waarom kinderen slechte boeken lezen

[Marjo]

www.radio1.nl/item/322614-Waarom-kinder ... lezen.html

[Dettie]

Uit m'n hart gegrepen! Dank je!

Dettie

[Marjo]

Het wordt wel vaker gezegd, maar een echte oplossing is er niet. Ze zeggen dan dat ouders en andere opvoeders of scholen er 'iets' aan moeten doen. Maar wat? En hoe dan?
Ik bedoel maar: er werd ook gezegd dat er op de Pabo nauwelijks aandacht aan besteed wordt!

[Dettie]

Ik denk vooral voorlezen, voorlezen, voorlezen. Laten zien dus dat lezen leuk is. Dat er mooie verhalen in boeken staan.
Op scholen ook veel voorlezen. Op de lagere school (6e klas/groep 8 ) las onze meester De leeuw van Vlaanderen (ja van Hendrik Conscience) voor. Hij deed dat zo leuk dat we er elke week naar uitkeken. Het was geweldig.
Ik denk dat een Pabo leerling ook maar zelf initiatief moet nemen. Hij hoeft toch niet alles voorgekauwd te krijgen? Er zijn bijvoorbeeld ook veel boeken over kinderboeken. Als je écht wil dan zijn er altijd wegen te vinden. Maar of die gedrevenheid er is? Dat weet ik niet.
Maar in de opleiding mag er ook wel meer aandacht aan besteed worden natuurlijk.

Het probleem is denkelijk ook dat er te weinig tijd overblijft voor de leerkracht, kinderen en ouders.
De leerkracht moet per jaar een bepaald programma afwerken. En dan zijn er nog de vele vele buitenschoolse uren die opgaan aan vergaderingen, praten met ouders, begeleiders e.d.
Ouders werken veelal en hebben daarnaast nog een sociaal sportief leven en blijft er ook niet zoveel tijd over om met boeken bezig te zijn. Moeders die je thuis opwachten met een kopje thee wordt een zeldzaamheid.
Kinderen zitten na school ook op allerlei clubs en hebben weinig 'eigen' tijd meer. Ze worden vaak gehaald en gebracht naar school, gaan daarna door naar sport of muziekles of feestje e.d. (ook door begeleiders gebracht) Of naar de buitenschoolse opvang.
Buiten spelen of tijd voor zichzelf hebben is er amper meer bij. Zelfs uit verveling een boek pakken is er niet meer bij, want iedereen heeft het druk druk druk, daar past geen boek meer tussen

Dettie

[Marjo]

Hun programma zit inderdaad veel te vol. Behalve dat heb je ook de gedragsproblemen die ze moeten aanpakken.
Als er vanuit de Pabo aandacht aan besteed wordt, als het een gewoon onderdeel is van de taalles, dan ligt dat anders. Hoop ik.

Conscience voorlezen zou nu echt niet meer lukken. Ik had Kulanjango (prachtig boek, avontuurlijk en mooi geschreven) in handen van een leerkracht gestopt om voor te lezen. Het lukte niet - en die man kan echt wel voorlezen! - want de kinderen vonden het te saai. Dat gaat dan over het begin, de aanloop tot, de arme man kwam niet eens tot het echte verhaal toe.
Kinderen willen dat een boek hen hup meteen in een verhaal zet. Dus geen Conscience!!

[Dettie]

Oh wat zonde, Kulanjango is inderdaad prachtig! ik verbaas me er soms ook wel over dat kinderen alles zeggen.
Het verschil is denkelijk ook dat wij niets in te brengen hadden, we ondergingen de lessen maar hadden geen inspraak, zeker niet op de basisschool en saai of niet je had maar te luisteren. Maar wij vonden het verhaal van Conscience allemaal prachtig.

Dettie

[Marjo]

De maatschappij is heel anders, ik herinner me dat die Donald Ducks waar de spreker op de radio het over had op school verboden waren. Nu liggen de loser- en mutsdagboeken heel vaak op de tafeltjes van de leerlingen.

[Dettie]

Ik heb het interview ook op facebook gezet, wie weet...

Dettie

[Dettie]

De maatschappij is heel anders, ik herinner me dat die Donald Ducks waar de spreker op de radio het over had op school verboden waren. Nu liggen de loser- en mutsdagboeken heel vaak op de tafeltjes van de leerlingen.

Ik heb één loserboek gelezen en dat vond ik wel aardig, maar meer hoef ik er niet van.
Die mutsdagboeken zijn echt mutsig Je kunt de verhalen bijna onderling uitwisselen. Veel van hetzelfde. Zo jammer als er ook zoveel goeds te lezen is. Maar ja. *Slaakt een diepe zucht*

Dettie

[Marjo]

Eigenlijk is het niet alleen omdat wij volwassenen de kwaliteit van het geschrevene beter vinden, die verhalen zijn toch ook stukken leuker?
Ik denk dan: je leest toch om je juist te verliezen in iets heel anders, dan wat je al kent. Die mutsen en losers zijn te veel hetzelfde als de wereld om de jeugd heen.

[Dettie]

Ja, ik vind ze een stuk leuker en beter, ik denk niet dat je je later die muts- en loserverhalen nog herinnert, maar een goed verhaal blijft je bij en kijk je met veel plezier op terug, of je bewaart het boek vanwege de goede herinneringen.

Dettie

[Marjo]

Dat doe jij. Dat doe ik. Maar kinderen willen er niet aan, al blijf je dit zeggen.

[Renate]

Misschien dat die mutsen en losers juist worden gelezen door kinderen die zichzelf er in herkennen. Een stukje herkenning in een boek kan ook wel eens leuk zijn.

Ik vraag me trouwens af wat nu eigenlijk slechte kinderboeken zijn. Misschien worden de boeken die ik als kind las ook wel als slechte kinderboeken beschouwd, literair waren ze in ieder geval niet, maar aan veel van die boeken heb ik toch wel m'n herinneringen en veel staan nog steeds bij me in de kast. Ik denk bijvoorbeeld aan de boeken over De Discus, Arendsoog, Pim Pandoer, Bob Evers en zo nog wel het een en ander. Voor individuele boeken zou ik in m'n boekenkast moeten kijken, maar die is in de slaapkamer en de meeste kinderboeken staan achter de gewone boeken, dus daar heb ik even geen zin in, omdat m'n slaapkamer te koud is.

[Marjo]

In dat vraaggesprek wordt uitgelegd dat in 'slechte' boeken er geen ruimte is voor eigen fantasie: alles wordt voorgekauwd, je hoeft zelf niets in te vullen. Eigenlijk hetzelfde als bij boeken voor volwassenen dus.
Ik vond een voorbeeld:

Om personages in een verhaal tot leven te laten komen, zo luidt het devies voor de moderne fictieschrijver, moet je dus hun karakter onthullen door middel van hun woorden, hun gedachten, hun acties, en ook door hun interacties met andere personages. Zo kun je bijvoorbeeld schrijven:

"Sander is boos".

De schrijver maakt er zich zo gemakkelijk van af, maar het is kleurloos en weinig beeldend. Beter is het om Sander in woord en daad te tonen als een boosaardig man. Door hem bijvoorbeeld te laten praten met zijn vriendin, hem iemand te laten beledigen of hem voortdurend te laten schreeuwen. Of je laat zien wat hij doet: zijn vuist ballen, het maken van een grof gebaar, een deur dichtslaan, of dreigen met een wapen: Show, don't tell.

[Renate]

Ik vind dat toch wel lastig en in zekere zin ook wel subjectief. Als iemand iets tegen een andere persoon zegt, zul je toch moeten zeggen op wat voor toon dit gebeurt. Ik vind de grens daarin ook lastig te trekken. Je zal altijd wel eens de stemming van een persoon gewoon in simpele worden moeten omschrijven. Ik las en lees boeken voor het verhaal en voor mijn gevoel is daar weinig mis mee.

[Dettie]

Goedemorgen Renate
Ja ik lees ook boeken voor het verhaal, maar de manier waarop een boek geschreven is, de taal, de vorm en dergelijke maken wel of het verhaal overkomt. Als een schrijver bijvoorbeeld de hele tijd 'en toen' gebruikt, dus en toen gebeurde er dit en toen gebeurde er dat en toen ging dat fout. Dan spreekt het verhaal je niet aan, gaat het niet leven, want dan wordt het meer een opsomming.
Als een schrijver schrijft Sander is boos dan is hij klaar. Maar hij kan ook schrijven, Sanders hoofd werd knalrood, hij begon te schreeuwen, de spuugbelletjes stonden op zijn lippen, daarna liep hij stampvoetend naar boven, dan weet je ook dat Sander boos is, maar dan is het woord boos niet gezegd, maar verbeeld. (ook verrijkt het je taalgebruik) Dat spreekt veel meer aan dan 'Sander is boos'.

Dettie

[Marjo]

Wij lezen zo veel dat we er ons niet echt meer van bewust zijn hoe schrijvers dat doen. We merken het pas als het niet goed is. Precies als met jouw voorbeeld en toen, en toen. Dat irriteert je echt wel als je leest.
Hoewel dat inderdaad ook weer subjectief is. Ik erger me aan taal- en tikfouten, een ander leest daar overheen.

[Dettie]

En ik erger me aan onwaarschijnlijkheden, als dingen niet kloppen. Moeilijk hoor het schrijversvak...

Dettie

[Renate]

Ik kan me eigenlijk geen boeken herinneren waarin gewoon wordt gezegd ... is boos, hooguit misschien boeken voor heel jonge kinderen.

Toch lijkt het me het belangrijkste dat kinderen plezier krijgen in lezen. Vroeger werd er neergekeken op strips, terwijl ze nu als cultuurgoed worden gezien. Taalfouten vind ik wel irritant en sommige onwaarschijnlijkheden vind ik ook niets. Daarom houd ik ook niet van complotverhalen.