De verzonken jongen
Jan Vantoortelboom

Soms is de sfeer van een boek zo heerlijk dat je er veel langer in wil blijven hangen dan de schrijver het toestaat. Het boek van Jan Vantoortelboom is niet dik genoeg. En het is echt niet alleen rozengeur en maneschijn waarover hij vertelt.
De ik-figuur is Stoffel geboren in 1972. Hij woont met ouders en broer Bert in het Vlaamse dorp Elverdinge.  Dat dorp onder de rook van Ieper met zijn natuurrijke omgeving komt tot leven, je hoort de vogels en je ziet de lommerrijke laan waar Stoffel zo graag doorheen fietst voor je ogen verschijnen. Het is  het verhaal over de plaatselijke folklore, over het bekrompen geblaat van de buurvrouwen waartussen de twee echte jongens opgroeien!
Stoffel is zestien als het noodlot toeslaat. Zijn moeder sterft, en zijn vader blijft ontredderd achter.

‘Ik zie hem nog steeds staan, die zaterdagochtend, uitgeblust en grijzer dan ik hem ooit had gezien.’

Voor Stoffel en Bert gaat het leven echter door. Zij hebben afspraakjes staan met de meiden, en Stoffel wil  ‘haar zo snel mogelijk meetronen naar de bosdreef om in het lange gras die welving in haar rug en haar bolle kont te kunnen voelen.’
Maar door een opmerking van zijn vader (‘Vroeger waren de mannen beenhard’) komen bij Stoffel de herinneringen los: aan zijn jeugd, een tijd waarin  vragen niet beantwoord werden. Die zondagse bezoekjes aan opa Victor riepen juist zoveel vragen op.
Wat was de oorzaak van dat litteken, dat zijn opa van boven naar beneden over zijn gezicht had? Er wordt zoveel gefluisterd over zijn opa. Wat is er van waar? Zijn er nog meer geheimen? En waarom die mysterieuze daad die tot zijn dood leidde, toen de jongens nog jong waren?

De lezer leest de antwoorden in Victors eigen verhaal. Om en om in aparte hoofdstukken volgen we Stoffel bij zijn gang naar het volwassenheid, of Victor in zijn tragische leven. Over het gezin waarin hij geboren werd, in 1896. Hoe hij vrijwillig naar de Oorlog trok, en met medailles terug kwam. En hoe het kwam dat hij de enige ‘buitenwipper’ was, die het dorp ooit rijk was.
Een prachtig verhaal, geschreven in die mooie poëtische Vlaamse stijl, (‘Een hoopje molligheid op dikke kuiten.’) met een niets schuwend woordgebruik dat in de snelle, en pittige dialogen bijna hoorbaar is.
Alleen al vanwege de taal kijk ik uit naar Vantoortelbooms tweede boek.

‘Zij was de mot en hij de vlam’.

ISBN 9789025435868 Paperback |301 pagina's | Uitgeverij Contact | maart 2011

© Marjo, 16 april 2011

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

De man die haast had
Jan Vantoortelboom


Ieder hoofdstuk is een klein mooi verhaal op zich. Met prachtige woorden en zinnen, diep ontroerend. Een heel compleet verhaal in slechts 144 pagina's, waar je nog dagen over nadenkt. Dat is deze roman van Vantoortelboom.

De inhoud van het boek is op de achterkant als volgt samengevat:
Leon ziet als klein kind zijn oppas Elsie een val maken waardoor zij zwaar gehandicapt raakt. Hij bezoekt haar trouw elke zaterdag. Aanvankelijk omdat dat moet van zijn moeder, maar later omdat er tussen deze twee beschadigde en zwijgende mensen iets ontstaat: een verhouding van wederzijdse afhankelijkheid. Hij is de enige die zij toelaat, zij is de enige aan wie hij zich ooit emotioneel heeft kunnen binden.
Leon is misschien niet schuldig, maar hij voelt zich verantwoordelijk voor Elsies toestand. En dat verantwoordelijkheidsgevoel gaat ver, wellicht te ver.

Welke rol Elsie precies in het leven van de hoofdrolspeler inneemt wordt nog eens extra duidelijk als andere mensen het leven van Leon binnentreden. Bertrand een schoolvriend, die later ook Leons collega wordt en Liliane, een collega die Leons geliefde wordt en hem vraagt of ze bij hem mag komen wonen en een kind van hem wil.

De manier waarop Leon met hen omgaat en hoe hij hun leven aanschouwt, doet de lezer pas echt beseffen wat Elsie voor hem moet betekenen en waar hij met zijn eigen leven naar toe wil. Elsie is voortdurend aanwezig in zijn leven, terwijl ze eigenlijk afwezig is in zijn leven door haar handicap. Is dat wat Leon zo aantrekt in haar.
Zijn moeder, die sterft een week na de twaalfde verjaardag van Leon, was een hele aanwezige, maar in het leven van Leon juist afwezige vrouw. Elsie paste op hem elke zaterdagavond als zijn ouders naar de schouwburg gaan. Na Elsies ongeluk doet zijn vader dat en gaat zijn moeder alsnog naar de schouwburg. Zijn moeder gaat twee uur boodschappen doen, terwijl ze Leon Elsie laat bezoeken. Pas als zijn moeder gestorven is, praat hij tegen Elsie en nog weer later besprenkeld hij haar met parfum van zijn moeder.

Voor het schrijven van deze recensie herlees ik zinnen en soms korte hoofdstukken uit het boek. De alledaagsheid van het leven van de andere personen in het boek en het onalledaagse van het leven van Elsie en Leon die daarmee door het lot verbonden is. Het is prachtig hoe de schrijver ons dat laat voelen en de beklemming die dit met zich brengt. Daarmee is De man die haast had voor mij een klein groot boek.

Jan Vantoortelboom (1975) woont en werkt in Zeeuws-Vlaanderen.
In 2011 debuteerde hij met de bekroonde roman De verzonken jongen, dat werd bekroond met De Bronzen Uil 2011, de Prijs Letterkunde West-Vlaanderen 2012, en ook haalde het de shortlist voor de Zeeuwse Boekenprijs 2011. Zijn tweede roman, Meester Mitraillette, verscheen in februari 2014 bij uitgeverij Atlas Contact. Meester Mitraillette werd door het boekenpanel van De Wereld Draait Door uitgeroepen tot Boek van de Maand. Het boek stond vervolgens wekenlang in de top van de bestsellerlijsten.


ISBN 9789025444075 | paperback | 144 pagina's | Uitgeverij Atlas Contact | februari 2015

© Ria, 27 februari 2015

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER