Thema september 2015 - 'Schoolse' lectuur (thema in en rond SCHOOL)

[Dettie]

De scholen zijn weer begonnen... berdine zocht boeken die met alles over en rondom school te maken hebben...


Dettie

[Dettie]

School aan de grens
Géza Ottlik


De schilder Benedek Both (Bebe) blikt terug op de periode die hij dertig jaar eerder, in de jaren twintig van de 20e eeuw, als tienerjongen doorbracht op een militaire school aan de Noord-Hongaarse grens. Hij beschrijft het leven van hem en zijn klasgenoten gedurende de tijd die ze hier doorbrachten: de vriendschappen die ze smeedden, het onderlinge getreiter, de tucht en discipline die ze werd opgelegd en het eeuwige gevecht tegen de eentonigheid van dit bestaan.


In deze bijzondere Bildungsroman krijgen de hoofdpersonen tevens te maken met de gebruikelijke problemen die het volwassen worden met zich meebrengt. De ik-verteller gebruikt in eerste instantie het manuscript van zijn dode vriend Medve als richtlijn voor het weergeven van de gebeurtenissen, maar ofschoon hij dit geschrift aanvankelijk slechts van commentaar voorziet, neemt hij gaandeweg het verhaal helemaal over. Dit interessante vertelperspectief werpt de vraag op wie zich de zaken na al die jaren juist weet te herinneren.


Dit is de enige roman van Geza Ottlik (1912-1990); het boek wordt tot de meesterwerken van de Hongaarse literatuur gerekend. De roman verscheen al in 1959 en was direct een groot succes in Hongarije; deze Nederlandse vertaling is dus laat, maar welkom. Kleine druk.
Eszter Zinkstok


ISBN 9789028420205 | Paperback | 415 pagina's | Wereldbibliotheek | oktober 2003

[Dettie]

Citaat van de dag

Eerste schooldag: Ik heb bijna gehuild. Ik keek de klas rond en ik was de enige die ik kende.

Wiet van Brockhoven

[Dettie]

De tas van de leraar
Hiromi Kawakami


Tsukiko is achtendertig jaar en alleen. Voor de liefde, zo gelooft zij, is zij niet gemaakt. Dan ziet ze in een kroeg voor het eerst in twintig jaar Sensei, een leraar uit haar middelbareschooltijd, terug. Vanaf dat moment ontmoeten ze elkaar daar geregeld en gaan ze samen op paddenstoelenjacht, naar een feestje onder de kersenbloesems en naar een herberg op een eiland. Allebei zoeken ze elkaars toenadering, terwijl ze die op hetzelfde moment ontvluchten – Sensei door de herinneringen aan zijn vrouw, die hem jaren geleden verliet, en Tsukiko door afspraakjes te maken met mannen van haar eigen leeftijd. Terwijl de dagen rustig voortkabbelen, weten Sensei en Tsukiko echter het leeftijdsverschil te overstijgen en de droefheid in elkaars hart te verlichten.
In gevoelig proza en krachtig sprekende beelden vertelt Hiromi Kawakami over een ongebruikelijke liefde. Zelden is een opbloeiende liefde tussen twee mensen zo subtiel en tegelijkertijd zo indringend beschreven.


Recensie
De Japanse schrijfster (1958) weet in deze eerste in het Nederlands vertaalde roman op buitengewoon gevoelige wijze de ontluikende liefde tussen Tsukiko (een vereenzaamde vrouw van net geen veertig) en een gepensioneerde leerkracht te beschrijven. Allebei komen ze er gaandeweg achter dat ze meer gezamenlijke interesses en karaktertrekken hebben dan dat ze in eerste instantie aan zichzelf en aan elkaar hadden willen toegeven. Het tempo waarmee de liefde openbloeit, ligt ogenschijnlijk laag: Tsukiko en haar oudere geliefde hebben dan ook te veel meegemaakt om zich zomaar te laten meevoeren. Doch de subtiel opgezette spanningsboog en het gemak waarmee Kawakami de lezer laat inleven in Tsukiko's gevoelens, maken dat de roman leest als een trein. Existentiele twijfels, tegenstrijdige gevoelens en de gevolgen van jarenlange eenzaamheid worden op een integere, tedere en sobere manier onder woorden gebracht. Kawakami sneed als een volleerd chirurg alle ballast uit haar boek weg en hield enkel de essentie over - een geslaagde oefening in Japans minimalisme. Paperback; vrij kleine druk.
Jo Vanderwegen


ISBN 9789045015705 | Paperback | 192 pagina's | Atlas Contact | februari 2013
Vertaald door Luk van Haute

[Dettie]

Citaat van de dag

De ware leraar beschermt zijn leerlingen tegen zijn eigen invloed

Amos Bronson Alcott

[Dettie]

Het gym
Karin Amatmoekrim


De Surinaamse Sandra woont in een achterstandswijk. Ze gaat als enige uit haar wijk naar het zelfstandig gymnasium. Alles op 'het gym' is anders dan ze gewend is. Haar klasgenoten zitten op hockey, praten onverstaanbaar bekakt en hebben belachelijke namen als Jojanneke en Liselotte. Hoe moet Sandra omgaan met de kakkers die ze nu vrienden noemt? En wat moet ze doen met die ene klasgenoot die vastberaden is haar het leven zuur te maken? Sandra vecht voor een plek in een wereld waarin oude regels niet meer gelden en nieuwe regels volkomen onbegrijpelijk zijn.


Het gym is een briljant en schrijnend verhaal over de multiculturele kramp van Nederland, eindelijk eens van binnenuit en met ongelooflijk veel humor beschreven door een van Nederlands meest getalenteerde schrijvers.


Karin Amatmoekrim publiceerde eerder drie romans, die allemaal lovend werden ontvangen door de pers. Voor haar laatste roman Titus (2009) won ze de Black Magic Woman Literatuurprijs. Ze schrijft regelmatig voor nrc.next, De Groene Amsterdammer en de Volkskrant.

ISBN 9789044622256 | Paperback | 256 pagina's | Prometheus | oktober 2012
Vertaald door Luk van Haute

[Dettie]

Citaat van de dag

Als u het op school ook zo stomvervelend vond is er alle kans dat u hoogbegaafd was.

Fons Jansen

[Dettie]

Grappige uitspraken uit het basisonderwijs
Nicole Jacobs-Seegers


Een boekje met meer dan 250 waargebeurde grappige uitspraken van juffen, meesters en leerlingen uit het basisonderwijs met als doel het mooie beroep van leraar in het zonnetje te zetten, in tijden van bezuinigingen en papierwerk. 'Grappige uitspraken uit het basisonderwijs' is ideaal als cadeau voor leraren met de dag van de leraar, Sinterklaas, Kerst, verjaardag, afscheid of als bedrijfsgeschenk. Het mag ook niet ontbreken in de lerarenkamer.
Voorbeelden van grappige uitspraken uit het boekje:


Juf: 'Je bent een boefje'
Leerling: 'Nee hoor, ik ben een kleutertje!',


Juf: 'Welk sterrenbeeld ben je?'
Leerling: 'Ik ben een glazenwasser.',

Juf: 'Je gulp staat nog open.'
Kleuter: 'Ja, maar ik heb het ook heel warm'


ISBN 9789081814416 | Paperback | 92 pagina's | Uitgeverij Lolbroek | oktober 2012

[Dettie]

Citaat van de dag

Als u iets door en door wilt leren kennen, onderwijs het dan aan anderen.

T.Edwards

[Dettie]

School No.1
Pierre Platteau


Pierre Platteau werd in zijn vroegste jaren opgevoed door zijn moeder en zijn grootvader, omdat zijn vader in de gevangenis zat wegens collaboratie. Als hij daaruit ontslagen wordt begint voor Pierre een periode van angst, ruzie en agressie. Maar 'School No 1' is geen ongelukkig boek. Het is een portret van Molenbeek, van mensen in een levendige volksbuurt zoals we die tegenwoordig niet meer kennen. Het is ook een krankzinnige dans rond personages - de grootvader, de vader, de moeder, de eerste leraar - die hun stempel drukken op de opgroeiende hoofdpersoon.


Recensie
Uit de achterflaptekst kan de lezer concluderen dat dit verhaal een autobiografie is van de auteur wiens vader in de gevangenis zat wegens collaboratie. Het is goed dat de lezer deze gegevens van te voren kent, want de schrijver benoemt nergens de woorden zoals collaboratie. Daardoor wordt, door de zeer indirecte en bijna omslachtige manier van schrijven een zeer hoog concentratievermogen geëist. Toch raak je diep onder de indruk van het kleine jongetje, dat altijd op zijn hoede moet zijn voor het onvoorspelbare gedrag van zijn vader, die geregeld zijn gezin mishandelt. Uiteindelijk verlaat de moeder haar man, met als triest gevolg dat het jongetje zijn geliefde school moet verlaten.
Omslag: mooie op het verhaal slaande bioscoopfoto.
(Biblion recensie, G. van Munster.)


ISBN 9789025403058 | Paperback | 191 pagina's | Uitgeverij Contact | februari 2003

[Dettie]

Citaat van de dag

School begint weer

Nu ergens
onder die puinzooi
je bureau
weer vinden

Loesje

[Renate]

Leuk citaat. Doet me denken aan een oud collega, wiens bureau ook altijd zo'n puinhoop was. Als hij vertrok leek het er altijd op dat hij elk moment terug kon komen.

Krijgen we Kees de jongen, of De gelukkige klas, beide van Theo Thijsen ook nog?

[Dettie]

Krijgen we Kees de jongen, of De gelukkige klas, beide van Theo Thijsen ook nog?

Misschien Renate, misschien

Dettie

[Dettie]

De geheime school
Een echt gebeurd verhaal uit Afghanistan
Jeanette Winter


De ouders van de kleine Nasreen zijn verdwenen. Sindsdien heeft ze geen woord meer gezegd. Haar grootmoeder is wanhopig en ze doet alles om Nasreen naar school te krijgen. Dat moet in het geheim gebeuren, want het mag niet van de soldaten die de stad bezetten. Zal Nasreen ooit nog vrolijk worden?


Recensie
Indrukwekkend en waargebeurd verhaal over Nasreen die samen met haar grootmoeder in een stad in Afghanistan woont. Nadat haar vader door soldaten is meegenomen en ook haar moeder die hem gaat zoeken verdwijnt, wil Nasreen niet meer praten. Op de geheime school (sinds de Taliban aan de macht kwamen, zijn scholen voor meisjes verboden) durft zij eindelijk bij een klasgenootje haar hart te luchten.
Prachtig prentenboek met een ontroerend verhaal verteld vanuit het perspectief van de oma (ik-figuur). Kort en subtiel komen zware onderwerpen aan de orde zoals: het traumatische verlies van de ouders en de onderdrukking door de Taliban. Sterker echter is de hoop en kracht van de mensen, met name vrouwen, om tegenslag te overwinnen.


De tekst, slechts een tot zes regels per pagina, is sober, sterk en nergens sentimenteel. Op elke bladzijde een sfeervolle acrylschildering in warme en intense kleuren waarop veel te zien is van het leven in de Afghaanse/islamitische cultuur. Ze zijn geplaatst in een kader wat hun intimiteit benadrukt. Drie tekst- of beeldballonnen hebben datzelfde effect. Bevat een nuttige inleiding van de auteur met informatie over Afghanistan nu en voorheen. Bijzonder verhaal over de kracht van de geheime meisjesscholen in Afghanistan. Vanaf ca. 7 jaar.
Yolanda Roosen


ISBN 9789053415566 | Paperback | 40 pagina's | Uitgeverij C de Vries-Brouwers | april 2011
Vertaling Ineke Ris

[Dettie]

Citaat van de dag

De school mag geen voorbereiding op het leven zijn, ze is het leven zelf.

John Dewey

[Marjo]

Gisteren was ik in Doetinchem (jawel) en daar in het stadsmuseum is een klein lokaaltje ingericht met spullen uit de jaren vijftig, zestig..zo leuk..
Van die tafel-bankcombinaties, met een inktpot er in. Inktlappen en oude wandkaarten, en het materiaal waarmee de meester je strafte.

[Dettie]

Een goede school
Richard Yates


William Grove is een puberende tiener die erbij probeert te horen op zijn nieuwe kostschool. Jack Draper is een invalide scheikundedocent wiens vrouw vreemdgaat met een van zijn collega s. Edith Stone is de dochter van een docent die verliefd wordt op de populairste jongen op school. Hun levens komen samen binnen de beklemmende muren van de Dorset Academy in New England. Dan valt Japan onverwacht Pearl Harbor aan, en raakt Amerika betrokken bij de Tweede Wereldoorlog. William, Jack en Edith worden geconfronteerd met grotere problemen dan hun eigen dagelijkse beslommeringen en de politiek van het kostschoolleven.


Recensie
De uitgave in 2003 van zijn (inmiddels verfilmde) roman ‘Revolutionary road’ leidde tot een revival van het werk van Richard Yates (1926-1992). Vervolgens verschenen diverse romans, onder andere ‘Paasparade’ (2007), en een verhalenbundel. In het autobiografische ‘Een goede school’ beschrijft Yates hoe het was om in 1941 als 16-jarige jongen te leven op een Amerikaans internaat. Het leven was er hard voor de wat zwakkere jongens, want de pikorde werd onverbiddelijk bevochten en gepraktiseerd. William Grove (= Yates) wordt aanvankelijk als een outsider behandeld, gepest en seksueel geïntimideerd, tot men zijn schrijftalent ontdekt en hij wordt opgenomen in de redactie van de schoolkrant. Naast de van hormonen stuiterende jongens beleven de docenten hun eigen (seksuele) problemen en escapades. Gaandeweg komt de schaduw van de Tweede Wereldoorlog steeds dreigender over de jongensgemeenschap te hangen. Yates’ stijl is onopgesmukt en rijk aan details. Zijn inzicht in wat mensen ten diepste beroert geeft blijk van een enorme empathie. Een prachtig vertaald meesterwerk.
L. Torn


ISBN 9789029589727 | Paperback | 208 pagina's | Singel uitgeverijen | januari 2015
Vertaling Marijke Emeis

[Dettie]

Citaat van de dag

Kostschool: school die veel kost.

Fernand Lambrecht

[Dettie]

De onrustzaaier
Willem G. van Maanen


De onrustzaaier is Van Maanens tweede roman en verscheen in 1954. De titel slaat op het nieuwe hoofd van de openbare school in een klein provinciestadje, een charismatische figuur die al spoedig na zijn aanstelling het gewone leven op zijn kop zet met opruiende filosofieën.

Opruiend, tenminste, voor de notabelen van de stad, die zenuwachtig worden van het al te gezonde verstand van 'meester Chris' en slechts een jaar nodig hebben de nieuwlichter weer uit hun midden te bannen. Aanleiding daartoe is een reeks bizarre voorvallen, die - zo droog-surrealistisch als ze zijn opgediend - nu doen denken aan de films van Alex van Warmerdam.

Het verhaal wordt verteld door de even weifelmoedige als hypocriete notaris Pilaar (Pilatus), die een onvervalst Van Maanen-thema vertegenwoordigt: dat van vriendschap en verraad.


Recensie
De eerste druk van dit verhaal verscheen in 1954; het werd bekroond en is in de loop der jaren een van populairdere romans geworden van de schrijver (1920). Deze roman heeft allegorische kenmerken: hij laat zien hoe moeilijk het voor iemand met idealen is zich te handhaven tegenover de gezeten, tot stilstand gekomen regentenkliek. De schokkende politieke gebeurtenissen in mei 2002 verlenen aan het verhaal een heel actuele dimensie.
Notaris Pilaar vertelt hoe bovenmeester Chris van de openbare lagere school een jaar lang in het dode, achterlijke provincieplaatsje voor grote onrust zorgde. Tegenwerkende krachten dwingen het schoolbestuur de bovenmeester te ontslaan. Uit Pilaars verslag van de gebeurtenissen wordt duidelijk hoe deze zich als een Pilatus tegenover de non-conformistische en idealistische bovenmeester (die overeenkomsten met de Christusfiguur vertoont) heeft gedragen. Het verhaal is door de afgeronde structuur en de katharsis bij Pilaar erg boeiend.
Paperback; kleine druk.
Gerard Oevering


ISBN 9789068018172 | Paperback | 142 pagina's | De Prom | januari 2004

[Dettie]

Citaat van de dag

Jongetje: "Als wij met vakantie gaan leren de computers op school gewoon door."

Vrij Nederland (Terzijde)

[Dettie]

Schoolpijn
Daniel Pennac


In zijn jeugd was Daniel Pennac een abominabele leerling, een jongen "met afwaswater waar hersens horen te zitten". Alle kennis die hij overdag in zich opnam, leek de volgende dag verdwenen. Pennac werd gered door vier gepassioneerde, onconventionele docenten die met veel geduld en creativiteit tot hem wisten door te dringen. Toen hij in 1968 eindelijk zijn diploma haalde, besloot hij zelf onderwijzer te worden.


In Schoolpijn keert Pennac niet alleen terug naar de pijn en de frustraties van zijn schooljaren, maar houdt hij ook een vurig pleidooi voor de terugkeer van passie, rust en bevlogenheid in het onderwijs. Schoolpijn is een even ontroerend als scherpzinnig boek, vol persoonlijke herinneringen, rake observaties, glasheldere analyses en hilarische anekdotes.


Daniel Pennac (Casablanca, 1944) is de auteur van romans, essaybundels en kinderboeken. Van zijn boek Pleidooi voor het lezen werden ruim een miljoen exemplaren verkocht. Samen met illustrator Jacques Tardi maakte hij de graphic novel De verloedering, die in 2001 met de Stripschapprijs werd bekroond.


Recensie
De Franse auteur (1941) van jeugdboeken, stripalbums, essays en romans is ruim twintig jaar docent en pedagoog geweest alvorens voor het fulltime schrijverschap te kiezen. In zijn boeken blijft hij zich echter inzetten voor het opgroeiende kind op school. Terugkerende thema's zijn onder meer: het motiveren van leerlingen (zo publiceerde hij in 1992 'In een adem uit', met kostelijke adviezen over het enthousiasmeren van leerlingen voor lezen), de schadelijke invloeden van de consumptiemaatschappij en (onderwijs aan) jeugd in achterstandswijken (zoals in zijn geestige en ontroerende boeken over Malaussene uit de Parijse wijk Belleville).


'Schoolpijn' is een speels, humorvol autobiografisch relaas (halverwege roman en essay) over de 'slechte leerling'. Pennac windt er geen doekjes om dat hij zelf zo'n leerling was en daaronder heeft geleden. Hij vertelt welke pedagogische benaderingen negatief werkten en welke hem hebben gered, om vervolgens met verve zijn persoonlijke methodiek uiteen te zetten waarmee hij als docent Frans menig leerling heeft doen opbloeien. Een verfrissend boek dat elke (beginnende) leraar zou moeten lezen.
Paperback; vrij kleine druk.
(NBD|Biblion recensie, Drs. Elly Poppe-Stolk)


ISBN 9789029086028 | Paperback | 221 pagina's | Uitgeverij Meulenhoff | mei 2015
Vertaald door Kiki Coumans

[Dettie]

Citaat van de dag

Een verstandig leerling vermeerdert de bekwaamheid van zijn leermeester.

Leonardo da Vinci

[Dettie]

Modern management
Kees Both


Net aangekomen uit de provincie raakt de nog ietwat schuchtere, maar ambitieuze eerstejaarsstudent Roderik Hartman verzeild in het bezette Maagdenhuis. Hier leert hij de aankomende juriste Hilly kennen, die tot de kern van de actievoerders behoort. Het is het begin van hun samengaan, dat al snel leidt tot een huwelijk.
Zijn ambities leeft Roderik uit in het onderwijs. Dit gaat niet zonder slag of stoot. Als een moderne Machiavelli schuwt Roderik Hartman weinig middelen, wanneer het erom gaat zijn doel te bereiken. Hilly is hierbij zijn steun en toeverlaat.
Maar zij blijft dit niet alleen. Als er een fusie plaatsvindt, wordt de attractieve bedrijfskundig psychologe-in-opleiding Camilla Brandligt aangetrokken om te adviseren. Hartman raakt gefascineerd door haar. Samen bezoeken zij het spirituele centrum Laliba, waar in de sauna tussen hen een indringend gesprek ontstaat over macht, hartstocht en alles wat er in organisaties verder borrelt onder de oppervlakte.
Het is een bezoek dat verstrekkende gevolgen zal hebben voor het verdere verloop van Hartmans loopbaan als topmanager in het hoger onderwijs.


Kees de Both (Amsterdam, 1944) studeerde psychologie en Nederlands. Hij was directielid van een hogeschool en is nu adviseur. Hij schrijft over arbeids- en organisatievraagstukken. Daarnaast vertaalde hij Duitse literatuur.


ISBN 9789054291688 | Paperback | 150 pagina's | Uitgeverij Conserve | mei 2003

[Dettie]

Citaat van de dag

O, meent ge, studie schaadt niet, studie is nodig,
zonder studie ware er niets goeds voorttebrengen…toegestaan!
Maar met studie ook niet.
Zonder studie zyt ge slordig en dom.
Met studie, gemaakt en toneelachtig.


Multatuli
(uit: Ideeën Idee 527)

[Dettie]

Uit de school geklapt
Harrie Jekkers & Koos Meinderts


Uit de school geklapt is de tweede satirische roman van Harrie Jekkers en Koos Meinderts. Hun debuut Tejo, de lotgevallen van een geëmancipeerde man was meteen een enorme bestseller. Dit keer nemen de auteurs het moderne onderwijs op de hak. Ze schrijven uit ervaring want ze hebben allebei op school gezeten. Uit de school geklapt, lach want het is leuk!


Recensie
In 17 hoofdstukjes wordt het wel en wee van de directeur, de docenten en de conciërge van een scholengemeenschap Mavo-Leao geschetst gedurende één schooljaar. Daarbij komen allerlei gebeurtenissen en problemen aan de orde: vergaderingen, de sportdag, een reünie, ordeproblemen, een scholierenstaking (tegen de kruisraketten), de houding tegenover homofielen en etnische minderheden, een bijeenkomst van een sekte in de kantine, een werkweek, de vut, de schoolbegeleiding (door een andragoog), conflicten tussen docenten en een dagje uit. Dit alles wordt sterk relativerend benaderd, onderhoudend, levendig en geestig (al is de humor soms smakeloos en grof).
Vlotte dialogen; rake typering van de hoofdpersonen. Leuke ontspanningslectuur voor ieder die met scholen te maken heeft (gehad).
Normale druk, ruime bladspiegel. Tot televisieserie bewerkt.
(Biblion recensie, Redactie.)


ISBN 9789061692430 | Paperback | 156 pagina's | Uitgeverij De Harmonie | februari 2001