Thema april 2024 - Filosofie

[Dettie]

April is de maand van de filosofie dus heb ik dat deze keer als thema gekozen.
Ik erg weinig van/over filosofie, dus voor mij is ook alles nieuw.
Ben zelf ook benieuwd wat er komt.

Elke dag een nieuw boek over dit onderwerp op http://www.leestafel.info

Dettie
die maar begint met het boek Filosofie voor dummies

[Dettie]

Filosofie voor dummies
Tom Morris

Om je te willen verdiepen in filosofie hoef je echt geen groot denker te zijn. Zeker niet als je je laat leiden door de pocketeditie van Filosofie voor Dummies. Dit boek helpt je met schijnbaar onmogelijke vragen zoals: Wat is de zin van het leven? Is er een god? Welke rol heeft de dood in ons leven? Zo leer je de geschiedenis en zoektocht van filosofen naar het lot van de mensheid beter begrijpen. Je maakt op een leuke manier kennis met de ideeën van grote filosofen als Plato, Aristoteles, Søren Kierkegaard, Bertrand Russell en vele anderen.

Tom Morris, auteur van True Success en andere succesvolle boeken, doceerde vijftien jaar filosofie aan de Notre Dame University en leidt nu het Morris Institute for Human Values.f en theoloog een grote bekendheid geniet, onder andere als erflater van de Vredesbeweging. Hij was docent van Hannah Arendt, met wie hij levenslang bevriend was.


ISBN 9789045351711 | Paperback | 112 pagina's | BBNC Uitgevers| 1 februari 2016
Vertaald door Richard Kruis

[Dettie]

Citaat van de dag

De wetenschap is wat we weten, filosofie is wat we niet weten.

Bertrand Russel
Engels filosoof, wiskundige en Nobelprijswinnaar literatuur (1950) 1872-1970

[Dettie]

Onderstroom
over publieksfilosofie en andere overdenkingen
Stine Jensen

Wat is de waarde van kunst en cultuur in een samenleving waarin het steeds vaker gaat over scoren, rapportcijfers en aandacht trekken? Zijn we te sensitief geworden als het gaat om onze bijzonderheden of is die gevoeligheid juist een teken van emancipatie? En welke rol kunnen publieksfilosofen spelen in het gepolariseerde maatschappelijke debat?

Onderstroom is een verkenning van wat er onder de oppervlakte leeft, van hoe mediastormen kunnen ontstaan en hoe je filosofie kunt inzetten om ze te duiden. En het is een ode aan de verbeelding, het speelse plezier van goed kijken, lezen en luisteren.

Stine Jensen (1972) is geboren in Denemarken, maar groeide op in Nederland. Ze studeerde filosofie en literatuurwetenschap in Groningen en werkt als criticus en columnist voor NRC Handelsblad. Van haar hand verschenen onder meer Leugenaars, Waarom vrouwen van apen houden, Het broekpak van Olivia Newton-John, Echte vrienden en de roman Dokter Jazz, die genomineerd werd voor de Academica Debutantenprijs. Samen met Rob Wijnberg schreef ze de bestseller Dus ik ben.

ISBN 9789020609004 | Hardcover | 200 pagina's | Pepper Books | 15 maart 2024

[Dettie]

Citaat van de dag

Vrije tijd is de moeder van de filosofie

Thomas Hobbes (1588-1679)
Engels filosoof

[Dettie]

De antwoorden op grote vragen
Stephen Hawking

De wereldberoemde wetenschapper en bestsellerauteur Stephen Hawking laat ons zijn laatste ideeën over de grootste vragen van het universum na in dit briljante, postuum uitgegeven werk.

• Bestaat er een God?
• Hoe is alles begonnen?
• Is er intelligent leven elders in het heelal?
• Kunnen we de toekomst voorspellen?
• Wat zit er in een zwart gat?
• Zijn tijdreizen mogelijk?
• Zullen we overleven op aarde?
• Moeten we ruimte koloniseren?
• Zal kunstmatige intelligentie slimmer worden dan wij?
• Hoe geven wij de toekomst vorm?

Een breed scala aan onderwerpen, intellectueel stimulerend, enthousiast beargumenteerd en doordrenkt met zijn karakteristieke gevoel voor humor – De antwoorden op de grote vragen is een persoonlijke kijk op de uitdagingen waar we als mensheid voor staan en op de vraag wat de volgende bestemming van onze planeet zal zijn.

Stephen Hawking was een Brits natuurkundige, kosmoloog en wiskundige en wordt beschouwd als een van ’s werelds grootste denkers. Dertig jaar lang bekleedde hij de positie van Lucasian Professor of Mathematics aan de Universiteit van Cambridge.

ISBN 9789000373864 | Hardcover | 264 pagina's | Spectrum | 30 juli 2020

[Dettie]

Citaat van de dag

Vrije tijd is de moeder van de filosofie

Thomas Hobbes (1588-1679)
Engels filosoof

[Dettie]

De reis van de jonge ossenhoeder
Regina Linke


Voor fans van De jongen, de vos, de mol en het paard. Een prachtig geïllustreerd en hartverwarmend cadeauboek over alledaagse zingeving gestoeld op oosterse filosofie.

In De reis van de jonge ossenhoeder van Regina Linke helpen een herdersjongen, zijn familie-os en een konijn dat in zijn tuin leeft elkaar bij het navigeren in het dagelijkse leven. Dit prachtig geïllustreerde en hartverwarmende cadeauboek over alledaagse zingeving, gestoeld op oosterse filosofie, is voor de fans van De jongen, de vos, de mol en het paard.

Terwijl de herdersjongen met de os en het konijn de wereld onderzoeken brengen hun gesprekken tedere en opbeurende boodschappen over voor de verschillende kruispunten van het leven. Door een mus te redden na een storm, rivieren over te steken, grootvader te helpen op het land, of juist even helemaal niets doen, leert het drietal elkaar universele levenswijsheden over acceptatie, vriendschap, tederheid en mededogen die grenzen en generaties overstijgen.

Deze betoverende fabel is geïllustreerd in de traditionele gongbi-stijl, en geïnspireerd door verschillende stromingen van de eeuwenoude oosterse filosofie. Regina Linke creëert een tijdloos en mystiek verhaal waar iedereen, jong en oud, van kan genieten en leren.

‘Soms hoef je maar iets kleins, iets heel kleins, te doen. En dat maakt al het verschil.’

ISBN 9789021041117 | Hardcover | 160 pagina's | Luitingh Sijthoff | 12 maart 2024
Vertaald door Ilona van Braam

[Dettie]

Citaat van de dag

De filosofie en kunst maken beiden door de verbeelding het onzichtbare zichtbaar

George Henry Lewis (1817-1878)
Engels filosoof en criticus

[Dettie]

Een kleine filosofie van grote emoties
Ignaas Devisch

We leven in een tijd vol emoties. Ze beïnvloeden ons dagelijkse leven, maar ook ons politieke bestel. Sommige emoties worden als ‘goed’ en ‘wenselijk’ gezien, andere zetten we weg als ‘verwerpelijk’ en ‘zwak’. Maar is dat zo? Is een beetje jaloezie niet net heel gezond? En is angst soms een schild tegen meer kwaad?

Auteurs Saskia De Coster en Erwin Mortier kruipen in een emotie om die voluit te beleven en te verkennen.
Filosoof Ignaas Devisch staat dan weer stil bij de kracht van de stilzwijgende emotie. Moet elke emotie wel gedeeld worden?

‘Emoties bespreekbaar maken is een goede vooruitgang geweest. Maar als het spreken dwingend wordt als gevolg van die ‘bevrijding’, dan hebben we de ene plicht ingeruild voor de andere. En blijven we sukkelen met de plaats van emoties in ons leven.'

ISBN 9789463378789 | Paperback | 100 pagina's | Luitingh Sijthoff | 15 december 2023

[Dettie]

Citaat van de dag

Onze daden worden steeds bepaald door de aard van onze emoties.

Alex Mero

[Dettie]

Lieve Stine, weet jij het?
Stine Jensen

Kinderboekdebuut van filosofe Stine Jensen
Eindelijk weer een toegankelijk filosofieboek voor jongeren

Waarom moet ik naar school als is liever buiten wil spelen?
Moet ik altijd doen wat mijn ouders zeggen? Wat maakt iets kunst?
Mag ik liegen tegen mijn beste vriendin of moet ik haar alles vertellen?

In Lieve Stine, weet jij het? schrijven kinderen briefjes met hun vragen over het leven. Filosoof Stine geeft antwoord op de vragen. Maar niet zomaar. Er zijn opdrachtjes, en wie een vraag stelt, kan altijd een vraag terugverwachten.

Ook voor volwassenen een toegankelijke introductie in de wereld van filosofie
Zal kinderen aanzetten tot denken en doordenken
Goed te gebruiken op scholen
Als spannend verhaal te lezen
Interactieve serie en website


ISBN 9789020621075 | Hardcover | 128 pagina's | Kluitman | 14 april 2014

[Dettie]

Citaat van de dag

Weinigen weten hoeveel men moet weten om te weten dat men weinig weet.

Auteur onbekend

[Dettie]

Inleiding taoïstische filosofie
René Ransdorp Woei-Lien Chong

De Daodejing van Lao Zi, wellicht de belangrijkste tekst van het taoïsme, is het meest vertaalde geschrift ter wereld op de Bijbel na. Centraal begrip in dit mysterieuze boek is het begrip wuwei ('niet-doen'). De gedachte is niet dat je moet niksen in het leven, maar dat je niets moet willen afdwingen. Dit idee komen we ook tegen bij Zhuang Zi en Liezi, de andere grondleggers van de tao (ook wel Dao genoemd). Alleen als je open staat voor een situatie en alles in zijn waarde laat, zul je en passant je doel bereiken, waarmee vreugde en ontspanning je ten deel zullen vallen. Het vereist wuxin ('geen geest hebben'), ook te vertalen als 'de lege geest / het lege hart'.

In deze inleiding worden de belangrijkste filosofische uitgangspunten van de tao op een rij gezet. Daarbij is oog voor de effecten op de politieke filosofie, op de kentheorie, de metafysica en de antropologie, op het chan- of zenboeddhisme en op het westerse denken. Een inleiding in de taoïstische wijsbegeerte met bijdragen van tao-kenners Michel Dijkstra, René Ransdorp, W.L. Chong en Jan De Meyer.

ISBN 9789491693526 | Paperback | 128 pagina's | Isvw uitgevers| 1 juli 2015

[Dettie]

Citaat van de dag

Het grote talent van Meester Zhuang is over de hele wereld bekend, en zijn werk is werkelijk zo rijk aan uitzonderlijke formuleringen en prachtige uitdrukkingen dat zijn "ware woorden onwaar lijken." Daarom kunnen geleerden die vastzitten in slechts één nauwe hoek van kennis de brede strekking van zijn betekenis niet begrijpen. Als je zo vastzit op één plek gaat de kern volledig verloren.

Commentaar op vertalers van het werk van Zhunag

[Dettie]

Blinde vlekken
Lieke Asma

We kunnen mensen onrechtvaardig behandelen zonder het te willen, en zelfs zonder het op te merken. Onbewust en ongewild maken we onderscheid tussen personen op basis van hun gender, etniciteit, leeftijd, lichaamsgewicht of seksuele oriëntatie. Hoe kan het dat ons zelfbeeld zo afwijkt van ons gedrag?

Het antwoord lijkt helder: in het onbewuste liggen vooroordelen opgeslagen, die ongemerkt onze gedachten, gevoelens en beslissingen beïnvloeden. Maar is dat wel de juiste manier om over deze problematiek na te denken? Is het wel behulpzaam om de blik naar binnen te richten?

Filosoof en psycholoog Lieke Asma pleit voor een radicaal ander perspectief. Om oog te krijgen voor onze blinde vlekken, moeten we de aandacht juist verplaatsen naar de wereld buiten ons. Alleen door te kijken naar patronen in gedrag, keuzes en reacties, en door te luisteren naar ervaringen van anderen kunnen we discriminatie herkennen en voorkomen.

Lieke Asma (1984) is filosoof en psycholoog. In 2018 promoveerde ze aan de Vrije Universiteit Amsterdam op een proefschrift over vrije wil en wetenschappelijk onderzoek. Aan de Munich School of Philosophy doet ze onderzoek naar impliciete vooroordelen, zelfontplooiing en handelen. Met haar debuut, Mijn intenties en ik. Filosofie van de vrije wil (2021), haalde ze de shortlist van de Socratesbeker en van de Hypatia-prijs.

ISBN 97890244530856 | Paperback | 256 pagina's | Boom | 21 maart 2024

[Dettie]

Citaat van de dag

"De Blinde Vlek”
Hier bevinden zich de aspecten waarvan jij je niet bewust bent, maar anderen in jouw omgeving wel. Vaak zijn dat de minder gewenste kanten van iemands persoonlijkheid of vaardigheden.

Bron: Wikipedia

[Dettie]

Trots
Martha Claeys

Laten we ons ontdoen van onze trotsallergie, is de boodschap waarmee de Vlaamse filosoof Martha Claeys (1994) woensdag 10 april 2024 de Socratesprijs voor het beste filsofische boek in de wacht sleepte. Claeys is verbonden aan het centrum voor ethiek van de Universiteit Antwerpen en is recensent voor Trouw.

Trots lijkt iets voor mensen met grote ego’s, voor personen die snel gekrenkt zijn en voor opscheppers die op sociale media geen maat kennen. Wie trots is, plaatst zichzelf te veel in de kijker. Maar trots ligt ook ten grondslag aan emancipatie, en kan een krachtig wapen zijn bij protest. Met trots kun je jezelf beter op waarde schatten. Meer ruimte voor sommige vormen van trots kan de sleutel zijn tot sociale rechtvaardigheid.
Filosofe Martha Claeys onderzoekt de betekenis van trots en laat zien dat deze emotie juist in onze woelige tijden van groot belang is.

Martha Claeys (1994) is doctor in de filosofie. Als schrijver en spreker onderzoekt ze hoe mensen zich goed tot elkaar kunnen verhouden. Ze laat zien dat een beter begrip van emoties zoals trots, woede en liefde, helderheid kan brengen in ethische vraagstukken. Samen met Lotte Spreeuwenberg maakt ze de filosofische podcast Kluwen.

ISBN 9789024451876 | Paperback | 224 pagina's | Boom | 20 maart 2023

[Dettie]

Citaat van de dag

Onze trots op het bezitten van een of andere goede eigenschap krijgt een zware klap, wanneer wij zien hoe trots anderen op het niet-bezitten van dezelfde goede eigenschap zijn.

Marie von Ebner - Eischenbach (1830-1916)
Oostenrijks schrijfster, vooral bekend om haar psychologisch getinte romans en vertellingen.

[Dettie]

Ken jezelf
Tinneke Beeckman

Wat kan je troosten? Is je verlangen gevaarlijk? Waarvoor kun je dankbaar zijn?

In een moedige zoektocht naar zelfkennis leidt Tinneke Beeckman de lezer langs de grootste geesten uit de filosofie en wereldliteratuur: van Socrates, Hannah Arendt en Albert Camus tot Marcel Proust en Virginia Woolf. Vertrekkend vanuit persoonlijke vragen ontdekt ze hoe hun ideeën je blik op jezelf en het leven kunnen verrijken. Beeckman wekt klassieke denkers tot leven en laat overtuigend zien hoe de filosofie juist vandaag de dag van grote waarde kan zijn.

‘Tinneke Beeckman is niet alleen erudiet en intelligent – dat wisten we al – maar met deze fijnzinnige essays getuigt ze ook van wijsheid en kwetsbaarheid. Grote klasse.’

– David Van Reybrouck

Tinneke Beeckman (1976) is een van de meest vooraanstaande filosofen in het Nederlandse taalgebied. Ze schreef onder andere het bekroonde Door Spinoza’s lens (2012) en Macht en onmacht (2015). In 2020 verscheen haar bestseller Machiavelli’s lef, waarmee ze de Hypatia-prijs won.
Naast haar boeken schrijft Beeckman columns voor De Standaard.


ISBN 9789024439591| Paperback | 240 pagina's | Boom | 7 oktober 2023

[Dettie]

Citaat van de dag

Spinoza heeft me geleerd om te begrijpen wat ik voel, me af te vragen: welke ideeën gaan er achter mijn emoties schuil, en dat niet te veroordelen.”

Tinneke Beeckman
Interview Trouw 12 november 2023

[Dettie]

Filosofie voor de zwijnen
Klaas Rozemond & Co Woudsma

Is het beter om een ontevreden mens te zijn dan een tevreden varken? Is het beter om een piekerende denker te zijn dan een losbandig beest? Deze vragen, ooit naar voren gebracht door de Engelse filosoof John Stuart Mill, staan centraal in dit boek.
Filosoof Klaas Rozemond zoekt een antwoord in de geschiedenis van de filosofie, vanaf de vroegste denkers tot de filosofen van nu. Het boek mondt uit in een wervelend pleidooi voor een nieuwe filosofie: het porcratisme.

Bij elk van de 21 hoofdstukken onderzoeken dichter Co Woudsma en tekenaar Jet Nijkamp hoe het is om dier te zijn, en mens.

Dit boek, dat eerder de shortlist van de Socratesbeker haalde, laat zich op meerdere manieren lezen: als een filosofische verhandeling over het geluk van dieren en mensen, als een vermakelijke tekst met tekeningen en gedichten en als zelfhulpboek voor iedereen die gelukkig wil worden.

ISBN 978946471146 | Paperback | 400 pagina's | Noordboek | 23 maart 2024

[Dettie]

Citaat van de dag

Bij één zwijn schreeuwt men verontwaardigd, bij tien verstomt men, bij twintig twijfelt men aan zichzelf, bij wat daar boven gaat, knort men genoeglijk mee in koor

Julien de Valckenaere (1898 - 1958)

[Dettie]

Filosofie van de kroeg
Hans Schnitzler

Het traditionele café lijkt op sterven na dood te zijn. Toch weten deze sociale pleisterplaatsen de gemoederen flink te beroeren. Dat de wereld van toog en tapkast onverminderd tot de verbeelding spreekt, komt omdat ze een menselijke maat vertegenwoordigt die in het leven daarbuiten vaak afwezig is.

In Filosofie van de kroeg gaat Hans Schnitzler, die graag en regelmatig in het café te vinden is, op zoek naar wat die maat behelst. De veelal onbekommerde cafésfeer staat namelijk in schril contrast met een samenlevingsklimaat dat steeds guurder en onleefbaarder lijkt te worden. De politieke polarisatie neemt toe, het vijanddenken heerst alom en overal klinkt de roep om meer ‘gemeenschapszin’.

Zou het kunnen dat in de microkosmos van het kleinschalige café aanwijzingen te vinden zijn voor een milder en prettiger samenlevingsklimaat? Om dat te onderzoeken neemt Schnitzler de lezer mee op een ongebruikelijk avontuur: een wijsgerig getinte kroegentocht.

ISBN 9789403186115 | Paperback | 176 pagina's | De Bezige Bij | 28 maart 2024

[Dettie]

Citaat van de dag

Voor wie op zoek is naar een identiteit is het belangrijk een stamkroeg te hebben

Fernard Auwera (1929-2015)
pseudoniem van Ferdinand Henri Leon van der Auwera, Vlaams auteur.