op verzoek van Bianca het verslag van Noa hier geplaatst
Vallen voor/op uiterlijkheden doe ik doorgaans niet. Deze keer wel. Een jongenskop, roodblonde, stugge haren, donkere ogen, een brutale zo niet spottende blik. Ik ben verkocht: dit boek wil ik lezen vanwege ‘de voorkant’. Niet bepaald een goede reden, maar ik weet dat het oké is als ik in die elfjarige ogen kijk ...
Nou ben ik niet helemaal eerlijk. Wanneer ik in de boekhandel die ‘kaft’ met dat joch erop zie, herinner ik me vaag iets van recensies over ene Toby Litt. Hoe dan ook: ik koop het boek want ik ben verkocht – zoals ik al zei.
Stel: je bent schrijver. Je wilt in de huid/ziel kruipen van elfjarige jongens die leven op het platteland ergens in het Engeland van de jaren 70. Wat doe je dan? Ga je de ‘buitenwereld’ beschrijven? Of dring je door tot de ‘binnenwereld’? Toby Litt heeft volgens mij gekozen voor het laatste.
En als je dan eenmaal hebt gekozen voor die ‘binnenwereld’ dan doet die ‘buitenwereld’ er eigenlijk helemaal niet toe. Het verhaal kan overal en in alle tijden plaatsvinden. De macht van de groep versus de macht van het individu, de wereld van de volwassene versus de wereld van het kind, de fantasie versus de werkelijkheid, de macht van de schrijver versus de (on)macht van het personage (om maar niet te spreken over de invloed die ze op elkaar kunnen uitoefenen), zijn dat geen ‘gegevens’ die overal en altijd intrigerend zijn?
In ieder geval zijn ze de moeite van het lezen waard in ‘Dodenzang’. De lezer krijgt de wereld voorgeschoteld van 4 elfjarige vrienden, verenigd in Bende. Zoals ieder kind leven ook deze vier in hun eigen wereld: ze spelen oorlogje en imiteren volwassenen in denken, doen en laten. Echter: als de bladzijden verstrijken, vraag je je af hoe onschuldig die kinderwereld is.
Die volwassenen wereld komt overigens in ‘Dodenzang’ nauwelijks op de voorgrond. Toch weet je als lezer dat die van grote invloed moet zijn op het gedrag van de vier jongens - en die invloed is kwaadaardig. Zo adoreren ze Beste Vader: een militante man die kind en vrouw slaat (wat langzamerhand steeds duidelijker wordt). Deze man gaat voor 100 % mee in de fantasiewereld van de elfjarigen en brengt geen enkele relativering aan. Is hij zelf wel ooit volwassen geworden?
De roman is zowel gruwelijk als meesterlijk. Gruwelijk vanwege de inhoud; meesterlijk vanwege de geloofwaardige stijl. Na lezing van deze roman gelooft geen mens meer in de onschuld van een kind ...
Gegevens: Dodenzang / door Toby Litt. - Amsterdam : Anthos, cop. 2003. - 364 p. - Oorspr.
Engelse titel : Deadkidsongs. - ISBN 90-414-0691-3 : 22,90 EUR
Meer over Toby Litt: http://www.tobylitt.com/
.