Wat was het eerste Nederlandse woord dat werd opgeschreven?
Geplaatst: 24 Apr 2005, 10:05
Bijna iedereen kent wel de volgende regels: "Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic enda thu wat unbidan we nu" ('Alle vogels zijn al aan het nestelen, behalve jij en ik; waar wachten we nog op?'). Het is een gedeelte uit een liefdesgedichtje dat een monnik rond 1100 neergekrabbeld zou hebben om zijn pen te testen. Voorzover bekend is dit het oudste Nederlandse zinnetje dat op papier staat.
Maar er zijn oudere Nederlandse woorden en namen bekend. De eerste duiken op in werken van Romeinen die de Germaanse cultuur beschrijven.
Volgens het Chronologisch woordenboek (2001) van de etymologe Nicoline van der Sijs was het de geschiedschrijver Tacitus die in boek 5 van zijn Historiae het eerste Nederlandse woord noteerde: Vadam, de voorloper van wad. Dat deed hij al in het jaar 107 na Christus, dus zo'n duizend jaar voordat het "Hebban olla vogala"-zinnetje op papier werd gezet. Overigens gebruikt Tacitus Vadam niet voor de Waddeneilanden of de Waddenzee - die bestonden toen nog helemaal niet - maar voor een Gelderse plaats die tegenwoordig Wadenoijen wordt genoemd.
Na wad zijn de oudst bekende woorden volgens Van der Sijs twee (tussen 222 en 235 opgetekend met het woord Tuihanti, het huidige Twente) en trecht ('overvaart', 'doorwaadbare plaats', genoteerd in het jaar 300 met de plaatsnaam Traiecto, nu Utrecht).
--------------------------------------------------------------------------------
Aanvullingen
21 april 2005, Leiden
Voortschrijdend inzicht heeft de redactie van het Oudnederlands woordenboek ertoe gebracht om het volgende 'zinnetje' uit de Lex salica (de 'Salische wet', zesde eeuw) als het oudste te beschouwen:
"maltho thi afrio lito"
('ik zeg je: ik maak je vrij, halfvrije')
De formule werd uitgesproken bij het vrij verklaren van een laat, d.w.z. een halfvrij persoon.
De Lex salica bevat veel losse woorden (de zogenoemde Malbergse glossen), die altijd al als Oudnederlands werden beschouwd. Het werk bevat ook, maar dit is nog nooit expliciet naar voren gebracht, een bepaalde opeenvolging van glossen, die tezamen een zinnetje vormen. Eigenlijk is dit ook meteen het oudste Nederlandse zinnetje.
Bron: Onze taal
bernadet
Maar er zijn oudere Nederlandse woorden en namen bekend. De eerste duiken op in werken van Romeinen die de Germaanse cultuur beschrijven.
Volgens het Chronologisch woordenboek (2001) van de etymologe Nicoline van der Sijs was het de geschiedschrijver Tacitus die in boek 5 van zijn Historiae het eerste Nederlandse woord noteerde: Vadam, de voorloper van wad. Dat deed hij al in het jaar 107 na Christus, dus zo'n duizend jaar voordat het "Hebban olla vogala"-zinnetje op papier werd gezet. Overigens gebruikt Tacitus Vadam niet voor de Waddeneilanden of de Waddenzee - die bestonden toen nog helemaal niet - maar voor een Gelderse plaats die tegenwoordig Wadenoijen wordt genoemd.
Na wad zijn de oudst bekende woorden volgens Van der Sijs twee (tussen 222 en 235 opgetekend met het woord Tuihanti, het huidige Twente) en trecht ('overvaart', 'doorwaadbare plaats', genoteerd in het jaar 300 met de plaatsnaam Traiecto, nu Utrecht).
--------------------------------------------------------------------------------
Aanvullingen
21 april 2005, Leiden
Voortschrijdend inzicht heeft de redactie van het Oudnederlands woordenboek ertoe gebracht om het volgende 'zinnetje' uit de Lex salica (de 'Salische wet', zesde eeuw) als het oudste te beschouwen:
"maltho thi afrio lito"
('ik zeg je: ik maak je vrij, halfvrije')
De formule werd uitgesproken bij het vrij verklaren van een laat, d.w.z. een halfvrij persoon.
De Lex salica bevat veel losse woorden (de zogenoemde Malbergse glossen), die altijd al als Oudnederlands werden beschouwd. Het werk bevat ook, maar dit is nog nooit expliciet naar voren gebracht, een bepaalde opeenvolging van glossen, die tezamen een zinnetje vormen. Eigenlijk is dit ook meteen het oudste Nederlandse zinnetje.
Bron: Onze taal
bernadet
.
