Leestafel forum

Hebben jullie dat ook? Woorden die je regelmatig tegenkomt, maar die je niet gebruikt/durft gebruiken?
Ik heb het hier nu niet precies over schunnige woorden (die horen trouwens niet op een openbare site), ook niet over specifiek literaire termen, eerder over woorden die vaak gebruikt worden in een reactie op een tekst/boek/gedicht. En daar gaat het hier op Leestafel toch om!
Ik zat daarover te denken n.a.v. een reactie hier op Leestafel. Een woord dat ik bv. nooit gebruik is 'hilarisch'. Ik snap het wel ongeveer, maar heb het nog nooit gebruikt, het behoort (nog) niet tot mijn woordenschat. Ik zeg dan eerder: ik vind dit grappig/ humoristisch/ ik moet er bij glimlachen... hilarisch is toch nog wat anders?

Mijn vraag dus: hebben jullie ook zo van die woorden?

Tiba.

Ha Tiba, mooie vraag! Ik heb veel van die woorden, maar dikwijls kom je er niet onderuit. Bijvoorbeeld: inderdaad, uiteraard, absoluut, inschatten. Wat ik zeker nooit zal gebruiken: "zekers", en de uitdrukking: "naar de mensen toe". Maar dat zijn eigenlijk een soort van stopwoorden, die je eigenlijk niet bedoelt. Volgens mij hangt het gebruik van woorden heel erg af van de omgeving waar je op een bepaald moment bent. Je speelt overal een andere rol. En op papier gebruik je ook weer andere woorden dan in een gesprek, een conversatie dus, welk woord ik in een gesprek nooit zal gebruiken.
Ik heb nog nooit iemand horen zeggen: we hebben gezellig met elkaar geconverseerd. Maar in bepaalde kringen is zo'n zin misschien heel gebruikelijk. Ik denk met je mee. Pieter
P.S. Nog een woord: animositeit

Dat is een interessante vraag Tiba! Het is iets waar je op moet gaan letten als je leest, want het is heel moeilijk woorden op te noemen die je niét gebruikt. Woorden die in je op komen zijn meestal de woorden die je wél gebruikt...

"hilarisch" gebruik ik wel, maar ik zie het bij mijn zus en broers in hun dagelijkse omgangstaal érg vaak opduiken. ze leiden een werkelijk super amusant leven, als je alle situaties die zij als hilarisch klasseren optelt. In de praktijk heeft het bij hen dus dezelfde gevoelswaarde gekregen als "erg grappig". Zelf gebruik ik het minder in die zin, maar ik zal ook wel mijn eigen soort overdrijvingen hebben. ..

Pieter schreef:

Ha Tiba, mooie vraag! Ik heb veel van die woorden, maar dikwijls kom je er niet onderuit. Bijvoorbeeld: inderdaad, uiteraard, absoluut, inschatten. Wat ik zeker nooit zal gebruiken: "zekers", en de uitdrukking: "naar de mensen toe". Maar dat zijn eigenlijk een soort van stopwoorden, die je eigenlijk niet bedoelt. Volgens mij hangt het gebruik van woorden heel erg af van de omgeving waar je op een bepaald moment bent. Je speelt overal een andere rol. En op papier gebruik je ook weer andere woorden dan in een gesprek, een conversatie dus, welk woord ik in een gesprek nooit zal gebruiken.
Ik heb nog nooit iemand horen zeggen: we hebben gezellig met elkaar geconverseerd. Maar in bepaalde kringen is zo'n zin misschien heel gebruikelijk. Ik denk met je mee. Pieter
P.S. Nog een woord: animositeit

"inderdaad" gebruik ik heel vaak, zeker in een commentaar hier op Leestafel, "uiteraard" zelden, voor zover ik weet, "absoluut" vooral in negatieve zin "absoluut niet", nooit als bevestiging (lijkt me momenteel mode: "absoluut" ipv "ja"). De uitdrukking "naar ....toe" is al lange tijd "in".
Heel in het begin toen dat mode werd zag ik een commentaar daaromtrent op TV of las ik die ergens. Daar werd dit als modewoord afgedaan en bovendien slechts Nederlands. Ik maakte er vaak grapjes over met een vriendin die Nederlands doceert: "naar de mensen toe", "naar de wereld toe", "naar de lezer toe" "naar de kinderen toe" we zegden dit vaak in koor . Maar ik heb mer er ook al op betrapt het soms zelf te gebruiken. Zal wellicht ingeburgerd raken? Ondertussen zie ik dit op Vlaamse TV vaak gereduceerd tot: "naar de mensen" , "naar de burger"enz.... brr...
"Zekers" gebruik ik nooit, animositeit ook niet... dit laatste behoort niet tot mijn woordenschat (al ken ik het wel).

Tiba.

Elvira schreef:

"hilarisch" gebruik ik wel, maar ik zie het bij mijn zus en broers in hun dagelijkse omgangstaal érg vaak opduiken. ze leiden een werkelijk super amusant leven, als je alle situaties die zij als hilarisch klasseren optelt. In de praktijk heeft het bij hen dus dezelfde gevoelswaarde gekregen als "erg grappig". Zelf gebruik ik het minder in die zin, maar ik zal ook wel mijn eigen soort overdrijvingen hebben.

..

Ben benieuwd in welke zin jij het dan wel gebruikt, Elvira?
Heb jij ook zo woorden die je regelmatig tegenkomt, maar nooit zelf gebruikt?

Tiba.

De vraag van Tiba zou je ook een beetje uit kunnen breiden tot:
hoe zeg ik iets het best en hoe zeg ik het zeker niet? Dat heel veel mensen hier moeite mee hebben blijkt wel uit de enorme sortering kaarten die in de handel zijn met voorgedrukte teksten. Het moeilijkste is iemand medeleven betuigen. Wij komen in Nederland meestal niet verder dan :van harte gecondoleerd en als we weggaan: veel sterkte. Het zijn gewoon nietszeggende formules geworden. Maar misschien is op zo'n moment je aanwezigheid en de handdruk voor de "lijdende" voldoende en misschien ook wel het beste.
Ook heel moeilijk is te verwoorden hoe je een droeve gebeurtenis hebt "verwerkt". Met dat woord "verwerken" heb ik al moeite, maar veel erger vind ik: "ik heb het een plekje gegeven" of "ik ben ermee klaargekomen". Misschien weten jullie nog meer mogelijkheden.
Pieter

P.S.Moesten jullie vandaag ook niet denken aan die beroemde regels van Bloem?
Altijd november, altijd regen
altijd dit lege hart, altijd.

Ja, Pieter, medeleven betuigen is heel moeilijk.
Ik zit dan ook vaak over zo'n kaartje te dubben en te bedenken, wat kan ik nu schrijven om mijn medeleven uit te drukken.
En vaak blijkt dan dat zinnen of woorden of uitdrukkingen die ik vroeger gebruikte ondertussen uitgehold zijn, het lijken formules geworden, al kwamen ze voordien recht uit mijn hart en waren die voor die speciefieke persoon geschreven.
Op een bepaald moment denk je dan ook: wat kan ik nog schrijven? Vandaar dat erover dubben.
Voorgedrukte teksten gebruik ik heel zelden.
Ik denk dat een handdruk vaak heel veel zegt, een blik of een uitdrukking wellicht ook.

"verwerken" en "het een plek geven" worden in Vlaanderen ook heel vaak gebruikt. Op de duur worden ook deze woorden tot formules...
Ik heb er ook moeite mee. Ik kan zo gauw geen andere uitdrukkingen bedenken.

Inderdaad een trieste novemberdag.

Tiba.

Wat medeleven betreft is er tegenwoordig zoveel keuze in mooie kaarten, voorbedrukt of niet. Ik probeer wel altijd iets van de persoon waar het over gaat op de kaart te schrijven, een leuke anekdote of iets wat mij aan hem/haar getroffen heeft of waar hij/zij mij mee heeft geholpen. Iets persoonlijks naast een standaardtekst; erg moeilijk maar de moeite waard.
Wij hebben één keer een 'we leven mee'-mailtje gehad na het overlijden van mijn schoonvader. Dat is pas erg... Dan nog 100x liever een voorbedrukte kaart.

Joanazinha

Joanazinha schreef:Wat medeleven betreft is er tegenwoordig zoveel keuze in mooie kaarten, voorbedrukt of niet. Ik probeer wel altijd iets van de persoon waar het over gaat op de kaart te schrijven, een leuke anekdote of iets wat mij aan hem/haar getroffen heeft of waar hij/zij mij mee heeft geholpen. Iets persoonlijks naast een standaardtekst; erg moeilijk maar de moeite waard.
Wij hebben één keer een 'we leven mee'-mailtje gehad na het overlijden van mijn schoonvader. Dat is pas erg... Dan nog 100x liever een voorbedrukte kaart.

Joanazinha

Misschien moet ik wat beter zoeken naar mooie kaarten, Joanazinha, zijn er ook met poëtische teksten? Maar jouw manier is natuurlijk het beste, iets pesoonlijks schrijven, maar dat is soms verd... moeilijk. Mailen is natuurlijk helemaal uit den boze, het kan nog net bij ziekte of felicitatie, maar zeker niet bij overlijden. Pieter

Kijk eens bij http://plint.nl/ en klik dan op poëziekaarten.
Ze zijn erg mooi. Een tijdje geleden heb ik van iemand een pakketje van die kaarten gehad en ik stuur ze dan ook vanwege de tekst naar iemand.
Maar ik moet eerlijk zeggen dat ik het moeilijk vind om afstand van die kaarten te doen. Ze zijn zo mooi.

Dettie
die geen reclamebureautje heeft maar wel enthousiast is

Dankjewel, Dettie, ik ga meteen kijken.
Pieter

In spreektaal zal ik nooit het woord communiceren gebruiken.
Moeilijk om zo woorden te bedenken, ik moet ze tegenkomen in een tekst en dan weet ik dat ik die woorden nooit gebruik.

Dettie

Wat mij wel eens gebeurt is dat ik naar een woord kijk en denk: wat staat daar eigenlijk; wat is dat nu weer voor een raar woord. Zomaar een voorbeeld: kwartet. Je weet wat het betekent, maar ga je sec naar het woord kijken dan is het eigenlijk een raar woord. En hoe langer je kijkt, hoe raarder het wordt .

Ja dat heb ik ook Joana, dat je opeens een woord raar begint te vinden .

Tiba.

Ha Joanazinha dat heb ik gehad met slamelange, ik legde de klemtoon op het eind dus slamelánge (het begin uitspreken als slame, lánge klinkt nogal Frans dan) en ik heb me suf zitten denken wat dat nu was.
totdat het lampje ging branden en ik de klemtoon verplaatste.
slá- melange, gewoon gemengde sla dus.

Toen ik pas hier woonde zei iemand tegen me ja dat is bij de spobómen (dat verstond ik tenminste)
Na een hoop heen en weer gepraat bleek dus dat ze bij de spóórbomen bedoelde.
Ach, je kan er maar mee bezig zijn he

Dettie

Dettie schreef:Ha Joanazinha dat heb ik gehad met slamelange, ik legde de klemtoon op het eind dus slamelánge (het begin uitspreken als slame, lánge klinkt nogal Frans dan) en ik heb me suf zitten denken wat dat nu was.
totdat het lampje ging branden en ik de klemtoon verplaatste.
slá- melange, gewoon gemengde sla dus.

Toen ik pas hier woonde zei iemand tegen me ja dat is bij de spobómen (dat verstond ik tenminste)
Na een hoop heen en weer gepraat bleek dus dat ze bij de spóórbomen bedoelde.
Ach, je kan er maar mee bezig zijn he

Dettie

Dan ken je die van de bommelding ook. En ik maar denken: wat is nou toch een bommel-ding..... Tot ik zag dat er bom-melding stond!
Hij is bekend, maar ik stink er toch regelmatig in.

Joanazinha

Geen wonder dat nederlands voor buitenlanders zo moeilijk is als wij de woorden al verkeerd lezen. Mijn vader had altijd het volgende grapje:

Een jong getje zat in de gee van genis te de venter.
(getje is brabants voor geitje).

Ik heb nog twee heel lelijke woorden gevonden die in Nederland resp. al heel lang en sinds kort worden gebruikt:
ophoesten: gewoon onsmakelijk, een woord dat alleen door artsen en verpleegsters gebruikt zou mogen worden.
Inbreiden: in de bebouwde kom bouwen. Verschrikkelijk: maar met welk woord kun je hetzelfde zeggen?
Pieter

"inbreiden" nooit gehoord, gebruikt men vast ( of:waarschijnlijk) niet in Vlaanderen.

Tiba.

tiba schreef:"inbreiden" nooit gehoord, gebruikt men vast ( of:waarschijnlijk) niet in Vlaanderen.

Tiba.

Inbreiden is natuurlijk door een of andere Nederlandse beleidsambtenaar uitgevonden. Wel inventief, maar zo lelijk omdat in uitbreiden het woord breed zit. Zoiets als "inlengen" zeggen als je iets korter wilt maken. Eigenlijk is inbreiden dus een contradictio in terminis. Als ik door Vlaanderen rijd heb ik het idee dat daar helemaal geen buitenwijken zijn, alleen maar lintbebouwing. En in de stadjes en dorpen is meestal niet veel ruimte meer. Daar kan men dus niet inbreiden. Of heb ik dat helemaal mis, Tiba?
Pieter

Ook een heel vreemd woord is zelfmedelijden. Eigenlijk ook weer een c.i.d. want "mede" veronderstelt een tweede persoon en die is er niet. Je lijdt en je splitst je in tweeën om met jezelf mee te gaan lijden. Dit vermogen tot zelfreflectie onderscheidt ons duidelijk van de dieren, ook al zegt Frans de Waal dan dat mensapen al praktisch net mensen zijn. Ik zie een gorilla nog niet denken: "O, wat heb ik het toch slecht getroffen".
Woorden met zelf ervoor moet je argwanend bekijken:
zelfmedelijden: niet positief
zelfkennis: meestal een illusie
zelfbewust: meestal arrogant
zelfreflectie: kan nuttig zijn maar pakt vaak verkeerd uit en kan tot een mc leiden.

Zomaar wat bespiegelingen op een veelbelovende herfstmorgen.
Pieter

Zo had ik het nooit bezien, Pieter, maar in zelf-mede-lijden zit inderdaad een contradictie.
Een woord dat me altijd intrigeerde is "af-stijgen" want stijgen is normaliter naar omhoog.
Zal wel zijn omdat "stijgen" oorspronkelijk enkel "gaan" betekende; ik meen me dat nog te herinneren uit de lessen Nederlands. Toch blijft het een rare combinatie: (van zijn paard) af-stijgen.

Een apart woord schoot me gisteren te binnen nav het item haiku 's: loftuiting. Heb het maar niet gebruikt , vinden jullie dat ook een speciaal woord (ik weet niet of ik het mooi of lelijk vind, moet er eigenlijk een beetje om lachen)?

Tiba.

Nog gekker is het met afbouwen, Tiba:
als je je huis afbouwt, voeg je wat toe.
als je je carriere afbouwt breek je wat af.
We komen dan bij de inkonsekwenties van de taal waarop de taalwetenschap al jaren antwoord probeert te geven. Het maandblad Onze Taal, waar ik een tijd op geabonneerd ben geweest, besteedt daar veel tijd en pagina's aan. Eigenlijk schiet je er niet zoveel mee op omdat men wel ontwikkelingen kan beschrijven maar ze vaak niet kan verklaren.
Waarom zegt men tegenwoordig: ik heb iets voor je meegenomen, terwijl men vroeger meegebracht zei? Niemand die daar een afdoend antwoord op kan geven, denk ik. Maar stel dat je op 1000 van zulke vragen een antwoord hebt, wat weet je dan ? Volgens mij niets waar je iets mee kunt.
Ook met die hele filosofische taalanalyse van Wittgenstein kom je geen stap verder. Daarom ben ik via de religie, de exacte wetenschap en de filosofie weer terecht gekomen bij de literatuur en vooral bij de poëzie.
En dan bedoel ik met poëzie niet de taalkunst of woordkunst, maar vooral het min of meer duidelijk uitdrukken van gevoelens, en dat op een intrigerende, originele, humoristische, zelfs sentimentele manier, als je maar de indruk krijgt dat het eerlijk bedoeld is.
Dat alles neemt niet weg dat ik loftuiting een raar woord vind maar een goede dichter zou er best iets mee kunnen, denk ik. Dus van mij had jij het best mogen gebruiken. Tot morgen, Pieter

Toen ik vijftig werd (lang geleden )kreeg ik van een vriendin een mooi raffiatouw met allemaal losse draadjes en bovenaan een stevige knoop. Aan elk draadje(50 draadjes) zat een kaartje vastgemaakt met een woordje er op . Zij had voor mij de 50 mooiste woorden die er voor haar bestonden opgezocht. Het touw hangt hier naast mijn tafel aan een spijkertje en heel vaak lees ik de woordejes nog eens. Ze zijn heel mooi en veel van hen gebruik ik daarom niet....ik deel er een paar met jullie: mildheid, omsluieren, roggetje, fluwijn, alleluja, botergeel, sfumato, krijtje, locomotief, reuzeline, fluweel,
Ik vind het een van de dierbaarste dingen die ik ooit kreeg.

Oh, wat een mooi cadeau leni!!!

Ik heb even nagedacht over deze vraag, en ik kom voornamelijk uit op woorden die kwalificerend zijn..
en die me daarom kwaad maken..
"vrouwtje"bijvoorbeeld..gaat mijn bloed meteen van kolken.
"zustertje"ook zo een, en daar wordt dan een verpleegkundige mee bedoeld.

Nog een term waarvan stoom uit mijn oren komt..
...die mensen hebben een "ongelukkig kind".. en daar wordt dan een gehandicapt kind mee bedoelt.
Is misschien beroepsdeformatie, ik kom uit de gehandicaptenzorg, maar mijn aversie stamt uit nog eerder tijden.
Alsof een handicap ook maar iets zegt over de staat van geluk..die categorie bevat zowel mensen die hoger scoren op de schaal van geluk dan mensen zonder handicap, als mensen die lager scoren.


Wil

Een touw met de mooiste woorden erop: prachtig!
Een heel kostbaar geschenk is dat.
Begrijpelijk dat je er zuinig mee omspringt.

Tiba.