J.W. von Goethe - Wilhelm Meisters Lehrjahre

o.a. Dante en Goethe
Gast

J.W. von Goethe - Wilhelm Meisters Lehrjahre

Berichtdoor Gast » 04 Apr 2007, 13:38

Het is mijn bedoeling, hieronder een vrij uitgebreide bespreking van het boek te geven, waarbij ook ruime aandacht aan het verloop van de gebeurtenissen zal geschonken worden. Hierbij zullen een aantal korte citaten vermeld worden, in het Duits. Indien er lezers zijn, die graag een vertaling willen, mogen zij dit altijd via een pb vragen.

Boek 1, hoofdstuk 1

Het boek begint met Barbara, een oudere dienares, wachtende op haar meesteres, Mariane, die op het toneel een mannenrol speelt (terwijl er een geschenk van Norberg, een rijke koopman, op haar wacht).

Wij zouden hier kunnen vermoeden dat er een zekere vorm van samenwerking tussen Barbara en Norberg bestaat, om het hart van Mariane te veroveren.

De thuiskomst van Mariane levert al meteen een onverwachte wending aan het verhaal. Zij wil nog even de mannenkleren blijven dragen, want zij verwacht nog bezoek : Wilhelm, een koopmanszoon, maar minder rijk dan Norberg. Mariane schijnt Wilhelm te beminnen.

Barbara dreigt met de komst van Norberg in twee weken, maar verlaat dan toch morrend de kamer wanneer Wilhelm zich aanmeldt.

Aldus begint Wilhelm Meisters Lehrjahre, het verhaal van de leerjaren van een jonge koopmanszoon, die uitgestuurd wordt om zich in het vak te bekwamen, maar eerder interesse heeft voor het toneel. Oorspronkelijke heette de roman trouwens Wilhelm Meisters theatralische Sendung. Het eerste bericht over deze uitvoerige roman dateert van 16 februari 1777. In zijn dagboek noteert Goethe "Diktiert an Wilhelm Meister". De reis naar Italië in 1786 onderbreekt het werk.


Wordt vervolgd ...
Laatst gewijzigd door Gast op 15 Apr 2007, 14:51, 2 keer totaal gewijzigd.

Gast

Berichtdoor Gast » 04 Apr 2007, 21:40

Dat Barbara het niet eens is met het gedrag van Mariane, blijkt o.a. uit de volgende woorden :

Es muss reizend sein, als uneigennützige Geberin angebetet zu werden.

Mariane's reactie vinden wij het best weergegeven in :

Ich will ihm (Wilhelm) meine ganze Liebe zeigen, seine Liebe in ihrem ganzen Umfang geniessen.

Boek 1, hoofdstuk 2

Ten huize Meister, de volgende morgen. Uit het gesprek tussen moeder en zoon leren wij de uiteenlopende standpunten van de gezinsleden over het theater kennen :

wie man seine Zeit nur so verderben kann (vader)

manchmal gern ins Theater gehe ... meine häusliche Ruhe ... gestört wird (moeder)

ist denn alles unnütz, was uns nicht unmittelbar Geld in den Beutel bringt ? (Wilhelm)


Wilhelm haalt zijn oude poppenspel weer uit de kast, en droomt even weg naar de allereerste opvoering met David en Goliath.

Mijn gedachten gaan hierbij even naar de beschrijving van Goethe's eigen poppenspel, in 'Dichtung und Wahrheit'.

Boek 1, hoofdstuk 3

Uitgangspunt van dit hoofdstuk is een algemene uitspraak over de eerste liefde die de schrijver ergens opgevangen heeft. Hij, of wij, de lezers, kunnen Wilhelm hiermee alleen maar gelukwensen.

die erste Liebe ... das Schönste ist, was ein Herz früher oder später empfinden kann

En aldus

... seine Leidenschaft zur Bühne verband sich mit der ersten Liebe zu einem weiblichen Geschöpfe.

Wordt vervolgd ...

Gast

Berichtdoor Gast » 06 Apr 2007, 21:54

Uit de eerste zoete dromen der liefde ontwaakt, wordt het Wilhelm gemakkelijk, de verwijten van zijn vader te ontwijken, zijn moeder gerust te stellen, en tegelijkertijd ongestoord van zijn liefde voor Mariane te genieten.

En zo treffen wij hem op een avond bij Mariane aan. In het gezelschap van Barbara genieten zij van de poppen, die hij meegebracht had. Wilhelm haalt herinneringen op aan het poppenspel, waarvan hij zo genoten had in zijn jeugd. Toen moest hij 's morgens vaststellen, dat de mystiek van de poppenkast verdwenen was ... de deur was terug gewoon een deur, waar iedereen doorheen kon lopen.

Ach, wer eine verlorne Liebe sucht, kann nicht unglücklicher sein, als ich mir damals schien.

Wordt vervolgd ...

Dettie
Site Admin
Berichten: 44026
Lid geworden op: 01 Jan 1970, 02:00
Contact:

Berichtdoor Dettie » 07 Apr 2007, 10:42

Dag Rutger,

ist denn alles unnütz, was uns nicht unmittelbar Geld in den Beutel bringt ? (Wilhelm)

Zijn dat de gedachten van die tijd? Dat toneel niet goed, nutteloos was?
Of was het alleen in dit specifieke geval zo?

Dettie

Gast

Berichtdoor Gast » 07 Apr 2007, 20:23

Weet je, Dettie, onlangs zei iemand me, dat al wat lucht is (soaps, muziek, games, ...) veel geld opbracht, terwijl een hardwerkende zelfstandige fietsenmaker nauwelijks het vlees tussen zijn boterham verdiende. Ik vraag me af, wat Wilhelms vader zou gezegd hebben, moest hij dit geweten hebben.

Persoonlijk geloof ik dat deze opvatting van alle tijden is, en dat het gewoon afhangt van de functie die iemand in de maatschappij vervult. Niet iedereen zal toen zo gedacht hebben. Goethe alvast niet. En al diegenen die de kunsten ondersteunden (waaronder ook de vorsten van Weimar ten tijde van Goethe) zeker ook niet. Maar mensen zoals Wilhelms vader, een koopman, zeker wel. Van theater werd je toen zeker niet rijk. Zelfs nu nog niet denk ik.

Dettie
Site Admin
Berichten: 44026
Lid geworden op: 01 Jan 1970, 02:00
Contact:

Berichtdoor Dettie » 08 Apr 2007, 18:14

Rutger schreef:onlangs zei iemand me, dat al wat lucht is (soaps, muziek, games, ...) veel geld opbracht, terwijl een hardwerkende zelfstandige fietsenmaker nauwelijks het vlees tussen zijn boterham verdiende

Ja inderdaad ik heb ooit eens een cartoon gezien. Op een afbeelding stond een voetballer met de tekst 2 x 45 minuten gevoetbald en een gigantisch bedrag erbij wat hij daarmee verdiend had.
Daaronder stond een non met een koffertje, 30 jaar gewerkt in erg arme landen en het bedrag erbij wat zij verdiend had, het haalde het bedrag bij lange na niet wat de voetballer verdiende.
Die cartoon heeft diepe indruk op me gemaakt, een eyeopener kan je wel zeggen.

Maar het is zo, vaak wordt gedacht in het eigen straatje.
Ik vroeg me alleen af of toentertijd neer werd gekeken op theater. Als je de boeken van Engelse schrijvers/sters uit die tijd of over die tijd leest dan was theater toch iets voor losbollen en lichtekooien.

Dettie

Gast

Berichtdoor Gast » 08 Apr 2007, 20:34

Dettie schreef:Maar het is zo, vaak wordt gedacht in het eigen straatje.
Ik vroeg me alleen af of toentertijd neer werd gekeken op theater. Als je de boeken van Engelse schrijvers/sters uit die tijd of over die tijd leest dan was theater toch iets voor losbollen en lichtekooien.
Dettie


Jouw opmerkingen lijken mij de moeite waard om een nieuw onderwerp te openen, Dettie. De Engelse schrijvers uit die tijd kun je natuurlijk dubbel interpreteren : ofwel zijn de acteurs de losbollen, ofwel degenen die naar een voorstelling gaan kijken (je mag mij altijd de namen van deze Engelse schrijvers even doorsturen via pb). Men kan in ieder geval niet ontkennen dat vele toeschouwers toch tot de rijkere klasse behoorden.

Enfin, ik zoek er even wat meer over op, en je merkt het dan wel op het forum. Ik denk trouwens, dat Wilhelm Meister nog wel meer vragen zal oproepen.

Gast

Berichtdoor Gast » 08 Apr 2007, 20:43

Boek 1, hoofdstuk 4

Wat Wilhelm zelf verlangde, een tweede opvoering van het stuk, kwam er pas na tussenkomst van de bouwer van de poppenkast (de luitenant), die zijn "mecenas", Wilhelm's vader, wou bedanken.

er (vader) behauptete, nur ein seltenes Vergnügen könne bei den Menschen einen Wert haben ; Kinder und Alte wüssten nicht zu schätzen, was ihnen Gutes täglich begegnete

Na de hernieuwde opvoering ging Wilhelm op ontdekkingstocht achter de coulissen, want hij wou er toch het fijne van weten. Maar hij zag slechts flarden van het gebeuren, en bleef met een heleboel vragen zitten.

Boek 1, hoofdstuk 5

Kinderen, vertelde Wilhelm verder, voelen zich in een goed ingericht huis zoals ratten en muizen zich moeten voelen. Elke kans op een lekker hapje nemen ze zich te baat. Wilhelm interesseerde zich vooral voor sleutels, en in de eerste plaats de sleutel van de voorraadkamer.

Wordt vervolgd ...
Laatst gewijzigd door Gast op 17 Apr 2007, 21:12, 2 keer totaal gewijzigd.

Dettie
Site Admin
Berichten: 44026
Lid geworden op: 01 Jan 1970, 02:00
Contact:

Berichtdoor Dettie » 11 Apr 2007, 09:43

Wat Wilhelm zelf verlangde, een tweede opvoering van het stuk

Je bedoelt de opvoering met David en Goliath?

Dettie

Gast

Berichtdoor Gast » 11 Apr 2007, 12:06

Inderdaad Dettie. Dat stuk had hem zo in vervoering gebracht, en zijn nieuwsgierigheid gewekt, dat hij absoluut wou te weten komen hoe alles nu eigenlijk in zijn werk ging.

Gast

Berichtdoor Gast » 15 Apr 2007, 15:02

Boek 1, hoofdstuk 5 (vervolg)

Kinderen genieten van verboden snoepgoed, met een wellustige vrees, die een groot gedeelte van het kinderlijk geluk uitmaakt, zo stelde Wilhelm.

En op een keer bleef de sleutel op de deur van de voorraadkast steken. Wilhem kon niet aan de verleiding weerstaan (er was niemand in de buurt), en hij sloop naar beneden. Hij zocht zich wat lekkers uit, en toen viel zijn blik op een koffer, waaruit enkele draden staken. Hoe groot was zijn vreugde, toen hij "meine Helden- und Freudenwelt" ontdekte. Hij sloop terug naar zijn kamer, maar niet zonder de tekst van David en Goliath in zijn zak gestoken te hebben.

Hij las de tekst geregeld, leerde hem uit het hoofd, en dacht er aan, hoe fijn het zou zijn "wenn ich auch die Gestalten dazu mit meinen Fingern beleben könnte".

Dit duurde zo een tijdje, tot zijn moeder hem eens bij het reciteren betrapte, en hij het gebeurde uit de voorraadkast moest bekennen. Gelukkig gebeurde dit in de tijd dat de luitenant hem zou inwijden in de geheimen van het poppenspel. Moeder lichtte deze onmiddellijk in over de onverwachte gave van haar zoon, en de opleiding nam een aanvang.

Wordt vervolgd ...
Laatst gewijzigd door Gast op 17 Apr 2007, 21:13, 1 keer totaal gewijzigd.

Gast

Berichtdoor Gast » 15 Apr 2007, 16:03

Opmerkingen 1

De opmerkingen sluiten aan bij het verhaal. Wanneer wordt verwezen naar eerdere, of toekomstige hoofdstukken of boeken, dan wordt dit expliciet vermeld.

Bijna het volledige eerste boek van Wilhelm Meisters Lehrjahre is aan de jonge Wilhelm Meister (door de verteller "unseren Helden" genoemd) gewijd. Enkele keren slechts verdwijnt hij uit het gezichtsveld van de lezer (aan het begin van hoofdstuk 1, en in hoofdstuk 12), maar ook deze fragmenten staan volledig in het teken van de held. Zo is het inleidende hoofdstuk aanleiding om hem aan te kondigen, en te situeren in zijn relatie tot Mariane.

Wilhelm wordt door de verteller vanuit verschllende gezichtspunten beschreven : sympathie (innerlijkheid, idealisme, goedheid) en afstand (wereldvreemdheid, onrijpheid). De verteller is als het ware rijper dan zijn held, en men kan vermoeden dat hij hem tot hetzelfde niveau als zichzelf wil brengen (dit boek is wat men een "Bildungsroman" noemt).

In dit eerste boek bevrijdt Wilhem zich innerlijk van de engheid van het burgerlijk bestaan (waarvan zijn vader een typevoorbeeld is). Zal hij deze stap ook veruitwendigen ?

De weg die hij daarbij volgt, is die van de kunst, meer bepaald het theater (in de figuur van Mariane) en het poppenspel (van huis uit).


Gast

Berichtdoor Gast » 17 Apr 2007, 21:40

Boek 1, hoofdstuk 6

En Wilhelm vertelt verder over :

- zijn eerste oefeningen met de luitenant
- zijn eigen eerste opvoering, waarbij de illusie doorbroken wordt door een gevallen pop
- kennismaking met teksboeken uit grootvaders bibliotheek (toneel en opera)
- ontwikkeling eigen theatergarderobe

Maar het ging, zoals het ook vaak met andere kinderen ging :


Sie fassen weite Plane, machen grosse Anstalten, auch wohl einige Versuche, und es bleibt alles zusammen liegen. Dieses Fehlers muss ich mich auch anklagen.

Voor hem bleef het echter niet zo maar liggen. De klemtoon lag bij hem vooral op het oefenen van de verbeeldingskracht, waarbij hij tenslotte moest vaststellen, dat er van de oorspronkelijke poppen en hun kledij niet veel restte.

dass ich den Grund des kleinen Gebäudes zerstört hatte.

Mariane toont wel haar interesse in het verhaal, alhoewel zij liever zou gaan slapen. En dan vraagt Wilhelm haar naar haar eerste levenservaringen, waarbij de oude haar meesteres te hulp schiet. Maar Wilhelm moet eerst zijn verhaal voltooien. Ze besluit met alleen voor Mariane begrijpelijke woorden :

wer weiss, ob wir bald wieder so ruhig und zufrieden zusammensitzen ?

Wordt vervolgd ...

Gast

Berichtdoor Gast » 23 Apr 2007, 21:26

Boek 1, hoofdstuk 7

Een van Wilhelms verstrooiingen was het buiten spelen met de vrienden. Hierbij leverde hij steevast de klederen en wapens. Maar al spoedig werd hij dit beu, en ging zijn interesse meer naar oude romans. Hij werd in het bijzonder geboeid door Jeruzalem bevrijd, en meer bepaald door een van de hoofdrolspeelsters, de Moorse Chlorinde. De treurige tweekamp tussen Tankred (christelijk) en Chlorinde werd 's avonds regelmatig gereciteerd. En toen wou hij een fragment van de roman opvoeren met zijn vrienden. Het probleem was echter dat er geen plaats, theater, noch gordijnen waren. De luitenant bracht redding. HIj knutselde een podium in elkaar. Maar toen de toeschouwers er waren, wist niemand wat hij moest doen of zeggen. Dus werd maar opnieuw David en Goliath opgevoerd.

Boek 1, hoofdstuk 8

In ieder geval, de verlegenheid was vlug vergeten, en zijn verlangen, alles in toneel om te zetten, nam nog meer toe.

Wordt vervolgd ...
Laatst gewijzigd door Gast op 23 Apr 2007, 21:31, 1 keer totaal gewijzigd.


Gast

Berichtdoor Gast » 24 Apr 2007, 21:50

Boek 1, hoofdstuk 8 (vervolg)

Wilhelm was er van overtuigd, dat theater een veel grotere uitwerking had dan een roman of poëzie. En hij begon zelf te schrijven, van achter naar voren, zonder ooit bij het begin te raken. Bovendien begon hij vele stukken te lezen, onder invloed van zijn vrienden, die ook de smaak te pakken hadden gekregen.

Die Stücke gefielen mir besonders, in denen ich zu gefallen hoffte, und es waren wenige, die ich nicht in dieser angenehmen Täuschung durchlas ;

Eerst speelden zij mannenstukken, toen begonnen zij zich te verkleden, en ten slotte moesten de zussen mee spelen.

In einigen Häusern hielt man es für eine nützliche Beschäftigung und lud Gesellschaften darauf.

Al snel vervielen zij in treurspelen, omdat vaak verteld werd dat deze gemakkelijker te schrijven en te spelen waren dan komedies.

Für mich aber war jene Zeit besonders Epoche, mein Geist richtete sich ganz nach dem Theater, und ich fand kein grösser Glück, als Schauspiele zu lesen, zu schreiben und zu spielen.

In die tijd volgde Wilhelm een opleiding bij een vriend-handelaar van zijn vader, maar de boekhouding interesseerde hem minder dan het theater.

De avond bij Mariane eindigt met de herinnering aan een gedicht, waarin de muze gesteld wordt tegenover de huisvrouw. Het gedicht wordt uitvoerig in proza beschreven. Door het levendige van zijn verhoogde stemgeluid ontwaakt Mariane, die het laatste gedeelte van Wilhelms verhaal niet gehoord heeft.

Boek 1, hoofdstuk 9

En zo brengt Wilhelm zijn nachten door, in het genot van de vertrouwelijke liefde.

... er fühlte, dass er ein anderer Mensch zu werden beginne ...

Auch Mariane konnte sich eine Zeitlang täuschen

Maar het zwaard van Norberg hangt hun boven het hoofd.

ja, die Leidenschaft wuchs mit jedem Tage, wie die Gefahr, ihn zu verlieren, mit jedem Tage näher rückte

En Wilhelm,

Er glaubte den hellen Wink des Schicksals zu verstehen, das ihm durch Marianen die Hand reichte, sich aus dem stockenden, schleppenden bürgerlichen Leben herauszureissen, aus dem er schon so lange sich zu retten gewünscht hatte. Seines Vaters Haus, die Seinigen zu verlassen, schien ihn etwas Leichtes.

Boek 1, hoofdstuk 10

Ten huize Meister. Wilhelm bereidt zich voor op een afreis, en doorbladert een aantal theoretische werken over theater, wanneer zijn vriend Werner binnenkomt.

Zu vollenden ist nicht die Sache des Schülers, es ist genug, wenn er sich übt.

is Wilhelms opvatting.

Werner heeft duidelijk munt geslagen uit Wilhelms bezigheden.

dass ich von euren theatralischen Feldzügen Vorteil zog wie Lieferanten vom Kriege

Alhoewel goede vrienden, zijn zij toch aan elkaar tegengesteld. De ene is een dromer, de andere een praktisch ingesteld mens.

Ich finde nichts vernünftiger in der Welt, als von den Torheiten anderer Vorteil zu ziehen

In tegenstelling tot de muze en de huisvrouw (zie hoofdstuk acht) schildert Werner hier de positieve en praktische kanten van de koopman. Waarop Wilhelm als volgt repliceert :

Es ist möglich, dass mich die Reise, die ich vorhabe, auf andere Gedanken bringt

Waarop Werner zijn lofrede op de handel verderzet.

Wordt vervolgd ...

Gast

Berichtdoor Gast » 25 Apr 2007, 21:41

Boek 1, hoofdstuk 11

Hoog tijd om de vaders van Wilhelm en Werner te leren kennen. Twee mannen, die er verschillende meningen op nahouden, maar toch allebei de handel als zeer edel beschouwen, en allebei graag speculeren.

Nichts wünschte aber der alte Meister so sehr, als seinem Sohne Eigenschaften zu geben, die ihm selbst fehlten, und seine Kindern Güter zu hinterlassen, auf deren Besitz er den grössten Wert legte.

Seinen Haushalt ... einförmig ... was niemandem einigen Genuss gab


Daartegenover :

ein ganz entgegengesetztes Leben führte der alte Werner ... nicht allein geniessen ...

Samen besluiten zij, Wilhelm op handelsmissie te sturen. De ervaring die de jonge Werner had opgedaan, kon als voorbeeld dienen.

ich fürchte, er wird mehr Lehrgeld geben als der Ihrige

Wilhelm wordt geroepen, en ingelicht. Hij ziet de plannen wel zitten, maar niet zonder het theater in zijn achterhoofd.

ja dass er vielmehr diesen Betrug für heilig hielt

's Avonds verlaat hij gewoontegetrouw het ouderlijke huis.

er hatte sich von allem losgemacht

Mariane ontvang hem in het geschenk dat zij van Norbert gekregen heeft (zie hoofdstuk één). Hij openbaart haar zijn plannen, en vraagt haar zowaar ten huwelijk. Maar hij krijgt geen antwoord.

Boek 1, hoofdstuk 12

De volgende ochtend ontwaakt Mariane, en is bang.

... Geliebter entfernt sich, ein unbequemer Liebhaber drohte zu kommen ...

En zij vertelt haar oude huishoudster over de droom die Wilhelm, aan haar zijde slapend, gehad heeft (Mariane verliet hem, en werd door andere man meegetrokken). Het oudje probeert haar te troosten.

... er ist unglücklicherweise von jenem Liebhabern, die nichts als ihr Herz bringen, und eben diese haben die meisten Prätensionen ...

Mariane stelt hierop nuchter vast :

wahrscheinlich trag' ich ein Pfand im Busen

Het oudje reikt een oplossing aan : waarom geen twee minnaars, die elkaar nooit tegenkomen ? Zij zal wel voor alles zorgen. Het kind moet in de eerste plaats een rijke vader hebben.

Wordt vervolgd ...

Dettie
Site Admin
Berichten: 44026
Lid geworden op: 01 Jan 1970, 02:00
Contact:

Berichtdoor Dettie » 26 Apr 2007, 10:01

Ik volg het trouw Rutger en kom er nog op terug

Dettie

kim
Berichten: 99
Lid geworden op: 29 Jan 2007, 16:18
Locatie: België

Berichtdoor kim » 28 Apr 2007, 15:11

Ich auch!

Kim

Gast

Berichtdoor Gast » 28 Apr 2007, 16:58

Alvast bedankt voor de belangstelling, dames. En mocht er nog interesse zijn voor andere werken, ik beschik over een heel ruime bespreking van zowel Faust I als II, die ik binnenkort wat denk te herwerken, en dan, zoals hier, in stukken aan Leestafel denk prijs te geven.

Gast

Berichtdoor Gast » 28 Apr 2007, 22:07

Boek 1, hoofdstuk 13

Wilhelm komt aan bij de afwezige handelsvriend van de familie. Hij vindt er het huishouden in de grootste verwarring. De dochter van de heer des huizes (en stiefdochter van diens echtgenote) is er namelijk vandoor met Melisa, een toneelspeler. De vrouw des huizes scheldt zowel op haar stiefdochter als op diens minnaar.

beklagte mit vielen Worten die Schande, die dadurch auf die Familie gekommen

Wilhelm wordt hierdoor in verlegenheid gebracht.

mit prophetischem Geiste voraus getadelt und gestraft fühlte

Ondanks alles will de vriend Wilhelm niet laten vertrekken zonder hem een nacht onder zijn dank te laten slapen. Wilhelm wordt heftig gekweld die avond. 's Anderendaags ontmoet Wilhelm onderweg de stadsmilitie, die de gevatte gevluchten moet afhalen. Melina had men zelfs in de boeien geslagen.

De dochter wordt voor de baljuw (Amtmann) gebracht, die er helemaal niet van houdt, standjes te krijgen van zijn meerderen. Het meisje (dat nog steeds geen naam heeft !) houdt staande, geen misdadigster te zijn, evenmin als Melina. Wel geeft zij toe, alle geneugten van de liefde gesmaakt te hebben.

als meinen Ehemann angesehen

Wilhelm stelt zich Mariane in dezelfde situatie voor, maar verklaart haar nog moediger.

De verklaringen van Melisa zijn gelijklopend, behalve over de seksuele kant van de zaak.

Beiden worden met elkaar geconfronteerd :

den Streit wechselseitiger Grossmut, die Stärke der Liebe im Unglück

Wilhelm neemt zich voor, in de zaak te bemiddelen. Hij vraagt, en krijgt de toelating, met Melina te spreken.

Boek 1, hoofdstuk 14

Het gesprek tussen Wilhelm en Melina verloopt zeer levendig, en Melina voelt zich reeds terug op vrije voeten, wanneer Wilhelm zijn verhouding tot de ouders van het meisje duidelijk maakt. Het verbaast Wilhelm echter, dat Melina niet meer terug naar het toneel wil, maar eerder opteert voor een burgerlijk baantje :

wenn ich nur eine erhalten kann

Wilhelm vindt dat Melina de verkeerde keuze maakt, waarop deze hem wijst op :

Unterschied, ... zwischen dem Schlimmen und dem Schlimmern ...

Zo leuk is het nu ook weer niet, om toneelspeler te zijn (volgt een uitvoerige omschrijving van zijn eigen ervaringen).

Wilhelm belooft dan maar, bij de ouders van het meisje voorspraak te doen. Hij verlaat Melina, en geeft lucht aan zijn teleurstellingen.

Unglücklicher Melina, nicht in deinem Stande, sondern in dir liegt das Armselige, über das du nicht Herr werden kannst !

Nichts ist auf der Erde ohne Beschwerlichkeit ! Nur der innere Trieb, die Lust, die Liebe helfen uns Hindernisse überwinden, Wege bahnen ...

Du fühlst nicht das zusammenbrennende, zusammentreffende Ganze, das allein durch den Geist erfunden, begriffen und ausgeführt wird ...


Melina begrijpt volgens hem niet, dat er in de mens een betere vonk leeft, die zonder voedsel onder de asse van de dagelijkse behoeften verloren gaat.

De volgende ochtend meldt Wilhelm zich terug bij zijn handelsvriend, en bepleit de zaak van Melina en hun dochter. Er wordt overeengekomen, dat het huwelijk mag plaatsvinden, maar werk willen de ouders niet beloven, ook al pleit Wilhelm er heel vurig voor (hij was zo teleurgesteld de vorige avond, dat hij Melina een terugkeer naar het theater niet wil gunnen). Hoofdreden is dat de stiefmoeder zelf een oogje heeft laten vallen op Melina. Dus, tegen Melina's verlangen in zijn zij verplicht

nach einigen Tagen abreisen, um bei irgendeiner Gesellschaft ein Unterkommen zu finden

Wordt vervolgd ...

Gast

Berichtdoor Gast » 04 Mei 2007, 12:47

Boek 1, hoofdstuk 15

Gelukkige tijden zijn het, die eerste liefdesbehoeften. Wilhelm voelt zich als

einen Bettler ansah, der von ihren Almosen lebte

Backstage verdwijnt dan wel de magie van het theater maar deze wordt vervangen door de veel machtigere toverij van de liefde.

Sie ist eine so starke Würze, dass selbst schale und ekle Brühen davon schmackhaft werden

Volgt een beschrijving van Wilhelms kamer, waar hij zo vele

die ihm zugeteilten tragischen Rollen memoriert und probiert

rollzn ingeoefend heeft, wanneer hij aan Mariane's kamer denkt. En hij denkt aan toneelspelers in het algemeen, en aan het leven in waardigheid dat zij zouden leiden. Wat een verschil

wie sehr stutzte er daher anfangs, ... nebenaus auf Tisch, Stuhle und Boden sah

Ook andere toneelspelers, die wel eens langskomen, spreken niet over het verhevene van de toneelkunst, maar eerder over de mogelijke opbrengsten.

Al deze dingen warrelen door zijn hoofd, terwijl hij naar huis weerkeert. Er wachten hem echter nog meer onaangename dingen : Werner wacht hem op voor een ernstig gesprek (Wilhem bezocht hem de laatste tijd minder en minder, en hij dat eerst dat dit zijn schuld was - maar na enig onderzoek meende hij nu genoeg te weten om er Wilhelm eens over aan te spreken). Het gesprek vindt 's avonds plaats, maar Wilhelm is niet echt voor rede vatbaar :

Du kennst das Mädchen nicht ! Der Schein ist vielleicht nicht zu ihrem Vorteil, aber ich bin ihrer Treue und Tugend so gewiss als meiner Liebe

Werner houdt vast aan zijn beweringen, en Wilhelm verlaat bedroefd zijn vriend. Hij hervat zijn nachtelijke bezoeken, en de gezaaide twijfels verdwijnen als sneeuw voor de zon.

Boek 1, hoofdstuk 16

Wilhelm bereidt een nieuwe reis voor. Hij maakt van een kleine vertraging gebruik, om Mariane een brief te schrijven over een onderwerp dat zij tot nu toe vermeden had (Wilhelms huwelijkaanzoek).

Wir gehören einander an, und keins von beiden verlässt oder verliert etwas, wenn wir füreinander leben.

Mein Herz hat schon lange meiner Eltern Haus verlassen

Ich will nicht unbesonnen ..., mein Plan ist entworfen, und ich will ihn ruhig ausführen


Wilhelm wil zich aansluiten bij de toneelgroep van Serlo, ver weg bij zijn ouders vandaan. Zo kan hij deze stap voor iedereen verbergen.

der ich von der Herrlichkeit des Theaters so eingenommen bin


Wordt vervolgd ...

Gast

Berichtdoor Gast » 07 Mei 2007, 09:47

Boek 1, hoofdstuk 17

's Avonds verlaat Wilhelm vroeger dan gewoonlijk het ouderlijke huis, om Mariane in de armen te vliegen. Door de heftigheid van zijn gevoelens valt hem de wat koele ontvangst niet op. Al snel geeft zij echter te verstaan, dat hij beter vroeg wegging. Hij keert terug naar huis, zonder de brief afgegeven te hebben. Maar hij snakt naar frisse lucth, en gaat weer naar buiten. Onderweg ontmoet hij een vreemdeling, die hem uitnodigt, nog iets mee gaan te drinken. Blijkbaar heeft hij Wilhelm's grootvader, en diens kunstverzameling nog gekend (ten dele verzameld in Italië). Blijkbaar is dze vreemde er mee oorzaak van geweest, dat deze collectie verkocht werd.

Ich erinnere mich einer solchen Person, aber in Ihnen hätte ich sie nicht wiedererkannt.

Wilhelm heeft de verzameling altijd gemist, maar moet toegeven :

dass es gleichsam so sein musste, um eine Liebhaberei, um ein Talent in mir zu entwickeln

Hierop volgt een gesprek over noodlot, noodzakelijkheid, hogere machten en toeval. De vreemdeling stelt

hier ist nur die Frage, welche Vorstellungsart zu unserm Besten gereicht

En :

nur indem sie (= die Vernuft des Menschen) fest und unerschütterlich steht, verdient der Mensch ein Gott der Erde genannt zu wereen

Jeder hat, sein eigen Glück unter den Händen, wie der Künstler eine rohe Materie


Ze nemen afscheid van elkaar, zonder elkaar te kunnen overtuigen, en maken een afspraak voor de volgende dag.

Tijdens de wandeling naar huis ontmoet Wilhelm nog een groepje zangers, die hij (tegen betaling) een serenade laat brengen voor het huis van Mariane, terwijl hijzelf op een bank wegdroomt.

Er verlor sich im Andenken an sie, seine Ruhe ging in Verlangen über, er umfasste einen Baum, kühlte seine heisse Wange an der Rinde ...

Zijn onrust neemt nog toe, wanneer de muziek ophoudt, maar uiteindelijk wordt hij weer kalm. Hij wankelt terug naar huis, maar keert toch nog even weer.

kam es ihm vor, als wenn Marianens Tür sich öffnete und eine dunkle Gestalt herausbewegte.

Maar wanneer hij nog eens omkijkt, is de schaduw verdwenen. Wilhelm is ongerust, en merkt nauwelijks dat de zon opkomt, die hem naar huis drijft.

Thuisgekomen neemt hij de haar "ontstolen" sjaal in de hand. Er valt een briefje van Norberg uit.

Wordt vervolgd ...

Gast

Berichtdoor Gast » 08 Mei 2007, 12:57

Opmerkingen 2

Wij stelden ons al de vraag of Wilhelm, na de innerlijke breuk met zijn ouders, deze stap ook zou veruitwendigen (zie 'Opmerkingen 1').

De kleingeestigheid van de burgerlijke wereld waarin hij leeft, maakt dit verlangen begrijpelijk. Noch Wilhelm's vader, noch Werner of diens vader geven blijk van een streven naar hogere doelen. En de enige mogelijkheid om deze burgerlijkheid vaarwel te zeggen, is de kunst. Wilhelm's streefdoel is een (Duits) nationaal theater. Een doel, waaraan tijdelijk een verbinding met Mariane gekoppeld is.

Op het einde gekomen van het eerste boek kunnen wij deze vraag bevestigend beantwoorden. Wilhelm staat op het punt, een nieuwe missie voor zijn vader uit te voeren, maar uit de brief die hij bij Mariane wou achterlaten, blijken duidelijk andere plannen. Hij wil zich aansluiten bij een theatergroep ver van huis, en dan Mariane laten overkomen. De situatie die echter aan het einde van dit boek geschilderd wordt (de ontdekking van de brief van een andere minnaar - alleen de lezer weet dat deze Norbert heet - en alleen de lezer zou zich misschien kunnen afvragen of dit misschien de niet bij name genoemde vreemdeling is) laat ook andere mogelijkheden toe.

Dit eerste boek schetst ons de eerste levensjaren van Wilhelm Meister, geboren in een burgerlijke wereld, die hij moeilijk als de zijne kan aanvaarden. In tegenstelling tot zijn ouders en vrienden wordt hij meer geboeid door de kunst, en meer in het bijzonder tot het theater.
De liefde voor Mariane, Norberg en de vreemdeling voegen extra verhaallijnen toe, die ook in de volgende boeken meer of minder zichtbaar aanwezig zijn.

Wordt vervolgd ...
Laatst gewijzigd door Gast op 08 Mei 2007, 21:59, 2 keer totaal gewijzigd.


Terug naar “Klassieken”

Wie is er online

Gebruikers op dit forum: Geen geregistreerde gebruikers en 2 gasten