Canto 9 De hemel.

[Jom]

Overschouwing
Canto 9 :

Een andere zielschittering treedt naar voor, en zij straalt van goesting om Dante te spreken.
Het betreft hier de eens zo wellustige en zich daarna wroed bekeerde zielsweerschijn van Cunizza da Romano.
Weerom knikt Beatrice goedkeurend naar Dante – alsof er in de hemel toch wel eens iets verkeerd zou kunnen gaan.

Cunizza heeft nergens spijt van !

Vers 34 - 36 :
“ma lietamente a me medesma indulgo
la cagion di mia sorte, e non mi noia;
che parria forse forte al vostro vulgo.”

“maar vreugdevol vergeef ik mezelf
de oorzaak van mijn lot, en het stoort me niet,
hetgeen misschien sterk kan lijken aan uw gemeen.”


Zij voorspelt daarna een reeks Italiaanse toestanden.
Waaronder Ferrarees onheil.

Vers 55 – 57 :
“Troppo sarebbe larga la biconcia
che ricevesse il sangue ferrarese,
e stanco chi 'l pesasse a oncia a oncia,”

Te groot zou het vat moeten zijn
dat het bloed van Ferrara zou kunnen opvangen,
en moe degene die het ons per ons zou wegen,”

En zij eindigt met vers 61 – 63 :

“Sù sono specchi, voi dicete Troni,
onde refulge a noi Dio giudicante;”
sì che questi parlar ne paion buoni>>.”

“Daarboven zijn spiegels, jullie zeggen Tronen,
vanwaar de rechtsprekende God naar ons weerkaatst;
zodat hierover spreken ons goed lijkt.””


Een derde zielsafstraling of glanswezen flakkert Dante nader.
Hij glundert figuurlijk én letterlijk, want :

vers 70 – 72 :
“Per letiziar là sù fulgor s'acquista,
sì come riso qui; ma giù s'abbuia
l'ombra di fuor, come la mente è trista.”

“Door vreugde verwerft men ginds boven schittering,
zoals men dat hier door een glimlach verwerft; maar beneden verdonkert
de schaduw die men werpt, naarmate de geest triestig is.”

Dante vergelijkt hier de expressie en uitstraling van hemel, aarde, en hel.
Schittering of glans is de glimlach van de hemel, teken van innerlijke vreugde, zoals de lach dat op aarde is, en zoals in de hel de verdonkering van een vooruitgeworpen schaduw teken van triestheid is.
Men licht meer op door vreugde, zoals men op aarde glim-lacht door vreugde, en
men in de hel een donkerder schaduw om zich werpt uit verdriet.
In hemel en hel is het aards lichaam ertussenuit, ervan tussendoor, en niet meer de buffer of link tussen het innerlijk gevoel en de uitstraling.
Door het sterven van het lichaam gebeurt er door de schim-toestand een verdichting van geest en uitstraling : het lichaam is er als buffer(aarde), obstakel(hemel), of middel(hel) tussenuit.


Venus is het laatste hemellichaam waar nog een schaduw van de schaduw van de aarde op valt, t.t.z. waar op de hemelingen nog een smet van aards moreel verzuim rust.

De zielsglans geeft zich langzaam te kennen als Folquet van Marseille, een Provençaals troubadour, die na een letterlijk en figuurlijk liederlijk leven opeenvolgens monnik, moraalridder, en al te rabiaat kettervervolger ( Albigenzen-jager ) werd.
Doch geen berouw hier, alleen nog maar uitbundigheid.
Geen zonden meer hier, alleen maar de zuivere Voorzienigheid aan het werk - een verzorgingsstaat zonder einde.
Iedereen werkt hier mee en iedereen weet waarom het rad der hemelen de aarde doet draaien (vers 108, Dante wist dus dat de aarde draait - al bleef zij wel het centrum van het heelal, van Gods schepping, en van al zijn verklaringen).


Maar om Dante niet op zijn aardse honger te laten stelt Folquet hem de schittering voor die naast hem zo vurig staat op te vlammen.
Het betreft de Bijbelse courtisane Raab, een Oudtestamentische heldin die door Christus bij zijn verrijzenis mee op transport naar de hemel werd gezet ( zie de hel canto 4, vertrekstation Limbo ).

Met weeral een sneer naar Dante’s moederstad Firenze en Rome, die met hun daden en decreten azen op de lelie die zich op het munstuk van Firenze, de florijn, bevindt.
Nl. geldzucht en simonie (muntslag of verzilvering van geloofsaangelegenheden).