Wondervogels
Wat vogels ons vertellen
Jantien de Boer
De titel mag dan vooral slaan op het wonder dat een vogel is - en dat zijn ze! - het is met bewondering en verwondering dat je leest hoe ze met elkaar en met ons! – communiceren!
Diverse onderzoekers hebben onderzoek verricht en komen tot de conclusie dat vogels een taal hebben.
Ondrej Belfin van het onderzoekscentrum BirdEyes, opgericht door bioloog en hoogleraar Theunis Piersma, plaatste zenders in een weiland vol broedende grutto’s en ontdekte dat de vogels vrijwel continu geluiden maken, ook ’s nachts.
Niet zomaar wat geluiden, ontdekte hij: ze hebben een betekenis. Grutto’s waarschuwen elkaar voor onraad, en die geluiden zijn anders als het gaat om een kiekendief dan wel om een buizerd. Of een mens.
Het is niet het enige dat ze elkaar vertellen, ze wisselen heel wat informatie uit over de wereld om hen heen.
Jantien de Boer besteedt ook aandacht aan de achteruitgang van weidevogels: waar ligt dat aan?
Natuurlijk zit de mens daar achter, maar vaak anders dan we denken: boeren willen best wel rekening houden met de vogels, maar dat zij een deel van het weideland ongemoeid laten wil nog niet zeggen dat het veilig is voor grutto’s: de vogels moeten vaak een schraal stuk land oversteken om een goed plekje te zoeken. Dan zijn ze kwetsbaar. En als ze zich niet voldoende meer kunnen verschuilen in hoog gras, hebben vossen, marters en andere roofdieren makkelijk prijs. En deze dieren hebben het al makkelijker: het land is droger, dus hun burchten lopen niet onder water.
Er zijn meerdere oplossingen: eentje die voor de hand ligt: leer boeren dat gif niet nodig is. Er zijn andere methoden om toch een goede oogst binnen te halen.
Of verhoog de waterstand. Of: zorg ervoor dat er voldoende ander voedsel is! Men kan muizenstroken aanleggen.
Deze conclusie kunnen getrokken worden doordat diverse onderzoekers verschillende vogelsoorten- en – populaties onderzoeken. Jos Hooijmeijer doet dat in Spanje, een overwinteringsplek waar steeds minder grutto’s blijven hangen.
‘Je denkt dat je onderzoek doet naar grutto’s, maar dé grutto bestaat helemaal niet. Net als bij mensen zijn ze verschillend en worden hun persoonlijkheden ook nog eens beïnvloed door ervaringen in hun leven.
Dat zie je heel duidelijk bij jonge grutto’s.’
Wouter Vansteelant deed onderzoek in Andalusië, een plek waar het land in versneld tempo uitdroogt. En waar toerisme dat proces versnelt, want toeristen willen kunnen golfen en zwemmen.
We lezen over de ongelooflijke afstanden die de vogels afleggen, over lepelaars, over gierzwaluwen, waarvan er eveneens steeds minder zijn.
Onderzoekers vertellen hoe ze vogels zenderen, en hen een naam geven.
Dankzij Theunis Piersma lezen we het verhaal van de lepelaars Sinagote en haar partner Ryan.
Door dit soort ‘persoonlijke’ verhalen leest het boek als een trein, maar vooral begrijp je na het lezen van dit boek wat voor bijzondere wezens vogels zijn.
Aan het einde van het boek vraagt de schrijfster hoe wij nu denken over de grutto’s.
Jantien de Boer (1965) schrijft al ruim dertig jaar voor de Leeuwarder Courant. Eerder schreef ze het boek Landschapspijn (2019), over de tanende biodiversiteit in het boerenland en een betere toekomst voor boeren én natuur.
ISBN 9789464713138 | Hardcover | 168 pagina's | Uitgeverij Noordboek | februari 2025
© Marjo, 19 juni 2025
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER
