De engel van Spakenburg
Wim Duijst

‘Wat maakte hij zich druk. Het was zijn eigen vader. Hij kon altijd bij hem terecht, hij had het zelf gezegd. En hij zou maar wat blij zijn als hij hem zag. Hij plukt een uitgebloeide paardenbloem, blies de pluisjes eraf. Hij hoopte dat de zaadjes in zijn nek waaiden, plukte een nieuwe en blies nog harder, maar de meeste kwamen niet ver.
Alleen hij had zulke ouders. Welke moeder zei er van die rare dingen? Welke vader ging er zomaar vandoor? Hij had hem niet eens gevraagd mee te gaan. En ondertussen maar zeggen dat alles goed kwam. Als ze dood waren zeker.’

Sjoerd heeft het moeilijk. Thuis gaat het niet echt lekker. Hij is alleen. Kan met niemand praten. Zijn ouders hebben genoeg aan zichzelf en échte vrienden heeft hij niet. Zijn moeder, Mengsje, en Loulou, een alleenstaande vrouw die een oude vrijster dreigt te worden, zijn de vrouwen die de gebeurtenissen bepalen in dit boek. Om even bij Loulou te blijven, of Lutje, zoals haar vader haar noemt: zij is een vrijgevochten vrouw, heeft een relatie achter de rug met een Spanjaard, die de bevolking van Spakenburg veroordeelt. In de ogen van de Spakenburgers is zij een gevallen vrouw. Haar vader heeft nog hoop: ze is nog niet te oud om voor nageslacht te zorgen, en hij schrijft in haar plaats een contactadvertentie. Ondanks zichzelf spreekt Loulou af met een van de mannen die er op reageert.
De tienjarige Sjoerd krijgt evenwel meer ruimte in het boek om te vertellen. Door zijn ogen zien we hoe het gezin Wijtman uit elkaar dreigt te vallen. Mengsje raakt in de ban van Netta, een vrouw uit het zogenaamde ‘zwarte-kousen’milieu. Zij hoort tot de bevindelijke groep onder de gereformeerden, en zij profiteert van de twijfels die Mengsje beheersen. Die draagt veel oud zeer mee, waar ze geen raad mee weet. God kan haar helpen, zegt Netta. Ruurd, Sjoerds vader, is en blijft tot de liberale groep horen en probeert zijn vrouw tot rede te brengen.

‘Na drie woorden wist ik al wat voor vlees ik in de kuip had.’
‘ Ze leeft dicht bij de Heere.’
‘ Ze is geschift.’

De sfeer in huis lijdt er onder, ruzies om de televisie, de opstalverzekering en de stiekeme bezoekjes van en aan Netta.
En Sjoerd zit er tussen in. Het is niet vreemd dat hij de weg ook kwijt raakt. Hij gooit op een eigen manier de kont tegen de krib, hetgeen wel opgemerkt wordt, maar of het helpt?

Een roman over gefrustreerde mensen, die ieder op een eigen manier de weg proberen te vinden binnen een bekrompen samenleving, zoals die in Spakenburg in de jaren zestig zeker nog aanwezig was.
Wim Duijst zet het gewone dagelijkse leven waarin overhorinkjes en familiebezoekjes plaatsvinden af tegen de duistere achtergrond die het geloof in die samenleving veroorzaakte. Religieuze zaken waren onontkoombaar en veroorzaakten onenigheid maar ook ruzies in gezinnen en families. En intussen dringt ook de moderniteit, met nieuwe normen en waarden het dorp binnen.
Het is absoluut geen zwaar boek. Naast een coming-of-age gedeelte waar het Sjoerd aangaat, geeft ‘De engel van Spakenburg’ een beeld van de Spakenburgse samenleving in die tijd, met veel directe dialogen, en humor. Het is geen belerend historisch verhaal maar een goedlopende roman, over herkenbare mensen. Lekker boek.

ISBN 9789460680687   | 320 pagina's | Uitgeverij Marmer | september  2012

© Marjo, 10 oktober 2012 

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER