Het is een goed boek, maar ondanks het feit dat Fisher soms claimt dat het eenvoudig is, is dat niet altijd het geval. Het vraagt dus wel een inspanning. Ik moet toegeven dat ik het soms moeilijker vond dan de onderwerpen waarover ik gewoonlijk lees (kermisattracties zoals zwarte gaten en de vuurwerkshow om het ontstaan van het heelal te vieren, lang geleden ******). Vooral het stuk over de aerodynamische eigenschappen van boemerangs vond ik al bij al niet erg simpel.
Dat neemt niet weg dat het boeiend is om de weg naar ontdekkingen te zien, al gaat dat soms toch wat verloren in de complexiteit van het geheel.
Het boek heeft ook voetnoten met meer uitleg en bronvermeldingen (en het is misschien beter het de eerste keer te lezen zonder de voetnoten, of de eerste keer met en de tweede keer zonder, dan is de lijn van het verhaal misschien duidelijker). Er is ook (hoera!) een index. Zelfs Hercule Poirot staat erin. Jaja. Om de Poirot-methode te verklaren.
Enige minpuntje: er zijn twee aanhangsels. Ook daarin komt telkens een voetnoot voor (eentje maar, een beetje zielig), maar om die noot te vinden moet je controleren bij welk hoofdstuk die aanhangsels horen, want de voetnoten bij de aanhangsels staan bij de voetnoten van de hoofdstukken waar die aanhangsels bij horen. De aanhangsels zijn van oorsprong aanhangsels bij de hoofdstukken, niet bij het boek. Fout van de redactie.
Het boek wordt populair-wetenschappelijk genoemd, maar opgelet: verwar populair-wetenschappelijk hier niet met de gemakkelijke en soms sensationele artikelen in een blad als KIJK! Het is alleen maar populair-wetenschappelijk omdat het niet de lange opsomming bevat van onderzoeken die al over het onderwerp van het artikel werden uitgevoerd, het bevat evenmin een grondige uiteenzetting van de onderzoeksmethode (al wordt er wel gezegd hoé de experimenten zijn uitgevoerd, maar niet met alle details), er zijn ook geen tabellen met meetresultaten, de gebruikte wiskundige methoden om de resultaten te filteren en er de meetfouten van te bepalen, of grafieken die uit de bruikbare metingen werden afgeleid.
Nee, het is allemaal in de eerste plaats in proza geschreven, soms met een grapje ertussendoor.
Fisher heeft soms wel een beetje de instelling van een nerd die zijn liefhebberij geweldig boeiend vindt, maar daarbij over het hoofd ziet dat niet iedereen daar even ver in meegaat. Daardoor slaat hij soms de plank wat mis, maar we zien dat graag over het hoofd omdat hij toch behoorlijk grondige uiteenzettingen over allerlei onderwerpen geeft.
Maar ik wel hem toch ook wel feliciteren omdat hij de hand van de redacteuren heeft willen omdraaien door er toch formules te willen instoppen en daardoor het risico te lopen (volgens redacteurs en reclamesnullen) lezers te verliezen, want al te veel populair-wetenschappelijke boeken willen echt élke formule vermijden en beseffen niet dat ze daardoor niets duidelijk maken, maar allerlei zaken alleen maar met nog meer mist omhullen dan meestal al het geval is. Het vraagt misschien een extra inspanning van de lezer, maar het loont wel de moeite. Je krijgt alleen echt inzicht in een aantal verschijnselen als je de formules begrijpt waarmee ze kunnen worden verklaard. Meten is immers weten, maar de formules maken duidelijk hoe de metingen zich ten opzichte van elkaar verhouden, en dat wordt nogal eens over het hoofd gezien.
Dit zijn de hoofdstuktitels om een idee te geven van de inhoud:
- De theorie en de kunst van het biscuit-soppen *
- Hoe kookt een wetenschapper een ei?
- Het tao van gereedschappen **
- Een kritische kijk op de kassabon van de supermarkt
- Hoe je een boemerang moet werpen
- Vang me dan, als je kan ***
- Badschuim, bierschuim en de zin van het leven
- Een kwestie van smaak ****
- De hordeloop van een zaadcel *****
Het eerste aanhangsel verklaart wat arbeid en energie zijn, en het tweede hoe de moleculen in ons voedsel reageren tijdens het koken.
Het is een verdienstelijk boek.
Noten:
*: waarom gedragen biscuits zich zoals ze zich gedragen als je ze in een vloeistof sopt?
**: hoe werken gereedschappen zoals hamers, schroevendraaiers, wiggen…
***: hoe bepaalt iemand die een bal wil vangen waar hij moet staan?
****: over hoe onze smaak werkt
*****: over de weg van een zaadcel naar een eicel
******: dat is strikt gezien niet waar: we zitten er nog altijd middenin, want het heelal zet nog altijd uit. De oerknal is dus nog altijd bezig. Trouwens: de laatste jaren versneld de uitdijing zelfs nog.