Jonathan Auxier

De Veger
Jonathan Auxier

Aan het eind van de negentiende eeuw was het heel normaal dat jonge kinderen de kost verdienden als schoorsteenveger. Wie klein en smal genoeg was paste immers wel door de schoorsteenpijpen! Al heel jong werden wees- en zwerfkinderen opgenomen in een groep die werkte voor een baas. Misschien waren er mannen die wel goed waren voor deze kinderen, maar over het algemeen was het die tijd heel normaal dat zij uitgebuit werden. Ze konden nergens heen, en de bazen zorgden dat ze dun genoeg bleven door hen nauwelijks eten te geven. Geld kregen ze minimaal.

De hoofdpersoon van dit boek is Nan Mus, elf jaar oud. Ze werkt voor een slechte meester, Wilkie Crudd. Ooit had ze het beter. Vijf jaar eerder werkte ze nog samen met De Veger, die zo goed mogelijk voor haar zorgde. Hij was als een vader voor haar. Maar op een dag was hij verdwenen. Het enige dat ze nog van hem had was de schoorsteenvegerhoed, en een klein verkoold brokje roet.
Op de dag dat ze het heel even kwijt is – en dat zou vreselijk zijn, het kwam immers van De Veger! – bekijkt ze het zwarte brokje nog eens goed. Het lijkt wel of er oogjes zitten! Maar dat lijkt natuurlijk maar zo, en ze stopt het snel weer in haar zak.

Nu Nan ouder wordt, weet ze dat ze niet lang meer zal passen, ze ziet hoe andere meisjes rondingen krijgen, en wat moet ze dan? Crudd lijkt het wel te weten…
Dan komt ze vast te zitten in een schoorsteen, en de jongen die haar concurrent is in de groep van Crudd steekt onder haar het vuur aan. Maar Nan verbrandt niet! Ze wordt wakker op een kale vloer. Ze was helemaal niet gewond, nergens brandwonden. Hoe kon dat?

‘Haar hoofdpijn ging over in een dof kloppen, en nu merkte ze pas hoe verkleumd ze was. Ze zocht naar iets wat ze om zich heen kon slaan, iets tegen de kou. Verderop lag wat op de grond. Het was klein en rond en donkergrijs.
Haar roetje.
Het kleine klompje had haar in veel koude nachten warm gehouden. Het moest uit haar zak gevallen zijn op het moment ze door de schoorsteenwand brak. Nan kroop ernaartoe en stak haar trillende had uit. Maar terwijl ze dat deed, gebeurde er iets vreemds.
Het roetje bewoog.
Het ging niet ver. Het rolde alleen net buiten haar bereik.’

Het klompje leeft en groeit. Nan noemt het Charlie. Samen met hem en haar dromen ontdekt ze wie of wat De Veger was, en wat Charlie is. En wat hij kan. Hij is er niet zomaar, zegt hij. Hij heeft een missie. Maar welke dan?

Behalve Nan en de Veger leren we anderen kennen: Roger de jongen die haar weg wil hebben; Toby, de zwerfjongere die met zijn rat onder de brug woont; Muisje, het kleine joch dat nieuw is bij de groep van Crudd; en juf Esther Bloom.

Het is een sprookje, over een magisch wezen, de golem, dat het meisje volledig toegewijd is. Een sprookje over een meisje dat voorbestemd lijkt voor een vreselijk – en kort – leven, maar opgemerkt wordt door een juf, die leeft voor het les geven, aan wie maar wil leren. Maar het is ook een sprookje dat gebaseerd is op feiten. Aan het eind van de negentiende eeuw was kinderarbeid normaal. En al was er een andere manier om schoorstenen te vegen, waardoor kinderen er niet meer in hoefden: daar wilde men niet aan. Die kinderen hoorden bij het straatbeeld, niemand vond het vreemd, of verkeerd. En werd de schoorsteen niet schoner als een kind zich er doorheen perste?
Het wezen golem is onderdeel van de joodse traditie en is nog steeds de mascotte van Praag.

De achtergrond, het leven in Londen, is ook zoveel mogelijk gebaseerd op hoe het echt was. Het verhaal wordt niet chronologisch verteld, maar met behulp van flashbacks. Het is dan ook een boek voor de betere lezer, maar als die eenmaal in het verhaal zit, vergeet hij of zij het nooit meer! Nan Mus is de Oliver Twist van de schoorsteenvegers, ook zo’n verhaal dat je bij blijft.

Jonathan Auxier (1981, Vancouver) schreef al eerder boeken voor jongeren. De Veger is het eerste dat vertaald werd. Hopelijk volgen de andere snel!

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

jeugd 10-12 jaar

Jonathan Auxier