Arthur Japin: De overgave (samenleesboek febr/maart 2008)

Reacties op recensies van, door leden gelezen, boeken en discussie samenleesboeken
WilV
Berichten: 3306
Lid geworden op: 18 Jan 2005, 21:28

Berichtdoor WilV » 22 Feb 2008, 17:27

Ach ja.. jij hebt de man "gesproken "natuurlijk,

Ik ben met terug werkende kracht weer jalours :)
Had graag gehoord wat hij over dit boek te vertellen had.

Hij is goed in titels, ik vond "een schitterend gebrek"ook al zo mooi gevonden.

Groetjes
Wil

Joanazinha
Berichten: 1445
Lid geworden op: 27 Sep 2007, 16:07
Locatie: Amersfoort

Berichtdoor Joanazinha » 23 Feb 2008, 23:15

Ik heb het boek vanavond uitgelezen. Ik laat het allemaal even bezinken, maar kom er morgen op terug. Eerste indruk: mooi boek, prachtig verteld, maar toch bleef het allemaal 'steriel' (die term heb ik ook eerder gelezen over dit boek). Hoe ik ook mijn best deed, over het algemeen kreeg ik geen feeling met Granny Parker, op een paar prachtige/emotionele beschrijvingen na (zoals wanneer haar wonden worden verzorgd door haar dochter na de overval op Fort Parker). Voor mij betekent dat: ik kon haar niet visualiseren, kreeg geen plaatje van haar in mijn hoofd.

Joanazinha
Berichten: 1445
Lid geworden op: 27 Sep 2007, 16:07
Locatie: Amersfoort

Berichtdoor Joanazinha » 24 Feb 2008, 13:26

Ik heb het boek met enige moeite uitgelezen, moet ik eerlijk zeggen. Wel in één ruk, maar toch met moeite. En dat zat hem met name in het feit dat ik, ondanks dat ik het een boeiend verhaal vond, toch geen binding kreeg met het verhaal. Misschien ook omdat het af en toe erg fragmentarisch was en onderwerpen niet verder uitgewerkt werden (bijvoorbeeld de reis van Granny met Holland Coffee). De vreselijke dingen die Granny en haar familie overkomen, zijn inderdaad gruwelijk. En ik kan me heel goed voorstellen dat je, om zoiets en zo'n kolonistenbestaan te kunnen overleven, wel hard moet zijn voor jezelf en de mensen om je heen. Ik kreeg toch ook wel het idee dat ze in haar liefde voor haar man en (klein)kinderen een zachte kant liet zien, waar ze zelf wellicht wat bang voor was. Wanneer die zachte kant de overhand zou krijgen, zou ze het niet redden in het harde bestaan.
Ik vond Granny niet egoïstisch overkomen, maar wel heel erg leven met oogkleppen voor. Een aantal keren wordt gezegd dat ze zich dingen niet kan voorstellen. Met een groter voorstellingsvermogen had ze haar eigen leven en dat van de mensen om haar heen gemakkelijker/lichter kunnen maken. Nu blijft ze hangen in haar eigen kwaadheid en wraakgevoelens. Tekenend daarvoor is o.a. hoe haar houding ten opzichte van James verandert wanneer hij, mede door de omgeving gedwongen, afstand neemt van zijn gevangengenomen familieleden en de zoektocht naar Cynthia Ann staakt. Granny 'gunt' anderen niet dat zij hun leven weer oppakken en doorgaan. Dat laatste doet zelfs Cynthia Ann bij de indianen: ik kreeg het idee dat zij daar toch redelijk gelukkig geworden was.
Puntje bij paaltje blijft Granny aan het eind van het boek met lege handen staan; het resultaat van een heel leven hard zijn en hard behandeld worden en van het vasthouden aan wraak- en haatgevoelens. Of toch niet? Aan het eind komt een zachtere kant van haar naar boven wanneer zij bezoek krijgt van haar achterkleinzoon, Quanah. Dan komt een heel klein beetje de zachtere kant van Granny tevoorschijn.

Dettie
Site Admin
Berichten: 44095
Lid geworden op: 01 Jan 1970, 02:00
Contact:

Berichtdoor Dettie » 24 Feb 2008, 15:49

Ik heb alle recensies bij elkaar in het archief gezet.

http://www.leestafel.info/boekenarchief ... slink.html

Nou dan gooi ik nu eens even de knuppel in het hoenderhok :D

Na het lezen van Redemption Falls begon ik aan dit boek. Bij Redemption Falls heb ik googleled om meer te weten te komen over O'Keeffe of andere personages... Zo levensecht waren ze weergegeven. Maar alles was verzonnen.
Toen ik begon aan De overgave zat Redemption Falls nog erg vers in m'n hoofd. Ik heb genoten van De overgave, vond het een erg mooi boek en voelde wel binding met het verhaal.

Nadat ik De overgave uit had ben ik gaan googlelen en moet eerlijk zeggen dat ik na het lezen van alle en vele informatie over Cynthia Ann en Quanah me een beetje 'bekocht' voelde. Heel veel wat in het boek staat is op internet te vinden (wat o.a. ook de bron van Japin is volgens Japin zelf) Het uitgangspunt van Japin om het door de ogen van Granny te laten zien is apart maar het verhaal zelf is dat niet. Het leven van de familie Parker is al heftig genoeg, een verhaal daarover moet haast wel boeiend zijn. Natuurlijk hangt het ook af van de schrijver om het verhaal goed te kunnen weergeven. Maar met de enorme hoeveelheid gegevens die Japin kon vinden vraag ik me af of je dit dan wel 'fantasie van een schrijver' kan noemen. Het hele verhaal was er eigenlijk al.
Dan is het boek van O'Connor veel meer een echt literair werk te noemen.
Al die informatie die over de Parkers te vinden was maakte voor mij dat ik het boek toch minder ging waarderen.

Misschien ook omdat het af en toe erg fragmentarisch was en onderwerpen niet verder uitgewerkt werden schrijft Joanazinha.

Misschien dat Japin de vele bestaande gegevens toch wilde vermelden maar niet verder wilde uitwerken?

Dettie

berdine
Berichten: 3619
Lid geworden op: 23 Mei 2006, 20:42
Locatie: breda

Berichtdoor berdine » 24 Feb 2008, 18:56

Ik wist vanaf het begin dat het boek op feiten berustte. Alleen over Granny was blijkbaar niet veel bekend. Voor mij maakt dat niet zo veel uit. Het is de manier waarop iets verteld wordt, die het boek goed of slecht maakt.
En ik vond het helemaal niet steriel! Kon me goed in de personages inleven.
Jammer Dettie, dat het feit dat het verhaal al bestond zo'n afbreuk doet aan je positieve mening. Het zij zo! :?

Marjo
Berichten: 25855
Lid geworden op: 16 Mei 2004, 21:01

Berichtdoor Marjo » 24 Feb 2008, 19:25

En je weet inderdaad, zoals Berdine al aangaf dat het op feiten berust. Zoals de andere boeken van Japin dat ook doen.
Dus: een verkeerde insteek??

Joanazinha
Berichten: 1445
Lid geworden op: 27 Sep 2007, 16:07
Locatie: Amersfoort

Berichtdoor Joanazinha » 24 Feb 2008, 22:02

Ik was volslagen onbekend met de geschiedenis van Cynthia Ann, Quanah en de rest. Mijn beoordeling berust puur op het boek De overgave, trouwens ook het eerste boek dat ik van Japin heb gelezen. Ben dus helemaal onbevooroordeeld :lol: . En op basis daarvan heb ik mijn verhaal erover geschreven.
Het is voor een schrijver denk ik altijd moeilijk om fictie te schrijven over een non-fictief onderwerp; zeker wanneer er al zoveel bekend is.
Redemption Falls kwam op mij veel 'echter' over dan dit verhaal. Ik heb meerdere boeken (romans) gelezen die spelen in het tijdperk van De overgave en daar heb ik me altijd meer bij betrokken gevoeld. Bijvoorbeeld: Vaya con Dios van Celeste de Blasis: puur een roman maar ook met een bestaande basis die wortelt in hetzelfde tijdperk als De overgave. Is het dan toch de beperking van de bekende gegevens die Japin parten hebben gespeeld?

Marjo
Berichten: 25855
Lid geworden op: 16 Mei 2004, 21:01

Berichtdoor Marjo » 25 Feb 2008, 11:32

Ik heb het idee dat het aan de achtergrond van de lezer ligt hoe je Japin beoordeelt.
Redemption Falls deed mij helemaal niets, ook ik had nog nooit van Cynthia Ann gehoord, en in het verhaal komen zoals Joanazinha dat beschrijft, dat is voor mij niet direct nodig. Ik geef toe dat als het wel gebeurt, het de beleving verhevigt, maar je moet van goede huize komen wil je dat bij mij voor elkaar krijgen.

WilV
Berichten: 3306
Lid geworden op: 18 Jan 2005, 21:28

Berichtdoor WilV » 25 Feb 2008, 11:56

Het is grappig dat je door een discussie al deze heel erg tot nadenken wordt gedwongen over waarom iets je wel of niet pakt.
Voor mij zit de sleutel denk ik in iets was Johanzinha schreef

ik kon haar niet visualiseren, kreeg geen plaatje van haar in mijn hoofd.


Ik had het tegenovergestelde, ik zag haar steeds voor me in mijn hoofd, met plaatje en al,
daardoor kon ik me makkelijker identificeren met haar, en hield het verhaal me in zijn greep.
Dat Japin veel van wat in het boek staat "kant en klaar'aangeleverd heeft gekregen is voor mij, als een boek me eenmaal in zijn greep heeft, dan niet zo belangrijk.
Heeft het verhaal of de vertelwijze me niet in zijn greep dan bepalen dat soort zaken mijn oordeel veel meer.

Groeten
Wil

Dettie
Site Admin
Berichten: 44095
Lid geworden op: 01 Jan 1970, 02:00
Contact:

Berichtdoor Dettie » 25 Feb 2008, 14:37

Ja, ik kon Granny ook visualiseren, zag een vastberaden oude vrouw, met lippen op elkaar geknepen met erg afwerende, bijna boze blik naar iedereen. Kon me ook in haar gezichtspunt inleven.
Japin is altijd wat afstandelijk/steriel in zijn schrijven, dat gevoel had ik bij dit boek trouwens minder dan bij Een schitterend gebrek of De zwarte met het witte hart.

Ik vind De overgave van Japin goed, heb het met plezier gelezen, maar ik dacht dus wel in vergelijking met Redemption Falls is dit boek een stuk 'makkelijker' geschreven.
O'Connor heeft van A tot Z alles zelf verzonnen, zelfs aanplakbiljetten, zogenaamde officiële stukken, ballades enz. enz. dat vind ik dan toch knapper/moeilijker.

Dettie

Marjo
Berichten: 25855
Lid geworden op: 16 Mei 2004, 21:01

Berichtdoor Marjo » 25 Feb 2008, 15:57

En hij kon daarbij op zijn stoel blijven zitten, terwijl Japin stad en land heeft afgereisd. Denk ik zo.
Ach, ze hebben allemaal een eigen werkwijze, een eigen insteek, en wat er nu moeilijker of makkelijker is, kunnen wij dat weten?
Als je bepaalde talenten hebt, die je benut, dan is je werk makkelijker dan wanneer je die talenten mist..

Bookiewurm
Berichten: 66
Lid geworden op: 10 Feb 2007, 15:06

Berichtdoor Bookiewurm » 01 Mar 2008, 16:45

Wat een leuke discussie! Leuk ook omdat er toch wel veel leestafelaars zijn die dit boek hebben gelezen.
Ik heb het afgelopen week uitgelezen, aangezien we nu twee maanden voor een boek hadden durfde ik het ook eens aan een samenleesboek te lezen!

Ik kan me wel vinden in de gemengde commentaren die ik hier lees.
Hoewel het boek leest als een trein en het zeker indruk maakt leven de personages voor mij ook niet, ik zie ze niet voor me. Dat Japin ervoor kiest om Granny te laten vertellen vind ik zijn keuze, hij is de auteur. En hoeveel er al over bekend is maakt denk ik niet zo veel uit, Japin heeft het in een leesbaar jasje gegoten en die jas misstaat niet.

De term 'egoistisch' zou ik niet zo snel gebruiken in dit verband hoewel ik wel begrijp waar het vandaan komt. Ergens kan ik mij voorstellen dat Granny volledig uitgaat van haar emoties. Die overval waarbij Cynthia Ann wordt meegenomen is voor haar de meest verschikkelijk, traumatische, gebeurtenis uit haar leven. Daarbij houdt zij er geen rekening mee dat Cynthia Ann, op dat moment nog een kind, meer ervaringen heeft met de Indianen dan alleen die ene gebeurtenissen. Zij ontdekt daar de liefde en de schoonheid. Beide kun je niet kwalijk nemen dat ze na al die jaren op zo'n vreemde manier tegenover elkaar staan.

De term steriel, daar ben ik het wel eens. Maar ergens vind ik dit ook de kracht van het boek. Als het 'persoonlijker' zou zijn geschreven wordt het denk ik snel een tranentrekker en of je dat wilt bereiken met dit boek.

Hmm, volgens mij is het geen heel helder verhaal, maar ik hoop dat jullie me kunnen volgen!

WilV
Berichten: 3306
Lid geworden op: 18 Jan 2005, 21:28

Berichtdoor WilV » 01 Mar 2008, 17:44

Ik begrijp het helemaal,
en ben het er ook wel mee eens.
Het 'steriele" heeft me in ieder geval niet gestoord.

groeten
Willeke

Bookiewurm
Berichten: 66
Lid geworden op: 10 Feb 2007, 15:06

Berichtdoor Bookiewurm » 01 Mar 2008, 18:39

Ik begrijp het helemaal


Eindelijk iemand die me begrijpt ;)

WilV
Berichten: 3306
Lid geworden op: 18 Jan 2005, 21:28

Berichtdoor WilV » 01 Mar 2008, 19:21

Ik zit hardop te lachen hier,

graag gedaan :)

Groetjes
Willeke

Dettie
Site Admin
Berichten: 44095
Lid geworden op: 01 Jan 1970, 02:00
Contact:

Berichtdoor Dettie » 02 Mar 2008, 10:13

De term 'egoistisch' zou ik niet zo snel gebruiken in dit verband hoewel ik wel begrijp waar het vandaan komt. Ergens kan ik mij voorstellen dat Granny volledig uitgaat van haar emoties. Die overval waarbij Cynthia Ann wordt meegenomen is voor haar de meest verschikkelijk, traumatische, gebeurtenis uit haar leven. Daarbij houdt zij er geen rekening mee dat Cynthia Ann, op dat moment nog een kind, meer ervaringen heeft met de Indianen dan alleen die ene gebeurtenissen. Zij ontdekt daar de liefde en de schoonheid. Beide kun je niet kwalijk nemen dat ze na al die jaren op zo'n vreemde manier tegenover elkaar staan.


Weet je wat ik mooi vond? Dat over die mier.

Verder vond ik het ergens wel vreemd dat juist dát kleinkind zo gemist werd. Haar eigen dochter en andere kleinkinderen waren ook weg. Maar alles draait om Cynthia Ann.

Maar inderdaad Granny heeft nog steeds die kleine Cynthia Ann in haar hoofd en heeft er geen rekening mee gehouden dat ze inmiddels een volwassen vrouw is mét eigen kinderen. Granny wil haar maar redden uit handen van die "wilden" en heeft er nooit bij stilgestaan dat die "wilden" wel eens goed voor Cynthia Ann zouden kunnen zijn.
Wel vreemd is dat Granny, die hetzelfde overkomen is, niet begrijpt dat Cynthia Ann haar kinderen mist. Granny die notabene járen heeft gezocht naar Cynthia Ann. Of zou ze die kinderen als 'kinderen ontstaan onder dwang' gezien hebben?

Dettie

Bookiewurm
Berichten: 66
Lid geworden op: 10 Feb 2007, 15:06

Berichtdoor Bookiewurm » 02 Mar 2008, 12:59

Al ergens in het begin heeft ze het erover dat het haar lieveling was, Cynthia Ann. Maar idd, haar voorkeur voor juist dit kleinkind is wel heel opvallend.

Voor mijn gevoel heeft Granny in het begin helemaal niet nagedacht over de kinderen van Cynthia Ann. Zij is er altijd alleen maar mee bezig geweest om Cynthia Ann te redden en heeft er geen moment bij stil gestaan dat Cynthia Ann misschien niet gered wilde worden. Eenmaal bij haar familie terug moest er eerst voor Cynthia Ann gezorgd worden, ze moest schoon worden, gekleed worden en de taal weer leren. Pas veel later als ze merkt dat ondanks haar zorgen Cynthia Ann niet meer de oude wordt gaat Granny zich realiseren dat hen beiden nu hetzelfde is overkomen.

Maaike

Sarah
Berichten: 169
Lid geworden op: 19 Jun 2004, 00:30

Berichtdoor Sarah » 02 Mar 2008, 22:35

Ik heb het boek inmiddels ook gelezen. Ik vond het een mooi verhaal, hoewel er ook wel wat dingetjes op aan te merken zijn, zoals jullie hierboven al ruimschoots gedaan hebben. Ik vond Granny wel goed uit de verf komen als een verbeten vrouw die van geen opgeven wist. Ik vond het volkomen te begrijpen dat ze zo verbitterd was geworden door alles wat ze had meegemaakt. Niet alleen moest ze zich al die wreedheden van de Comanche laten welgevallen, maar daarna werd ze door haar eigen mensen ook met de nek aangekeken, omdat ze door die 'wilden' was misbruikt. Alsof zij daar om gevraagd had! Ik vond het ook heel jammer dat je niet meer over Cynthia Anne's gedachtenwereld te weten kwam. Voor een deel kwam dit natuurlijk omdat de communicatie met haar zo moeilijk verliep. Dat verbaasde me trouwens ook. Cynthia Ann was tien toen ze ontvoerd werd. Je zou toch denken dat je je dan nog wel iets van je eigen taal kunt herinneren of dat het in ieder geval wel weer snel terugkomt.

Grada
Berichten: 337
Lid geworden op: 05 Jul 2006, 17:18

Berichtdoor Grada » 03 Mar 2008, 03:58

Ik heb het net uit. Moet me er nog over beraden.
'Do you think it's a whoozle?'

berdine
Berichten: 3619
Lid geworden op: 23 Mei 2006, 20:42
Locatie: breda

Berichtdoor berdine » 03 Mar 2008, 15:24

Sarah schreef: Je zou toch denken dat je je dan nog wel iets van je eigen taal kunt herinneren of dat het in ieder geval wel weer snel terugkomt.


Dat zou je wel denken, maar het kan werkelijk dat je je taal volkomen vergeet!

beckey707
Berichten: 1
Lid geworden op: 14 Mei 2008, 12:47
Locatie: Parijs

overgave

Berichtdoor beckey707 » 14 Mei 2008, 13:02

Ik heb het boek gekozen voor mijn examen. Ik moet zeggen dat ik het werkelijk een prachtig boek vond alleen soms is het wel heel erg gruwelijk. Ook de woede en haat wordt er heel duidelijk in beschreven.


Als ik zou moeten zeggen wat de motieven zijn dan zou ik het volgende zeggen:
Motief: Een belangrijk motief is het afstand nemen van de werkelijkheid. Elke keer als er iets ergs of naars gebeurd neemt granny afstand van de werkelijkheid. Dit doet ze door zich bijvoorbeeld sterk te concentreren op een beestje. Een mier komt hierin ook vaker terug. Bijvoorbeeld als ze bijna dood gaat in haar eigen bloed. Ook Herinneren is een motief. Er wordt hier veel nadruk op gelegd. Daarbij zien we deze twee motieven gecombineerd door de vertelswijze van granny. Afstandelijk koud hard en sarcastisch.
Een ander motief zijn de indiaanse verhalen die door het verhaal heen geweven zijn. Deze zijn vaak een verademing omdat je geest zo even tot rust komt na alle verschrikkingen te hebben gelezen.

Toch is het boek soms lastig te volgen vooral als je aardig snel leest door de grote hoeveelheid aan personages en karakter die vaak ook nog belangrijke veranderingen ondergaan.
Wel grappig ik had in een resensie gelezen een hoog huis op de prairie gehalte.. maar daar was ik het niet helmaal mee eens
beckey :roll:
Beckey707

PetraO.
Berichten: 395
Lid geworden op: 29 Dec 2004, 13:42
Contact:

Berichtdoor PetraO. » 04 Okt 2008, 18:16

Omdat het verhaal door de ogen van Granny wordt verteld, is dit geen goed boek. Of misschien maakt het perspectief nog niet eens zoveel uit, maar heeft het meer te maken met Japins onvermogen om een verhaal beeldend neer te zetten. Nogal opvallend, met zulk materiaal. Maar het is een euvel dat ik ook aantrof in zijn andere boeken: op zich een boeiend onderwerp, maar het wordt zo slecht verteld. De personages blijven vlak (zoals Cynthia Ann) of zijn ronduit ongeloofwaardig (zoals Granny, die op een toon spreekt die niet past bij een hoogbejaarde koloniste). De gruwelijke gebeurtenissen worden zo verteld, dat je ze met droge ogen kunt lezen. Japin vertelt teveel, en toont te weinig, volgens mij ligt het daaraan.
Omdat het ging over een periode waar ik weinig van wist, boeide het me toch wel weer genoeg om het uit te lezen. En wat Redemption Falls betreft (opmerking Dettie hierboven), ja, dat was vele, vele malen beter.
Ook dit gaat voorbij.

Dettie
Site Admin
Berichten: 44095
Lid geworden op: 01 Jan 1970, 02:00
Contact:

Berichtdoor Dettie » 04 Okt 2008, 21:00

PetraO. schreef:De personages blijven vlak (zoals Cynthia Ann) of zijn ronduit ongeloofwaardig (zoals Granny, die op een toon spreekt die niet past bij een hoogbejaarde koloniste).


Ja dat Cynthia Ann vlak blijft kan me ergens wel voorstellen, voor het merendeel 'kennen' we haar door de ogen van Granny, niet omdat ze zelf aanwezig is.
Nu ben ik wel benieuwd wat voor jou dan de toon is die een hoogbejaarde koloniste moet spreken. Meer oude woorden gebruiken? Minder agressief?
vertel, vertel...

En wat Redemption Falls betreft (opmerking Dettie hierboven), ja, dat was vele, vele malen beter.


Ja maar voor mij is dat vooral omdat daarin de personages helemaal zelf bedacht zijn. In Redemption Falls wordt ook de geschiedenis gevolgd maar daar zijn mensen bij bedacht. Japin had alle personages al in handen en gaf er één een stem en liet Granny het al bekende verhaal vertellen. Over Cynthia Ann en Quanah is enorm veel geschreven. Alle karakters kon Japin bij wijze van spreken zo overnemen.
O Connor heeft bij de geschiedenis mensen bedacht en een karakter gegeven én een zeer eigen stem gegeven. Hij heeft in mijn ogen veel meer echt geschréven dan Japin. Veel meer moeite moeten doen om personages neer te zetten. Veel meer zijn fantasie moeten gebruiken.
Dat is voor mij meer het echte schrijven dan wat Japin heeft gedaan.


Dettie
Laatst gewijzigd door Dettie op 04 Okt 2008, 21:16, 1 keer totaal gewijzigd.

PetraO.
Berichten: 395
Lid geworden op: 29 Dec 2004, 13:42
Contact:

Berichtdoor PetraO. » 04 Okt 2008, 21:14

Het heeft te maken met dat vertellen. Granny doet verslag, en doet dat afstandelijk. Nu kan je verdedigen dat dat ook de bedoeling was van Japin, maar ik vond dat coherente verslag niet meer boeiend op den duur. Je blijft als lezer zelf ook op een afstand. Bij Japins andere boeken had ik die ervaring ook.
Japin heeft non-fictie simpelweg in fictie willen gieten en dat kan, maar volgens mij is hij daarin niet geslaagd. Bij Redemption Falls heb je steeds de indruk dat je bij de gebeurtenissen aanwezig bent. Dat komt door de manier van schrijven van O'Connor, inderdaad, veel meer het echte schrijven.
Ook dit gaat voorbij.

Dettie
Site Admin
Berichten: 44095
Lid geworden op: 01 Jan 1970, 02:00
Contact:

Berichtdoor Dettie » 04 Okt 2008, 21:24

Toen ik het boek net uit had was ik wel geraakt maar dat omdat ik dacht dat het hele verhaal verzonnen was. Zoals ik hiervoor al eens meldde voelde ik me een beetje bekocht toen ik het hele verhaal zo op internet kon vinden. Het enige verschil met de internetverhalen is dat het verteld wordt door Granny en niet als non-fictie. Maar inderdaad Japin houdt afstand. Bij Remdeption Falls had de 'generaal' ook een groot verdriet maar die man was veel meer levend dan Granny. Ook de huishoudster met haar eigen taaltje, de intelligente vrouw en vooral het meisje dat haar broertje zocht waren zo inlevend beschreven, die mensen stonden als een huis.

Dettie


Terug naar “Door leden gelezen boeken en samenleesboeken”

Wie is er online

Gebruikers op dit forum: Geen geregistreerde gebruikers en 83 gasten