Geplaatst: 05 dec 2007 06:39 pm Onderwerp: De boot en het meisje - Jonathan van het Reve
DE BOOT EN HET MEISJE
Karel van het Reve en Gerard Reve zijn dood. Dat is een feit. We kunnen er niet omheen en we kunnen er niet om blijven treuren maar we doen het openlijk toch steeds vaker. Want wie deze schrijvers heeft gelezen zal af en toe moeten snakken naar hun stem, hun unieke commentaar op de bizarre gebeurtenissen die de laatste jaren Nederland teisteren en waar maar geen einde aan lijkt te komen. ("Waar moet het alles heen, op den duur?" Gerard Reve in een brief aan Simon Carmiggelt in 1975) Grotere schrijvers heeft ons waterige landje deze eeuw en neem meteen de vorige mee, niet voortgebracht. Dat is mijn bescheiden oordeel. Ga deze taalkunstenaars maar eens (her)lezen en ervaar niet alleen hoe vermakelijk dat is maar tevens hoe actueel en voorspellend beiden zijn.
Onlangs heeft zich echter een klein wonder voorgedaan, er is een Nieuwe Reve verschenen. Nee, ik bedoel niet een postuum brievenboek van Gerard Reve en nee, ook niet Het Verzameld Werk van Karel van het Reve - dat komt gelukkig allemaal nog – maar het debuut van Jonathan van het Reve. Het heet: De Boot En Het Meisje.
Jonathan van het Reve (1983) is de kleinzoon van Karel van het Reve. Soms slaan genialiteit en creativiteit een generatie over maar hier is ie dan, een echte Reve. Ja, ik weet dat je moet oppassen met Grote Woorden maar ik vind De Boot En Het Meisje een prachtdebuut. Eindelijk ook een boek, of misschien moet je het een novelle noemen gezien het aantal pagina's (119), eindelijk een boek dat door een jongeling is geschreven en dat tóch boeit. Dat klinkt hard, maar ik meen het wel. Noem me één jonge Nederlandse schrijver (m/v) van wie je na het lezen van het debuut reikhalzend uitkijkt naar een tweede boek. Ik ken ze niet en ik ben altijd in voor iets nieuws. Naar Jonathan van het Reves tweede boek kijk ik nu al uit.
De Boot En Het Meisje, - de titel bracht me even in verwarring, die kwam me bekend voor maar ook weer niet, misschien kwam dat door Der Tod und das Mädchen van Schubert (van welk muziekstuk grootvader Van het Reve vast een liefhebber was) en ook wenste ik vòòr lezing om de een of andere reden dat de titel omgedraaid was, dus Het Meisje En De Boot -, hoe dan ook De Boot En Het Meisje is een boek dat je vanaf de eerste bladzijde vermaakt. En dat is ook de eerste eis waaraan een boek moet voldoen, het moet de lezer vermaken.
En vermaken doet DBEHM. De verwondering werd steeds groter, bij elke pagina die ik omsloeg dacht ik 'jezus, wat is dit goed!' Ik heb het boek sinds 16 juni in huis maar las het pas vorige week. Tegen middernacht begon ik er aan en een aantal uren later was het uit en toen kon ik pas, geheel voldaan, in slaap vallen. Het laatst had ik zoiets – dat in één ruk uitlezen – met, sorry, maar ik meen het vierde deel van Harry Potter. Dus dat zegt wel iets.
Het verhaal is eenvoudig, een Amsterdamse jongeman (Leo) staat op het punt een boot te kopen waarop hij wil gaan wonen. Hij moet die boot op zondag ophalen in Lauwersoog, het verhaal begint op de dinsdag voorafgaand aan die zondag. Leo nodigt een vriendinnetje (Rosa) uit om samen en misschien met wat andere vrienden die boot op te halen. Het is echt een grote boot. De vijf dagen waarin het verhaal zich afspeelt, ontmoet hij Rosa bijna dagelijks, soms op haar werk in het restaurant, soms bij hem thuis waar ze op een van die avonden een stel uitnodigen van wie de jongen een jeugdvriend van Rosa is die ze zo'n tien jaar geleden voor het laatst heeft gezien. Dit etentje vormt voor mij een hoogtepunt in het boek. Het wordt een hilarische avond, voor de lezer dan want er valt veel te lachen, tevens wordt duidelijk wat voor speciale band Leo en Rosa hebben. Ze voelen elkaar zo feilloos aan dat je je als lezer afvraagt waarom ze niet ook lichamelijk iets hebben. Of komt dat juist doordat ze elkaar zo goed aanvoelen? Ja, DBEHM is óók een liefdesverhaal.
Ik schat dat zo'n 80% van de tekst in dialoogvorm is geschreven en nergens komt dat onnatuurlijk over, terwijl er scherpe, vaak droog-komische en ongelooflijke dingen worden gezegd die je niet zo snel in een ander boek zult lezen, debuut of niet, maar waar je enorm van geniet. Een kort fragment ter illustratie (pag. 13), een overdenking van Leo:
“Soaps zijn een lastig onderwerp: een mens moet zich niet te goed voelen om ernaar te kijken, maar je moet ook geweldig oppassen dat je ze niet kijkt uit een soort anti-elitaire culturele correctheid, zoals sommige VPRO-gidslezers het fijn vinden om een neger in hun kennissenkring te hebben, of eigenlijk het liefst een Marokkaan – of misschien beter, zoals veel muziekliefhebbers alles van Brel en Bach in huis hebben, maar toch graag vertellen dat ze ook ontzettend kunnen genieten van André Hazes, of van Afrikaanse trommelmuziek.”
Mooi hè.
Dan nog een fragment: 'het etentje met Bart en Rachel':
(...)
We gaan aan tafel zitten. Ik pak de wijn en maak hem open, terwijl Rosa de coquilles bakt.
'Kan ik je ergens mee helpen?' roept Bart.
'Ja, eigenlijk wel, heel graag.' roept Rosa uit de keuken.
Bart staat op en laat mij alleen met Rachel.
Ze kijkt ietsje minder bang dan daarnet, maar helemaal op haar gemak lijkt ze nog niet.
'Lekkere wijn,' zegt ze.
'Ja,' zeg ik. Ik draai een beetje met mijn glas. 'Hij ruikt naar noten, vind je niet?'
'O, ik heb echt totaal geen verstand van wijn hoor! Ik vind hem gewoon lekker smaken. Ik zou echt niet weten wat voor wijn dit is.' Ze kijkt naar het etiket. 'Ik koop normaal altijd wijn in de supermarkt, en dan weet ik nog niet wat ik moet kopen. Ik ken ook geen namen van wijnen. Maar ik weet wel wat ik lekker vind.'
'Wat dan?'
'Nou, dit dus. Maar ik haat Chardonnay. Chileense wijn vind ik wel lekker.'
'O ja. Ik weet er ook niet zo veel van, hoor.' Ik neem een slokje. 'Wat doe je eigenlijk?'
'Rietveld, laatste jaar.'
'Wat voor richting?'
'Voorheen Audio-Visueel.'
'Gekke naam is dat toch. Wanneer is de eindtentoonstelling?'
'Volgende maand al.' Haar ogen worden groot. 'Echt stressen nog. Ik moet nog heel veel monteren.'
'Wat voor filmpje heb je gemaakt?'
'Ja, het is een beetje raar hoor, maar het gaat over imperialisme, of misschien wel over heel veel dingen. Het komt erop neer dat ik een stuk steen van het Colosseum in Rome meeneem naar Madison Square Garden in New York. Daarom waren wij daar ook. Om aan te geven dat de Amerikanen een beetje de Romeinen van deze tijd zijn. Qua politiek dan. En hoe ze hun cultuur opdringen aan de rest van de wereld.'
'Hoe heet het?'
'Romans through the time. A rock's quest of entertainment now and then.' “
(...)
En dat gaat een aantal pagina's door tot Leo naar de keuken loopt en met Rosa 'overlegt'.
Debootenhetmeisje_1[Rosa] 'Wat zouden ze doen, denk je?'
'Als we echt weggingen?'
'Ja.'
'Meefietsen denk ik, kijken waar jij woont.”
'Ja. Weet je wat ik doe?' Ze recht haar rug.
'Nee?'
'Ik ga met ze praten.'
Ze maakt haar ogen groot, draait zich resoluut om en marcheert naar de deur.
Ik grijp naar mijn hoofd.
'Nee!' zeg ik. 'Ongelukkige! Doe het niet!'
Rosa draait zich weer om. Ik kom bij haar staan.
'Kijk,' zegt ze. 'Moet je luisteren: we gaan er gewoon opaf. Of het wordt gezellig, of het wordt ruzie. Ja toch? Iets ertussenin is ondenkbaar. En als er stront komt, vechten we schouder aan schouder, tot de laatste snik.'
(......)
Dat zinnetje 'Ik ga met ze praten.' doet 't 'm helemaal. Maar ook dat 'Ongelukkige! Doe het niet!' is geweldig.
“De nieuwe Reve zijn is een gouden last.” schijnt Jonathan gezegd te hebben voordat zijn debuut uitkwam. En “Ach, ik had net zo goed een kutboek kunnen schrijven, met mijn naam wordt het toch wel uitgegeven.” Dat mag dan zo zijn, maar met De Boot En Het Meisje heeft Jonathan reeds bewezen een Reve in hart en nieren te zijn. Het is een erg scherp, goed en geestig boek en helemaal niet duur.
Annelies van der Veer
Jonathan van het Reve - De Boot En Het Meisje
Nijgh & Van Ditmar
Amsterdam 2007
Deze tekst verscheen eerder hier:
http://hoeiboei.web-log.nl/hoeiboei/ann ... index.html
Ansje