Uit de keuken van mijn kindertijd
De  appeltaart van madame Lambert en 79 andere familierecepten
Eddie Niesten

De Vlaming Eddie Niesten heeft voor dit kookboek mensen opgeroepen familierecepten uit hun kindertijd door te geven met de bijbehorende herinneringen aan dat gerecht. Dat heeft hij geweten. De verhalen en recepten stroomden binnen. Opvallend was dat opa en oma een vrij uitgesproken rol speelden en veelal blijven voortleven in hun kookerfenis.  De herinneringen zijn soms vol weemoed maar ook vol humor, waarbij mensen bijvoorbeeld geschiedenis schreven door hun kookmislukking of de swung die ze aan een gerecht gaven.

Voor mij als Nederlandse is het bijzonder om te constateren dat in Vlaanderen, dat toch zo dichtbij Nederland ligt, heel andere gerechten op tafel werden gezet dan bij ons thuis. Natuurlijk niet de appeltaart van madame Lambert,  een appeltaart ken ik ook wel. Het verhaal bij het recept is overigens ook leuk. Het recept komt namelijk uit een schriftje van de in de jaren zeventig op jonge leeftijd overleden moeder van de inzender. Madame Lambert was de buurvrouw en moeder had haar appeltaartrecept in dat schriftje geschreven. De taart wordt nu nog steeds naar buurvrouws recept gemaakt!
Maar nieuwjaarswafeltjes ofwel kesjaurkies van oma ken ik niet. Ze zien er fraai uit en lijken vrij makkelijk te maken. Ook hier staat weer een leuk herinneringsverhaal bij. De wafels werden namelijk door oma op de houtkachel gebakken. Met een oud strijkijzer werd er nog eens extra druk op het wafelijzer gezet, zodat de wafels mooi dun werden! De mij ook onbekende stovekoeke werden na het spelen in de sneeuw met gejuich begroet en dat gebeurde ook bij de gemaakte appelbroedertjes.

Waar ik echt ook nog nooit van gehoord had, is macaronipap. - Onze zuiderburen doen overigens veel met macaroni. - Macaronipap wordt van macaroni met melk, vanillepuddingpoeder en bruine suiker gemaakt. Het was echt een traktatie als ik het zo lees.
Hutsepot blijkt ook wat anders dan onze hutspot. De Vlaamse hutsepot bestaat niet alleen uit peen en uien maar uit ribbetjes, savooiekool, 2-3 wortelen, 1-2 preien, selder, 2 uien, 2 raapjes, aardappelen en spekblokjes.  Er is ook een variant met varkenspoot en varkensstaart en hesp.

Bijzonder is hoe creatief mensen worden als het eten schaars is zoals in de oorlogsjaren. Zo werd er bijvoorbeeld pannenkoekentaart gemaakt die bestond uit pannenkoeken met jam, die op elkaar gestapeld werden en daarna overgoten werden met vanillepap. Dat lieten ze afkoelen en dan kreeg iedereen een puntje taart. Klinkt lekker!
Opnieuw wordt in de schaarse tijden de macaronipap gegeten én wentelteefjes die bij onze zuiderburen 'verloren brood' heten. Brokkenpap bestaande uit karnemelk, oud bood, rozijntjes of stukjes appel en suiker was ook geliefd bij gezinnen met een kleine of bijna lege beurs.
Opvallend is dat er veel herinneringen zijn aan zoete pap en andere zoete 'snoeperijen' zoals roombeschuit, wafels, karnemelksepap met bruine suiker en macaroni, havermoutkoekjes etc.
Natuurlijk zijn er ook herinneringen aan vlees en groentegerechten zoals rode kool van moemoe of haas in een marinade van botermelk, garnaalkroketten waarbij ook weer een mooie vakantieherinnering geschreven staat. Lokerse paardenworsten, balletjes in tomatensaus, haantje in wijn etc. om nog enkele andere voorbeelden te noemen. Toch zijn deze hartige recepten in de minderheid in tegenstelling tot de zoete, waarschijnlijk omdat zoet en snoep vroeg niet veel voorkwamen in de gewone gezinnen. Dat was een lekkere uitzondering.

Bij elk recept wordt met veel liefde de bijbehorende herinnering beschreven, de ene keer is het een kort verhaal, de andere keer beslaat het verhaal bijna een hele pagina. Het is bijzonder om te lezen wat samen koken of eten met mensen doet en watt voor warme herinneringen ze aan bepaald eten hebben. Soms gaat het niet eens om de smaak maar om de hele sfeer die bij het gerecht hoorde, zoals 'Jan in de zak' dat oma altijd op bijzondere dagen maakte en waarbij de kinderen semi bestraffend toe werden gesproken als ze onder de doek wilden gluren naar het rijzende deeg.
(Mijn oma kon overigens goddelijke speklapjes bakken)
Zouden de kinderen van nu later ook zulke fijne herinneringen hebben, vroeg ik me af. Oma die een diepvriespizza in de oven stopt, lijkt me weinig knus. Of moeder die een kant en klare salade op tafel zet...
Gelukkig ken ik ook broodbakkende moeders en taartenmakende vriendinnen. Toch ben ik bang dat ze een beetje uitsterven, die doe-het-zelvers...
Maar of ze nu wel of niet uitsterven, deze recepten zijn in ieder geval vastgelegd voor de komende generatie, deze lekkernijen kunnen dankzij dit fijne, hartverwarmende kookboek alvast niet meer vergeten worden.

Om de sfeer van het kookboek alvast te proeven kun je een kijkje nemen op de website van de schrijver, zie: http://www.keukenhistoriestafelpraat.be

ISBN 9789063066420 Harcover met leeslint en veel (kleuren)illustraties 145 pagina's Uitgeverij Davidsfonds

Dettie, 17 november 2013

Lees de reacties op het forum en of reageer, klik HIER