Christy Lefteri - De bijenhouder van Aleppo

[berdine]

"De bijenhouder van Aleppo' van Christy Lefteri is het hartverwarmende liefdesverhaal van bootvluchtelingen Nuri en Afra.
Als ze alles hebben verloren wat hun lief is, vlucht bijenhouder Nuri samen met zijn vrouw Afra weg uit Aleppo. Op hun reis door een gebroken wereld worden ze niet alleen geconfronteerd met de schokkende realiteit van het vluchtelingenbestaan, maar ook met een onuitsprekelijk verdriet: het verlies van hun zoon Sami. Het enige wat hen op de been houdt, is de wetenschap dat Nuri's neef en zakenpartner Mustafa op hen wacht in Groot-Brittannië, waar hij opnieuw is begonnen met het houden van bijen. Want: "Waar bijen zijn, zijn bloemen, en waar bloemen zijn, is nieuw leven en hoop.'
Christy Lefteri is geboren en getogen in Londen. Ze is de dochter van Grieks-Cypriotische vluchtelingen en werkte als vrijwilliger in het Unicef-opvangcentrum voor vluchtelingen in Athene, waar het idee voor "De bijenhouder van Aleppo' geboren werd.

Wel een aardig boek dat een beetje de ellende van vluchtelingen weergeeft. Ik denk dat de werkelijkheid nog veel erger is. Het vacuüm waarin ze belanden en de onzekerheid, eerst op de reis en daarna tijdens de asielprocedure, geen thuis meer hebben, het moet afschuwelijk zijn. Dit stel heeft tenminste nog geld en spreekt Engels. Een deel van hun reis kan daardoor wat comfortabeler worden afgelegd. Het is ietwat simplistisch geschreven, maar daardoor misschien voor veel mensen toegankelijk.

[Marjo]

In een boek als dit gaat het vooral om het verhaal, doet de stijl er minder toe. Maar hoe is die?

[Dettie]

Ik ben dit boek nu aan het lezen en vind het prachtig. Vooral de achtergrond van het verhaal, het leven in Syrië, de bijen, de vleugelloze hommel (net als zij, vleugelloos) Hoe ze elk op hun eigen manier hun verdriet verwerken omtrent hun zoon. Het enorme gat wat zijn dood in hun geslagen heeft.
Mohammed die ook weer zoek raakt enz. enz.
Ik ben het niet met je eens dat het simplistisch is geschreven, integendeel. Er is heel zorgvuldig weergeven wat er gebeurt.

Dettie
(rest volgt nog, ik ben over de helft)

[berdine]

Ik bedoel dat het een boek is in eenvoudige bewoordingen, iedereen kan het begrijpen, er staan geen cryptische beschrijvingen in, en dat sommige problemen wel erg gemakkelijk opgelost worden. Nuri loopt erg vaak aan tegen mensen die hem verder kunnen helpen. En stukken reis worden gewoon overgeslagen, hoewel daar de problemen legio moeten zijn geweest. (Ja ik weet het, het boek was twee keer zo dik geworden.) Ook dingen als ingepakte reistassen die in het huis niet worden gevonden terwijl de rest kort en klein wordt geslagen. Onlogisch, maar zonder die tassen kon er niet eens vertrokken worden. Ik zou in de Londense metro niet zomaar van het ene eind naar het andere kunnen reizen als ik nog nooit in een metro had gezeten. Dat bedoel ik met simplistisch. Ik had ook "beetje kinderlijk" kunnen zeggen. Het gaat er meer aan toe zoals in een sprookje, een zwart sprookje dan wel.

[Marjo]

Het ligt dus aan de insteek van de lezer hoe je dit beoordeelt. Nou ja, het gaat vooral om het verhaal denk ik.

[berdine]

Zeker. Het verhaal is de moeite waard.

[Dettie]

berdine: Ook dingen als ingepakte reistassen die in het huis niet worden gevonden terwijl de rest kort en klein wordt geslagen.

"We gaan.
Nee.
Ze maken me af als we blijven.
Ik stond in de keuken bij de kraan plastic flessen te vullen. Ik pakte voor elk van ons een extra set kleren. blz 49"

Dat was het enige wat in die tassen zat, geen echte reistassen.
Maar de mannen die het huis kort en klein sloegen, zochten hém, Nuri. Geen papieren of kleding of iets dergelijks. Ik denk dat ze niet eens door hadden dat het reistassen waren. De mannen waren kwaad dat Nuri er niet was.
Bovendien was het huis kapot, de buitenmuur en zoldering ontbraken. Ze zullen daardoor vast meer dingen ingepakt gehad hebben staan.

Lucy Fisher vertelt precies hoe ze moeten reizen (blz 173 - 174) door Londen. Ze legt met de kaart erbij alles aan hen uit.
Het lijkt mij dat mensen die dwars door landen hebben gereisd, dit ook wel kunnen.

Dettie

[berdine]

Lieverd al hun geld zat erin!

[Dettie]

Ja, maar jij stelt dat het idioot is dat ze die tassen niet mee namen. Ze waren helemaal niet uit op bezit, ze zochten Nuri. Onderweg maakten ze gewoon uit vernielzucht alles kapot, smeten alles in het rond.
Ze zagen gewoon tassen die in de woonkamer stonden. Ik denk dat ze er helemaal niet in die tassen gekeken hebben, ze sloegen gewoon alles kort en klein, haalden kasten leeg, gooiden het legobouwwerk stuk.
De tassen werden teruggevonden in de slaapkamer tussen de troep. Als de plunderaars gezien hadden dat er geld in zat hadden ze dat er wel uit gehaald. Maar ze waren kwaad en gooiden alles kapot. Ze wilden Nuri en waren niet geïnteresseerd in wat er in huis was.

"Ik zei het je nog, zei een man. Ik zei nog dat we hem niet moesten laten gaan."
De muren waren beklad. "We winnen of we sterven."
De vogel van kristal hadden ze ook laten liggen.

blz 53

Dettie

[berdine]

Zo staat het mij niet bij. De tassen waren onder het bed blijven staan. Ze waren helemaal niet in de slaapkamer geweest. Het lijkt mij logisch als je 's nachts iemand zoekt je eerst in zijn bed gaat kijken. En dan in de kasten of die erg leeg zijn en vervolgens onder het bed of ie zich verstopt heeft. Maar ik vind het prima dat jij het op een andere manier interpreteert. We moeten niet over elk detail in discussie gaan. Ik vind het boek enigszins simpel geschreven en jij niet. Daar ging het om.

[Marjo]

Dit is ook een manier om iemand nieuwsgierig te maken!

[Dettie]

ha berdine,

Ik reageerde hier op:
Ook dingen als ingepakte reistassen die in het huis niet worden gevonden terwijl de rest kort en klein wordt geslagen. Onlogisch, maar zonder die tassen kon er niet eens vertrokken worden. Ik zou in de Londense metro niet zomaar van het ene eind naar het andere kunnen reizen als ik nog nooit in een metro had gezeten.

Zelf vind ik het wel fijn om de diepte in te gaan over de inhoud van een boek.
Ik vind het leuk om te denken waarom dit en hoe zat dat dan en als iemand het anders ziet daar over discussiëren.
Maar ik zie dingen vaak wel anders dan jullie, dat is wel eens lastig, misschien is dat omdat ik me heel erg inleef in een verhaal.
Ik let nooit zo op stijl en zo.

Over simpel geschreven, de vrouw zegt nauwelijks iets en de man houdt zijn zinnen heel kort, en later in Engeland zijn de zinnen ook niet vloeiend natuurlijk. Dat maakt mogelijk ook dat het verhaal simpel overkomt voor jou?

Dettie

[Dettie]

Je opmerking klopt niet Berdine, en daarom reageer ik, omdat ik het moeilijk vind dat niet te zeggen. Het kan vervelend overkomen als zijnde detailzoeker. Maar je schrijft dingen die niet in het verhaal staan.

je schrijft:
"De tassen waren onder het bed blijven staan. Ze waren helemaal niet in de slaapkamer geweest. Het lijkt mij logisch als je 's nachts iemand zoekt je eerst in zijn bed gaat kijken. En dan in de kasten of die erg leeg zijn en vervolgens onder het bed of ie zich verstopt heeft. "

Maar dat klopt niet. Er staat namelijk nergens dat de insluipers niet in de slaapkamer zijn geweest en dat zijn ze dus wel. De tassen had Nuri meegenomen naar de woonkamer. Later, na het bezoek van de insluipers, worden ze teruggevonden in de slaapkamer.
In het boek staat: "Ik liet haar (Afra) waar ze was en ging op zoek naar onze tassen. Ik vond ze in de slaapkamer, ongeschonden, slingerde ze over mijn schouder en ging terug naar de woonkamer."

Als hij wist dat ze in de slaapkamer stonden dan was hij niet op zoek gegaan en zei hij niet "ik vond ze in onze slaapkamer".

Ze hebben wel geluk gehad inderdaad dat er niet in de tassen gekeken is. Dat kan je als wel érg toevallig opvatten, maar ze waren op zoek naar Nuri en smeten uit wraakzucht alles in het rond, In een kapot huis zonder muur en dak verwacht je geen bezittingen denk ik.

Ik zal vast drammerig overkomen, maar ik kan dan mijn mond niet houden. Juist omdat ik het zo'n mooi boek vind en het dan jammer vindt dat het niet zo goed bevonden wordt vanwege details die niet blijken te kloppen.

Het maakt natuurlijk niet uit of jij het boek wel of niet goed vindt, ieder zijn mening, maar dat spreekt voor zich.

Dettie
die altijd een beetje bang is voor ruzie maar toch ook haar mening wil geven.

[berdine]

Ik zeg niet dat ik het niet goed vind. Ik vind best een aardig boek. Ik vind het een moeilijk onderwerp dat zó verwoord is dat iedereen vanaf 12 jaar het kan begrijpen. Het is trouwens ook mooi vorm gegeven met de overgang van het heden naar een flashback door middel van een rondje met een patroon waarin een woord staat waarmee het ene hoofdstuk wordt afgesloten en het volgende begint.

[Dettie]

En mijn recensie staat op de site, zoals te verwachten ben ik het niet eens met berdine. Er zit - naar mijn gevoel - in het verhaal een diepere laag die de menselijke aspecten rond de vluchtelingen en oorlog naar boven haalt. Het gaat niet zozeer om de reis maar om de mensen.

Zie http://www.leestafel.info/christy-lefteri

Dettie

[Marjo]

Nou, spuitelf hier: het boek is in mijn ogen niet 'simpel' geschreven. Het is geen tranentrekker, geen pulp.(maar Berdine bedoelde het niet als een neerbuigende opmerking volgens mij)
Het is evenwel ook niet literair. Het is een roman, inderdaad heel toegankelijk voor velen.
Dat gaat dan over de manier waarop het geschreven is.

Het verhaal is en blijft natuurlijk schrijnend op welke manier je dat ook vertelt. Daar vind ik de neergaande lijn bij de man tegenover de juist opgaande lijn bij de vrouw heel mooi verwerkt.

Ik heb er lang over gedaan, stukjes bij beetjes, en dat betekent in mijn geval dat het me ook niet meesleepte.
Qua oordeel zit ik tussen jullie in.

[berdine]

Nee hoor, ik bedoelde het niet neerbuigend. Ik vond het verhaal goed en zoals het geschreven is, voor veel mensen toegankelijk en dat is alleen maar een pluspunt.

[Marjo]

En daar ben ik het helemaal mee eens.

[Dettie]

Ha nee, Berdine bedoelt nooit iets als neerbuigend, zo kwam het ook niet over.
De term literair of niet literair vind ik altijd moeilijk, zoals ik elders ook al schrijf, het gaat mij om het verhaal. Dát is wat ik lees.
En ja, ik merk wel of het boek 'een romannetje' is of meer dan dat, maar ook dat ligt vaak aan het verhaal. Romannetjes gaan vaak over hetzelfde alleen in een andere verpakking. In een zogenoemd literair boek is het verhaal apart, bijzonder, het laat je een andere kijk op dingen zien, het laat je nadenken.
Hoe het boek qua taal of opbouw is, valt me eigenlijk niet op tijdens het lezen. Je merkt het alleen als er iets niet klopt of als bijv een roman voor volwassenen op een heel kinderlijke toon geschreven is. Of als je vaak dezelfde schrijver leest dan herken je zijn stem...

Dit boek liet me wel nadenken, vooral het gegeven dat ze beiden lijden onder het verlies van hun kind maar dit niet aan elkaar kunnen uiten. Wat ik knap vind van de schrijfster (dat valt me dan wel weer op) is dat ze eerst de vrouw als een totaal verslagen vrouw neerzet die totaal apatisch is. De man lijkt ondernemend, altijd op zoek naar oplossingen. naar contacten om verder te komen. En dan is daar ineens die wending, wat alles anders maakt.
De situatie in de vluchtelingenkampen zette mij ook aan het nadenken, o.a. het feit dat er toch een enorm verschil in kampen is. Het ene is redelijk leefbaar, het andere afschuwelijk en troosteloos, uitzichtloos.

Dettie

[Marjo]

Een kamp redelijk leefbaar? Niet dat wij er zouden kunnen aarden denk ik. Dus als het niet anders kan, vooruit, dan is het leefbaar. Wat mij opviel is dat de man over zijn geld bleef beschikken. Je hoort zo vaak over berovingen. Het andere erge, zoals Martin Ros zou zeggen - gebeurt evenwel wel degelijk.

Inderdaad, die draai beschrijft ze heel goed. Aan de vorm van het verhaal mankeert niets.
Wat ik literair zou noemen, dat ontbreekt: de taalkeuze, die is - ha ha zoals Berdine zegt: simpel. En daar bedoelen we niets vervelends mee.

[Dettie]

Ha ja echt leefbaar is een vluchtelingenkamp natuurlijk nooit, maar het kamp in Athene was erger, troostelozer dan de eerdere kampen.

Ik zat nog te denken. Zou de schrijfster de taalkeuze niet bewust genomen hebben? De vluchtelingen spreken deels elkaars taal niet. Hele volzinnen zullen ze niet kunnen zeggen. Afra en Nuri spreken ook nauwelijks met elkaar. Dan wordt het denkelijk ook moeilijk om er taalkundig meer van te maken.
Ik hoef geen gelijk te hebben hoor, en vindt het ook niet vervelend, maar ik liep over jullie opmerking na te denken.

Dettie

[Marjo]

Het is toch niet zo dat alle schrijvers bijzondere taal moeten gebruiken? De een doet het wel, de ander niet en dat is prima. Er zijn ook verschillende soorten lezers. Ik zelf houd van afwisseling, heb niet altijd zin in 'moeilijk', maar ook niet in 'flut'. Dit boek is geen van beiden.
Natuurlijk is het zo dat als dit boek van literaire kwaliteit zou zijn, het minder lezers trekt. Of dat bewust zo gedaan is, hm, denk het niet, maar ik ken de schrijfster niet goed genoeg om dat te weten. Stel dat dit een boek zou zijn dat geschreven is door iemand die bekend staat om zijn literaire kwaliteiten - goh, noem er eens een - dan zouden we zeggen: nou, dit boek is duidelijk niet wat we gewend zijn.

Maar in dit geval: geen idee, en het is ook helemaal niet als punt van kritiek bedoeld, het is een mededeling: zo is dit boek.

[Dettie]

Nee hoor, dat hoeven ze zeker niet, bijzondere taal gebruiken. Ik lees zelf altijd van alles tegelijk, moeilijk en makkelijk door elkaar.
Ik zit er verder ook niet mee, maar zoals wel vaker loop ik na te denken over een boek en de opmerkingen die erover gemaakt worden. Ik lees boeken gewoon heel anders dan jullie en vind dat verschil eigenlijk wel leuk. Het maakt dat je anders naar een boek gaat kijken.

Ik snap jullie opmerkingen ook wel. Ik denk zelfs als je dit boek te moeilijk had geschreven dat veel minder mensen het zouden lezen. En in dit boek gaat het om het verhaal van de vluchtelingen, wat ze onderweg meemaken en wat het met ze doet.
Doordat het boek zo toegankelijk geschreven is, zal het ook door meer mensen gelezen worden.

Dettie

[Marjo]

Zo is dat.