Het winterjaar

Er worden twee verhalen door elkaar verteld: 'Het winterjaar' en 'een winterdag'.

In 'Het winterjaar' is de vader van de jongen die vertelt zwaar ziek. Het gezin, moeder, en twee zoons, zit om beurten bij zijn bed. De jongste telg, een meisje, kan daar nog niet aan meedoen.

"De ziekte die zijn hart opvreet, tast ons allen aan. Wij kunnen dat niet meer voor elkaar verbergen. In het voortdurende besef dat we voor hem moeten zorgen en over hem waken, leven we steeds meer langs elkaar heen. We vervullen alleen onze plichten. Het wordt steeds moeilijker om er voor elkaar nog vriendelijke gevoelens op na te houden."

Langzaam maar zeker wordt het duidelijk dat vader niet meer beter zal worden, het vreet aan de jongen. Het dagelijkse leven draait om het ziekbed van vader.
En daarom vertelt hij in 'een winterdag' hoe zijn leven drie jaar eerder eruit zag. Toen zijn vader nog vrij gezond was. Toen was het vooral de moeder die het leven bepaalde, met haar streng katholieke ideeën, die ze het hele gezin oplegde. Overal lag de duivel op de loer. Als hij 's morgens uit bed komt, moet hij eerst zijn hoofd uit het raam steken, om ze weg te jagen. Zijn kussen wordt speciaal opgeschud om duivels geen kans te geven zich te verstoppen en natuurlijk moeten de handen boven de dekens blijven.

"Toen ik de keuken binnenkwam wees moeder me terug naar buiten. 'je bent met je linkerbeen binnengestapt. Dat brengt ongeluk. Stap eerst met je rechterbeen over de drempel'.
'Hoe moet iemand binnenkomen die geen rechterbeen meer heeft?' vroeg vader laconiek.
'Iemand met een been heeft geen linker- en geen rechterbeen,'antwoordde ze gevat."
"Ouders moeten hun kinderen tuchtigen,'zei ze fel. 'Dat is nodig. Het geeft niet dat je een klap hebt gehad. Als je hem nu voor niks hebt gekregen, moet je maar denken dat je hem hebt gehad voor iets wat je hebt uitgespookt zonder dat ik daar weet van had"

Het boek speelt net na de oorlog, in een tijd dat kinderen nog blindelings deden wat hun ouders zeiden. Het besef dat zijn ouders het niet altijd met elkaar eens zijn ("vader is rechtgelovig, moeder is rechtlijnig") dringt maar langzaam tot de jongen door. Zelf gaan denken en dus in opstand komen is een heel ander chapiter.
Het boek geeft een prachtig beeld van een streng katholiek Limburgs gezin in de jaren vijftig. Ondenkbaar voor de jongeren van nu...

ISBN 9044500082 Gebonden, 236 pagina's Verschenen: augustus 2001 Uitgeverij De Geus

© Marjo, september 2006

Lees de reacties op het Leestafelforum en/of reageer, klik HIER