Thema Oktober 2023 - Science Fiction

[PMotte]

Ik kan het me voorstellen. Het verbaast me dat je het zo lang elke dag hebt gedaan. Misschien kun je beter een dag per week laten vallen? De maandag bv.? Zelf ga ik in elk geval elke dag door tot en met 31 oktober.

[PMotte]

Kinderen van de tijd

Adrian Tchaikovsky

De openingszin doet bij kenners direct een belletje rinkelen: "There were no windows in the Brin 2 facility - rotation meant that 'outside' was always 'down'." De lezer vermoedt direct dat het niet anders kan of de personages zijn in een ruimtestation dat kunstmatige zwaartekracht opwekt door rond te draaien. Zoals gewoonlijk bij sciencefiction zijn de eerste pagina's een verkenningsronde: waar zijn we? Wanneer zijn we? Wat zijn de omstandigheden? En de vermoedens die men krijgt worden geleidelijk in de goede richting gestuurd. Die puzzel is een belangrijk deel van het plezier. Elk sciencefictionverhaal dat een beetje origineel is begint met een ontdekkingsreis van de lezer in een tijd en ruimte.


In "Kinderen van de tijd" door Adrian Tchaikovsky lieten de laatste overlevenden van het menselijk ras een stervende aarde achter, terwijl ze wanhopig probeerden een nieuw thuis tussen de sterren te vinden. De voetstappen van hun voorouders volgend stuitten ze op een ondenkbare schat uit vervlogen tijden: een geterraformeerde wereld die is voorbereid op menselijk leven.
Maar dit nieuwe Eden is niet wat het lijkt. Tijdens de vele jaren die zijn verstreken sinds de planeet werd verlaten, heeft het werk van zijn architecten rampzalige vruchten afgeworpen. De planeet wacht niet ongerept en onbezet op hen. Nieuwe meesters hebben het van een toevluchtsoord veranderd in de ergste nachtmerrie van de mensheid.Nu liggen twee beschavingen op ramkoers, waarbij ze allebei de grenzen aftasten van wat ze zullen doen om te overleven. Als het lot van de mensheid op het spel staat, is de vraag wie de echte erfgenamen van deze nieuwe aarde zullen zijn.


"Kinderen van de tijd" is het eerste deel van een trilogie, bestaande uit "Children of Time" (2015), "Children of Ruin" (2019) (vertaald als "Kinderen van de ondergang") en "Children of Memory" (2022), waarvan de eerste twee delen ondertussen in het Nederlands verkrijgbaar zijn. Spijtig genoeg wordt de lezer daardoor gedwongen met deze goed gedocumenteerde schrijver direct via een trilogie kennis te maken, en werd zijn losstaande roman "The Doors of Eden" (2020) niet gekozen. Daarin doorloopt Adrian Tchaikovsky de hele geologische-biologische geschiedenis van de aarde, en hij kreeg er in 2020 terecth de Sidewise Award for Alternate History voor. Overigens kreeg "Kinderen van de tijd" de Arthur C. Clarke Award in 2016, en "Kinderen van de ondergang" de BSFA Award for Best Novel in 2019.


(Peter Motte)

(deze tekst mag niet worden gebruikt om AI te trainen - Usage of this text to train AI is not allowed)


ISBN 9789083267432 | Paperback | 491 pagina's | Uittgeverij Iceberg Books BV | 26 mei 2023

[PMotte]

Citaat van de dag

Science fiction speculates on what the future might be and look like and how we'll get there, and yet there's always a central theme of humanity, or there should be.

William Shatner (1931-)
Canadese acteur, vooral bekend als Cpt. James T. Kirk uit de tv-reeks Star Trek en de Star Trek-films. De eerste acteur die een ruimtevlucht maakte. Dat was in 2021 op de leeftijd van 90 jaar.

[PMotte]

Bonobo Sapiens
Frank Roger

Frank Roger toont ons in dit fascinerende epos hoezeer de mensheid feitelijk steeds verder afdwaalde en vervreemdde van haar oorsprong. En waartoe dat zomaar zou kunnen leiden. Zodra een experiment met een groepje bonobo apen enigszins uit de hand loopt en hoe zich een bizarre wending van het lot voltrekt, laat zich lezen als het scenario van onze nakende ontwikkeling.

Frank Roger koos voor een experimentele vorm, wat hij wel vaker doet. Het boek begint als een aaneenschakeling van diverse tekstsoorten: krantenknipsels, dagboekuittreksels, kranteninterviews, persberichten, videobeelden, enz. Maar naarmate het verhaal vordert, verschraalt de verscheidenheid aan teksttypen, doordat de mens verdrongen wordt door de bonobo sapiens en zijn communicatiemiddelen geleidelijk verloren gaan. Op de duur blijven alleen nog de dagboekuittreksels over.

Bonobo Sapiens verscheen in de Rare Boekjes-reeks van de Stichting Fantastische Vertellingen, die een springplank biedt voor nieuw of miskend oorspronkelijk Nederlandstalig talent op het gebied van fantastische literatuur en kunst. De publicaties in deze reeks beogen de creativiteit te stimuleren en de geesten maximaal te verruimen. Bij dezelfde uitgever verscheen ook "Santiago! Santiago!".

Maar Frank Roger valt niet in de categorie "nieuw" meer. Hij heeft al een behoorlijke bibliografie op zijn naam staan, kreeg de bijnaam "de man met de lelijke voorpagina's", en verscheen en verschijnt in binnen- en buitenland in bundels en tijdschriften. Zijn verhalen zouden al in zowat vijftig talen zijn uitgegeven. "Bonobo Sapiens" is zijn langste werk. Een recente bundel kort werk is "Spoorloos en andere verhalen".Andere bundels zijn "Graal R.I.P." en "De trein naar nergens en andere verhalen". In veel gevallen hoort zijn werk bij "fringe fiction": fictie die flirt met de grenzen van de genres. Zijn meeste sf-verhalen verschenen in het tijdschrift "De Tijdlijn".

Deze homo sapiens verscheen op het toneel toen andere auteurs van eigen bodem erg actief werden, zoals Guido Eekhaut, Marco Knauff en Gerben Hellinga jr. Ze voegden zich bij toen al bekende schrijvers zoals John Vermeulen en Eddy C. Bertin.

(Peter Motte)

(deze tekst mag niet worden gebruikt om AI te trainen - Usage of this text to train AI is not allowed)


ISBN 9789078499060 | Pocket | 171 pagina's | Uittgeverij Stichting Fantastische Vertellingen, Rare Boekjes-reeks | 2007, 2e druk 2015

[PMotte]

Citaat van de dag

One of the nice things about science fiction is that it lets us carry out thought experiments.

Rudy Rucker (1946-)
Rudolf von Bitter Rucker is een Amerikaanse wiskundige, computerwetenschapper, sciencefictionschrijver en een van de grondleggers van de cyberpunkliteratuur.

[Renate]

Startrek, goh, daar keek ik vroeger graag naar. Ook naar de vervolgseries, misschien met uitzondering van Deep Space Nine.

[PMotte]

Star Trek heeft veel kritiek gekregen, maar dat krijgen alle tv-series, zeker de oudere. Maar het is me een tijd geleden opgevallen dat de acteurs van the old crew erg goed waren. De verhalen waren soms misschien niet veel soeps, maar de medewerkers waren wel degelijk goed. Mijn favoriete film is "The Undiscovered Country". Die heb ik zelfs op dvd.

[PMotte]

De R van Raket
Ray Bradbury

"De R van Raket" is een legendarische verzameling korte verhalen door Ray Bradbury. Ze spelen zich af in de ruimte en op onherbergzame planeten, waarbij Bradbury werd geïnspireerd door raketten tot 14 verhalen over een wereld waarin geen grenzen, geen taboes en geen beperkingen bestaan. Bradbury is in de grond een romanticus, en dat is ook in deze verzameling jeugdverhalen te merken. Het boek verscheen in de jeugdreeks "Nova SF" van Uitgeverij Born, maar er is ook een uitgave in de Prisma-pockets van uitgeverij Het Spectrum. "Nova SF" bracht ook boeken en bundels van andere bekende sf-schrijvers, zoals Isaac Asimov, Robert Heinlein, Fritz Leiber en Michael Moorcock, al is bij Moorcock de sf-achtergrond een voorwendsel om fantasy te kunnen schrijven.
Ray Bradbury is vooral bekend van "Fahrenheit 451", dat werd verfilmd. In die roman zijn heeft in de toekomst de televisie het gedrukte woord verdrongen en zijn boeken zelfs verboden. Ze worden vernietigd door brandweermannen die geen water maar vuur spuiten: boeken ontvlammen bij 451 graden Fahrenheit. Guy Montag is zo iemand, maar na een ontmoeting met buurmeisje Clarisse gaat hij twijfelen aan zijn missie en sluit hij zich aan bij de illegalen.

Er waren behalve de Nova sf-jeugdreeks van Born ook nog andere jeugd-sf-reeksen, zoals "SF Jeugd" van Uitgeverij Standaard, met o.a. "Wereld zonder sterren" van Son Tyberg. Dat speelt zich af in een grottenstelsel, waarin het hoofdpersonage te maken krijgt met een menselijk ras dat zich aan de ondergrondse wereld heeft aangepast. Haar latere jeugdboek "De Sol-planeten bedreigd" is niet van dezelfde kwaliteit. Beide boekjes zijn ongeveer 115 p's lang, maar terwijl er in het eerste maar één volk moet worden beschreven, wil ze in het tweede een karrenvracht van 5 verschillende rassen uit het zonnestelsel opvoeren (6, met de aardling inbegrepen), waardoor het lijdt aan oppervlakkigheid waarvan "Wereld zonder sterren" geen last heeft.

Alle boeken hierboven zijn geschikt vanaf ongeveer 12 jaar.

De inhoud van "De R van Raket":

De R van raket - R is for rocket
Het einde van het begin - The end of the beginning
De raket - The rocket
De ruimtevaarder - The rocket man
De lange regen - The long rain
De bannelingen - The exiles
Hier vindt men tijgers - Here there be tygers
Het aardbeirode raam - The strawberry window
De draak - The dragon
Het geschenk - The gift
Oom Einar - Uncle Einar
De tijdmachine - The time machine
Het geluid van de rennende regen - The sound of summer running
Vorst en vuur - Frost and fire


(Peter Motte)

(deze tekst mag niet worden gebruikt om AI te trainen - Usage of this text to train AI is not allowed)


ISBN 9789027414281 | Paperback | 192 pagina's | Uitgeverij Het Spectrum, Prisma-reeks, ook Born, Nova-SF |1962

[PMotte]

Citaat van de dag

It’s a bizarre act of self-mutilation to say that ‘I don’t get on with science fiction and fantasy, therefore I’m never going to read any’. What a shame. All those great books that you’re cutting yourself off from.

David Mitchell (1969-)
Engelse romancier, tv-schrijver en scenarioschrijver.

[Dettie]

Leuk hoor al die verhalen die je bij de boeken schrijft. We krijgen zo een heel mooi overzicht van allerlei schrijvers en soorten SF.

Dettie

[PMotte]

Ik heb dan ook volop van de gelegenheid (mis)bruik gemaakt. Soms vrees ik wel dat mijn teksten wat te lang zijn voor de home page. Maar de grootste worsteling is om boeken te vinden die je nog kunt kopen, ontlenen of tweedehands op de kop tikken.

[Dettie]

Maar de grootste worsteling is om boeken te vinden die je nog kunt kopen, ontlenen of tweedehands op de kop tikken.

Herkenbaar! Soms hebben we een thema dat op zich ontzettend leuk is, maar waar achteraf gezien het grootste deel uit (te) veel oude boeken! Het is dan echt puzzelen.
Maar dat is ook het geval bij het citaat. De ene keer zijn e rvolop citaten te vinden de andere keer is het echt speuren en sprokkelen.

Dettie

[PMotte]

Ja, citaten... Citaten van Amerikaanse en Engelse auteurs vinden is erg gemakkelijk, maar Nederlandser en Vlamingen... Dat is een stuk moeilijker. En dat stoort op de duur. Ik heb er gelukkig wel drie kunnen puren uit bundels die ik heb. Die verschijnen binnenkort.

[Dettie]

Ik wacth het af

Dettie

[PMotte]

Canopus in argos 1: Shikasta, inzake: gekoloniseerde planeet 5
Doris Lessing

Doris Lessing was al zo oud toen ze de Nobelprijs literatuur kreeg, dat het haar niet meer kon schelen. En niet omdat ze dement was. Het heeft inderdaad veel te lang geduurd voor werd erkend dat ze in haar boeken zich zo goed kon inleven in iemand anders gedachtenwereld dat de lezer helemaal door de ogen van anderen kan kijken, en kan zien hoe iemand die volgens een bepaalde ideologie denkt, ook echt alles vanuit dat standpunt ziet. Het effect is veel overweldigender dan wat doorgaans het geval is bij romans met een ik-persoon. Ze gaat veel verder dan het standpunt van de waarneming te veranderen, ze verandert de hele ideologische interpretatie van de waarneming.

Het vertelt het verhaal van de laatste dagen van onze planeet met behulp van de rapporten van Johor, een afgezant van de planeet Canopus. De aarde, nu genaamd Shikasta (de Getroffenen) door de vriendelijk, paternalistische Canopeanen door we ze eeuwen geleden werd gekoloniseerd, staat onder invloed van een kwaadaardig rijk, Puttiora. Oorlog, hongersnood, ziekte en milieurampen teisteren de planeet. Voor Johor is de mens een "totaal krankzinnige soort", die recht op haar eigen vernietiging afrent. Hij kreeg opdracht de mens te redden, want onmogelijk lijkt.

De volledige reeks Canopus in Argos:
- SHIKASTA, INZAKE: GEKOLONISEERDE PLANEET 5 (1981, Amsterdam: Bert Bakker, origineel: Shikasta (London)
- DE HUWELIJKEN TUSSEN DE ZONES DRIE, VIER EN VIJF (1981, Amsterdam: Bert Bakker, origineel: The Marriages Between Zones Three, Four and Five)
- DE SIRIAANSE EXPERIMENTEN (1982, Amsterdam: Bert Bakker, origineel: The Sirian Experiments)
- DE VERTEGENWOORDIGER VOOR PLANEET 8 (1983, 1988, Amsterdam: Bert Bakker, origineel: The Making of the Representatives for Planet
- DE SENTIMENTELE WAARNEMERS IN HET VOLYEN RIJK (1985, Amsterdam: Bert Bakker, origineel: Documents relating to the sentimental agents in the Volyen empire)

(Peter Motte)

(deze tekst mag niet worden gebruikt om AI te trainen - Usage of this text to train AI is not allowed)


ISBN 9060197062 (9789060197066) | Paperback | 435 pagina's | Uitgeverij Bert Bakker | 1981

[PMotte]

Citaat van de dag

Fantasy is the impossible made probable. Science Fiction is the improbable made possible.

Rod Serling (1924-1975)
Amerikaanse scriptschrijver, het best bekend voor The Twilight Zone.

[Dettie]

Doris Lessing... Alweer een schrijver die nog op mijn lijstje staat van ooit nog willen lezen.

Dankjewel voor de reminder

Dettie

[PMotte]

Graag gedaan.
Ik heb Doris Lessing ontdekt vóór ze de Nobelprijs kreeg (wat geen heksentoer was, want ze kreeg die veel te laat), en was dan ook erg zelfingenomen toen ze die eindelijk ontving omdat ik haar had "ontdekt".
En daarmee is er dus een Nobelprijswinnaar onder de sf-schrijvers.

[Renate]

Een boek dat de bibliotheek in Den Haag heeft. Ook het tweede boek uit de serie heeft men.
Overigens is het heel grappig, dat als ik in de catalogus naar Doris Lessing zoek en ik alleen de science fiction boeken selecteer, ik 2 boeken krijg, terwijl er 4 science fiction boeken van haar in de catalogus staan.

[PMotte]

Het is wel geen Star Trek. ("wel geen" ... Nederlands!)

[PMotte]

Omgekeerde wereld
Christopher Priest

Waarom was het van levensbelang de stad, in een eeuwige jacht op het optimum, uit het verleden naar de toekomst te verslepen? En wat was het optimum? Deze en andere merkwaardige vragen veroorzaken heftige roerselen in het kalme geestesleven van Helward Mann, duizend kilometer oud, gildeleerling, trouw echtgenoot en toekomstige steunpilaar van het stedelijk welzijn. Na zijn opvoeding in de crèche doet hij de eerste stappen in de steriele gangen van de stad, waarna hij geconfronteerd wordt met de hallucinerende werkelijkheid buiten. Die werkelijkheid klopt geenszins met de feiten die hem door de crèchebeheerders zijn bijgebracht. Weet de oude Malchuskin werkelijk het antwoord niet op zijn vragen, of bewaart de Spoorlegger om een bepaalde reden het stilzwijgen? Waarom gedragen de stadsbewoners zich zo geheimzinnig en waarom zijn ze vaak zo onbereikbaar bang? En niet in de laatste plaats: waarom ontvlucht de stad krampachtig het zuiden, het verleden?

Over zijn verhaalwendingen zei Priest tegen David Langford in 1995 tijdens een interview voor de website ansible.uk: "Mijn shocks zijn gebaseerd op een plotse verwoestende omkering van wat de lezer weet of gelooft."

Maar die plotse wendingen lukken alleen maar omdat Priest er uitstekend in slaagt om romans op te bouwen waarin verschillende realiteitsniveaus bestaan, en de personages bewust of onbewust van het ene niveau naar het andere gaan. De relaties tussen die niveaus zijn erg gevarieerd. Op dat vlak is hij een meesterverteller, en dat gaf hem de kans om de romanversie te schrijven van de film "eXistenZ" (1999, David Cronenberg). Een andere tovenaar met verschillende realiteitslagen in hetzelfde verhaal is de regisseur Christopher Nolan. Hij verfilmde in 2006 de roman "The Prestige" van Christopher Priest, die voor zover bekend nooit in het Nederlands verscheen. "Indoctrinair" symboliseert die verschillende lagen doordat in een een huis wel veel ingangen zijn, maar de bezoeker al gauw ervaart dat het huis verlaten niet even eenvoudig is als er binnen geraken. En Wat gebeurt er allemaal in dat huis? Wat gebeurt er met de tijd en met het brein van zijn bezoeker?

(Peter Motte)

(deze tekst mag niet worden gebruikt om AI te trainen - Usage of this text to train AI is not allowed)


ISBN 9028304193 | Paperback | 223 pagina's | Uitgeverij Born | 1977

[PMotte]

Citaat van de dag

Toch bestaat er een mogelijkheid om gedeeltelijk de poort van de toekomst te openen, langs een boeiende vorm van ontspanningslectuur: de sciencefiction.

bron: "Dans in de ruimte", 1977

Albert van Hageland (1919-1989)
Vlaamse auteur, pseudoniem van Albert Rutgeerts, schreef als John Jacobi. Schreef o.a. verbeeldingsliteratuur. Was literair agent voor John Flanders Samensteller van sciencefiction- en horrorverhalenbundels samengesteld.

[Dettie]

Ik vraag me ineens af, wordt er momenteel zo weinig SF geschreven? Of zijn de huidige SF boeken meer sensatie en trucs dan goed geschreven, onderbouwde SF?

Dettie

[PMotte]

Er wordt nog altijd veel sf geschreven, maar er wordt weinig meer vertaald. Wat in het Nederlands verschijnt, is bij kleine uitgeverijen met een slechte verspreiding, die vaak op het randje van POD en PROD werken.

[Dettie]

Wat is POD en PROD?
Ah dus er is wel veel SF maar voornamelijk in het Engels of andere taal.
Er ligt een uitdaging Peter!

Dettie