.
Hoewel het niet platvloers geschreven is, had al die seks of verwijzingen naar seks er voor mij niet zo veel bij gehoeven
Toch ben ik zwaar onder de indruk van dit boek. Het is heel goed geschreven en het verhaal zit knap in elkaar.
Lees het!
ISBN 9789490374181 Paperback 549 pagina's | Compaan Uitgevers | mei 2011
© Dettie, 21 mei 2011
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER
