https://www.roxanne-veletzos.com

Natalia
Roxanne Veletzos

Toen de Tweede Wereldoorlog in 1939 begon, bleek Roemenië erg interessant voor Hitler: het land was de olieleverancier! Duitsland hoefde Roemenië bovendien niet te bezetten: het land koos de Duitse zijde.

Generaal Ion Antonescu verdreef koning Karel II en vormde met zijn IJzeren Garde een dictatoriaat. Een gevolg van de samenwerking met Duitsland was de Jodenvervolging, waarbij honderdduizenden mensen omkwamen. Niet door bezetters, zoals hier in Nederland, het waren de Roemenen zelf die de vervolging ter hand namen.

Toen de Duitsers de slag om Stalingrad verloren en de Russen Roemenië binnentrokken kwam koning Michael, zoon van Karel, terug. Hij slaagde er in Antonescu te arresteren en koos de kant van de geallieerden. Hij verklaarde Duitsland de oorlog. Hierop volgden wraak: Duitsland bombardeerde Boekarest. Na de oorlog werd het land communistisch. In 1946 werden er verkiezingen gehouden: de communisten kregen – waarschijnlijk valselijk - 80% van de stemmen. Koning Michaël werd gedwongen afstand te doen van de troon. Roemenië werd volksrepubliek.

Boekarest. Een klein meisje wordt op de trappen van een flatgebouw gevonden. Het is een koude winternacht in 1941. Wie is zij? Waarom zit ze daar zo alleen?
Natalia wordt naar een weeshuis gebracht waar ze gelukkig al snel weer uit komt. Ze wordt geadopteerd door een kinderloos echtpaar Anton en Despina en groeit op in een stad waar aanvankelijk de oorlog ver weg lijkt te blijven. Het echtpaar is welgesteld en redt zich prima. Een van hun huisvrienden is Victor, die vanwege zijn achtergrond sympathiseert met de communisten.
Maar als die communisten na de oorlog Boekarest overnemen, raakt de adel en de bourgeoisie alles wat ze hebben kwijt. Hun huis en bezittingen worden geconfisqueerd. Ook Anton, Despina en Natalia worden uit hun huis gezet. Anton krijgt geen werk meer en ze moeten een kamer in een appartement delen met anderen. Vanaf dat moment is de strijd om het bestaan hard. Er is honger, armoe en kou.
Op wonderbaarlijke wijze en eigenlijk enigszins tegen haar zin weet Natalia aan dit leven te ontkomen. Mede dankzij Victor.

Een andere verhaallijn, die in het begin tussen het verhaal over Natalia door loopt, vertelt over twee jonge mensen die schuilen op een zolder. De lezer begrijpt dat dit de ouders van het meisje zijn. Zij worden naar Zwitserland gesmokkeld en verdwijnen uit beeld.
Als Natalia een jaar of zestien is vindt zij een brief van haar biologische moeder. Op dat moment worden de verhaallijnen die eerst uit elkaar liepen weer met elkaar verbonden.

Veletzos laat zien hoe mensen individueel een akelige tijd door weten te komen. Hoe ze zich aanpassen en met tegenslagen omgaan. 
In een nawoord vertelt de schrijfster dat het verhaal van het meisje Natalia het verhaal is van haar eigen grootmoeder. Dit houdt in dat behalve de geschiedenis van Boekarest ook het verhaal van het joodse meisje echt is. Wel heeft Roxanne Veletzos er het een en ander bij verzonnen en er een lopend verhaal van gemaakt. De manier van schrijven, met weinig dialoog, maakt dat het geheel vrij feitelijk overkomt, maar het leest niettemin vlot.

Als na het verhaal nog foto’s volgen van de familie van Roxanne Veletzos, besef je pas goed dat dit allemaal echt gebeurd is. Het zijn toch dit soort individuele verhalen die de verschrikkelijke gevolgen van een oorlog pas echt tot je door laten doordringen. Zelfs de stukken die in dit boek er bij verzonnen zijn: ze zouden andere mensen echt hebben kunnen overkomen.

Roxanne Veletzos (Boekarest, Roemenië) verhuisde als jong meisje met haar familie naar Californië (VS). Daar begon ze te schrijven over haar leven in Oost-Europa. Ze studeerde journalistiek en werkte als redacteur en marketingmanager.

ISBN 9789044354669 | Paperback | 352 pagina's | Uitgeverij House of the Books | november 2018
Vertaald uit het Engels door Karin Pijl

© Marjo, 14 februari 2019

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER