Un sac de billes
Ned titel:'Zeg vooral nooit dat jullie joods zijn'
In het Frans, jawel, maar het valt reuze mee. Ik wilde dit boekje graag lezen, en kon zo gauw geen vertaling vinden, al is het in 18 talen verschenen. En verfilmd.
Het is het autobiografische verhaal van een Frans-joodse jongen van 10 jaar.
Als de oorlog uitbreekt en ook Parijs niet veilig meer is voor de joodse bevolking, besluiten zijn ouders hem en zijn twee jaar oudere broer Maurice, samen weg te sturen. Ze krijgen een rugzak met wat eten mee, en geld, en moeten maar zien hoe ze in Menton, Zuid-Frankrijk komen..twee jongens van 10 en 12, alleen op reis. In Menton zijn hun oudere broers, en de bedoeling is dat de ouders nakomen.
Het is 1941, en behalve dat het oorlog is is er natuurlijk geen sprake van de moderne communicatiemogelijkheden. Ze zijn helemaal op zichzelf aangewezen.
Joseph vertelt over hun avonturen, hun omzwervingen waarbij ze zowel 'goede' Fransen als 'slechte' Fransen ontmoeten. Mensen die met gevaar voor eigen leven het leven van de joodse jongetjes redden, en mensen die zonder te blikken of te blozen verraad plegen.
In het nawoord vertelt hij hoe hij eigenlijk pas op het einde van de oorlog beseft had dat het hen hun leven had kunnen kosten. Hij heeft in het verhaal de argeloosheid van de jongens heel goed weergegeven, zoals ook het moment waarop het besef doordringt: als ze de loop van een geweer tegen hun neus geduwd krijgen.
Aan mensen die de oorlog niet aan den lijve hebben ondervonden, zegt hij, is het bijna ondoenlijk uit te leggen waarom zijn ouders hen wegstuurden. Zoals het voor hem als kind onbegrijpelijk was dat hij van de ene dag op de andere ineens het mikpunt was van pesterijen op school, alleen omdat hij nu een gele ster op zijn jas had. Hij was dezelfde Joseph toch?
Prachtig, indrukwekkend, een aanrader. Ook in het Frans.
's-Gravenhage : BZZToH, 1989 223 p. ; Vert. van: Un sac de billes. - 1973.Vertaling Jan Bernard - Oorspr. titel Nederlandse uitg.: Een zak vol knikkers. - 1975 ISBN 0 6291 412 8
Boekje gelezen in het Frans (zie afbeelding)
© Marjo, januari 2006
Lees de reacties, klik hier!
Vergeet niet dat je Falkenstein heet
Ik heb al meer boeken van Joffo gelezen, maar in het Frans. Dit was de vertaling en dat is meteen heel anders. Wat in het Frans prima te lezen is, valt in het Nederlands tegen, omdat het simpel taalgebruik is. Meer geschreven voor de jeugd denk ik. Ook het onderwerp komt steeds op hetzelfde neer: de tweede wereldoorlog breekt uit.
De hoofdpersonen wonen in Parijs, maar moeten vluchten. Vaak omdat ze joods zijn. Dan gaat de reis naar Val d'Isere, we lezen over de Vichy-gebieden, en dan volgt de bevrijding. De hoofdpersoon overleeft natuurlijk.
In dit geval gaat het over een Parijse jongen die zijn moeder verliest. De vriend van zijn moeder is joods, maar alleen van afkomst. Hij is een scharrelaar, een man van de straat. Zijn ouders, wel orthodoxe joden, worden opgepakt, en laten een boodschap voor hem achter: "kom alsjeblief tot inkeer". Voorlopig is hij dat niet van plan, hij wil vechten, maar weet niet hoe te beginnen. Hij komt in het verzet terecht, dreigt opgepakt te worden en vlucht dan met zijn intussen aangenomen zoon, naar het Zuiden. Zoals ik al zei: een simpel verhaal in simpele taal, maar het geeft wel weer op een sterk geromantiseerde manier weliswaar weer wat er in die jaren gebeurde. Met de nodige humor ook. Dus toch wel leesbaar. Maar bij voorkeur in het Frans. Dan heb je het idee dat je nog wat moeite moet doen.
ISBN: 90-6291-520-5, 256 pagina's, 's-Gravenhage, 1990 Uitgeverij: BZZTôH
Vert. van: Simon et l'enfant : roman. - Paris : Lattès [etc.], 1985. door Jean Schalenkamp
© Marjo
Reageren? Klik hier!
