Bertram Koeleman - De huisvriend (samenl.bk april/mei 2014)

[Willeke]

Kan nu ook wel eigenlijk;

De huisvriend

Om te beginnen heb ik dit boek met zeer veel genoegen gelezen. Alleen al lezend wisselde mijn mening over het boek nogal eens. De eerste helft, eigenlijk tot en met de moord, was ik lyrisch. Wat een verrassend, leuk geschreven en origineel boek. Met als sterke kant een nieuwsgierig makende reeks van glimpen en terloopse onthullingen waardoor het verhaal ineens een totaal andere wending nam, óf waardoor je heel hard na moesten denken hoe alles ook al weer zat.

Maar na de moord gebeurt er me te veel, ik kon het nauwelijks meer bijhouden en het bleef op de een of andere manier ook slecht in mijn hoofd haken. Misschien omdat de karakters die plotseling in beeld kwamen te weinig uitgewerkt werden, of misschien omdat het er te veel waren. Ik kon het nauwelijks behappen.

Wat is bijvoorbeeld de precieze rol van Mirjam, die vooral aan hei eind ook nog zo’n belangrijke plaats inneemt? Had het boek er heel veel minder van geworden als zij er niet in had voorgekomen, of minder prominent. Of wel prominent, maar dan wat meer uitgewerkt.
Daar had ik misschien nog wel wat milder over kunnen zijn als op het eind het verhaal rond was geweest en alle vragen en motieven beantwoord. Maar dat was ( bij mij) niet het geval. Al vraag ik me wel af of ik door de hoeveelheid informatie niet gewoon dingen over het hoofd heb gezien.

Toch is mijn eindoordeel positief omdat ik het een erg origineel boek vond en omdat ik de sfeertekening zo sterk vond. Ik zag Storm Lake met al zijn kamers en kamertjes en zijn zolder en kelders en schuurtjes helemaal voor me. En dat leven van die twee mannen, met hun routines en keurig gedekte tafels/ de huisvriend die dat wankele evenwicht aan het wankelen bracht zag ik ook voor me en de manier waarop beschreven wordt hoe na zijn dood dat evenwicht meer en meer verstoort wordt is erg k beschreven. Zeker voor een debuut.
Het smaakt dus naar meer, maar dan liefst met iets meer uitgewerkte karakters en motieven.

Hieronder mijn meest prangende vragen;

- Ten eerste; wat was er in vredesnaam zo belangrijk of aan de hand dat de identiteit en het bestaan van Benjamin niet bekend zou mogen worden, dat het een moord waard was.

- En de bijbehorende vraag, waar het boek wel een aantal keren de schijnwerper op zet; wat bezielde Jonas om zo alles op te geven en zijn hele persoonlijke leven, inclusief zijn liefdesleven, in dienst te stellen van een man die hij toen nauwelijks kende en voor wie hij uiteindelijk zelfs bereid was om te moorden?

- Wie heeft her briefje geschreven wat Jonas vond in de zak van Benjamin met de tekst :” Zou jij je zoon verraden? “
Met welke bedoeling is het briefje geschreven?
En wat betekent het eigenlijk?

- Waarom ging Elsa naar zolder, toch niet echt een logische actie bij een eerste bezoek. Was het aldoor haar bedoeling om in het huis rond te snuffelen, legde ze het daarom met de niet bepaald handige Jonas aan. En/of was zij soms ook benaderd door Fineman junior?

- Hoe kwam de Fineman junior te weten dat Benjamin een zoon had, die zwerver was en die hij als geheim wapen in kon zetten.

- Waarom belde Michael naar Mirjam, en wat is daar weer de betekenis van?

- Waarom werd het evenwicht tussen Jonas en Benjamin, en hun hele routine zo verstoord na de dood van Fineman senior Was Benjamin kwaad op Jonas of op zichzelf of was er iets anders aan de hand?

- Wat betekende het briefje in de jaszak en wie heeft dat geschreven en met welke bedoeling?

- En tot slot, wat is de betekenis van de laatste regels van het boek;

“ Is er dan niemand die mij tegenhoudt als ik mij nu naar haar (een vreemde dame op een bankje bij een fontein die hem vaag aan Elsa doet denken) omdraai? Is er niemand die mij influistert wat ik doen moet. Is er dan werkelijk niemand?

Ik kon mij niet aan de indruk ontrekken dat hier alsnog op de valreep een stukje antwoord ligt voor het handelen van Jonas. Zou het zo kunnen zijn dat hij dit veilig leven koos omdat hij dan niet dit soort keuzes hoefde te maken, maar dat het altijd duidelijk was wat hij moest doen in het leven?

Of zie ik dat verkeerd?

Ik hoor het graag, ook wat jullie over de andere vragen denken, want nogmaals, ik heb steeds het gevoel dat ik dingen over het hoofd zie in dit boek.

Willeke

[Dettie]

Och die Willeke, zet ze een heel verhaal op het forum, reageert niemand!

De eerste helft, eigenlijk tot en met de moord, was ik lyrisch. Wat een verrassend, leuk geschreven en origineel boek. Met als sterke kant een nieuwsgierig makende reeks van glimpen en terloopse onthullingen waardoor het verhaal ineens een totaal andere wending nam, óf waardoor je heel hard na moesten denken hoe alles ook al weer zat.

Ja dat had ik ook, ik vond het bijna onnederlands. Dat huis, die aparte kluizenaar en die verzorger die angstvallig de boel bewaakte zodat het geheim niet uitlekte.. Prachtig! Ik verheugde me ook erg op de rest van het verhaal. maar na die moord...

Maar na de moord gebeurt er me te veel, ik kon het nauwelijks meer bijhouden en het bleef op de een of andere manier ook slecht in mijn hoofd haken. Misschien omdat de karakters die plotseling in beeld kwamen te weinig uitgewerkt werden, of misschien omdat het er te veel waren. Ik kon het nauwelijks behappen.

Het ging allemaal héél snel, zo was die man er en zo was hij vermoord. Heel bizar, je kreeg het gevoel dat je achter de gebeurtenissen aan holde. Ik vond het vrij chaotisch.
Ik ga even door onder de verklapper

V

E

R

K

L

A

P

P

E

R
- Ten eerste; wat was er in vredesnaam zo belangrijk of aan de hand dat de identiteit en het bestaan van Benjamin niet bekend zou mogen worden, dat het een moord waard was.

Benjamin wilde absoluut niet dat iemand wist dat hij daar woonde. Hij was een zonderling, angstig, wetenschapper. Hij wilde in alle rust werken en niemand maar dan ook niemand mocht die rust verstoren. De huisvriend dreigde door zijn kleine grapjes (rattenvanger) die rust kapot te maken. Het bestaan waar beide mannen vrede mee hadden te doorbreken, te beschadigen op een akelige manier. Empathie had de huisvriend niet, dus moest hij weg, ze zagen geen andere oplossing denk ik.

- En de bijbehorende vraag, waar het boek wel een aantal keren de schijnwerper op zet; wat bezielde Jonas om zo alles op te geven en zijn hele persoonlijke leven, inclusief zijn liefdesleven, in dienst te stellen van een man die hij toen nauwelijks kende en voor wie hij uiteindelijk zelfs bereid was om te moorden?

Ik heb het idee dat Jonas zelf ook heel verlegen was en dit soort leven erg aangenaam vond. In de grote mensenwereld had hij zich denkelijk niet overeind kunnen houden en nu was hij belangrijk, iemand steunde op hem en dat deed hem goed. (denk ik) Jonas zelf weet ook niet echt hoe het leven in elkaar zit. Hij zegt ergens ‘Wat zijn de regels? Of zijn er geen regels? Is er dan niemand die mij influistert wat ik moet doen? Is er dan werkelijk niemand?’

- Wie heeft her briefje geschreven wat Jonas vond in de zak van Benjamin met de tekst :” Zou jij je zoon verraden? “
Met welke bedoeling is het briefje geschreven?
En wat betekent het eigenlijk?

Ik dacht dat de huisvriend dat briefje had geschreven, maar zeker ben ik er niet van. Is dat niet terug te vinden in het boek Willeke? Zowel de huisvriend als Benjamin hadden een zoon, die van Benjamin breekt in, in zijn vaders huis. Misschien dat daarnaar verwezen wordt op het briefje? Of is de schrijver van het briefje de zoon van de huisvriend die zo te kennen geeft dat hij op de hoogte is van Benjamins zoon? Ik weet het niet. Kan me dat gedeelte niet meer goed herinneren.

- Waarom ging Elsa naar zolder, toch niet echt een logische actie bij een eerste bezoek. Was het aldoor haar bedoeling om in het huis rond te snuffelen, legde ze het daarom met de niet bepaald handige Jonas aan. En/of was zij soms ook benaderd door Fineman junior?

Ja dat vroeg ik me ook af. Het leek wel of ze meer wist. Ze kan ook gewoon héél nieuwsgierig zijn geweest, maar het is vreemd om bij zo'n eerste bezoek maar door het hele huis te willen gaan.

- Waarom werd het evenwicht tussen Jonas en Benjamin, en hun hele routine zo verstoord na de dood van Fineman senior Was Benjamin kwaad op Jonas of op zichzelf of was er iets anders aan de hand?

De man was wel vermoord, Benjamin was al een erg labiele man die ten koste van alles de rust wilde hebben en elk menselijk contact probeerde te vermijden. Mogelijk uit zelfbescherming omdat hij niet tegen prikkels uit de buitenwereld kon? Die moord zette zijn hele rustige leven op zijn kop, hij kon niet meer verder met zijn leven zoals hij gewend was. Mogelijk was hij ontdaan of ging het zijn logische verstand te boven, het had denkelijk zijn tijd nodig om weer terug te komen tot het rustige leven van voor de gebeurtenissen.

- Ik moet overigens steeds denken aan Henry Cavendish, het hele verhaal over Benjamin lijkt wel gebaseerd op Cavendish' leven.

"Cavendish leefde een rustig en teruggetrokken leven. Hij werd door velen als enigszins excentriek beschouwd. Buiten zijn directe familie onderhield hij geen nauwe persoonlijke betrekkingen. Naar verluidt communcieerde hij door middel van briefjes met zijn vrouwelijk dienstpersoneel. Volgens een verhaal had Cavendish een verborgen trap aan zijn huis toegevoegd om niet steeds met zijn dienstpersoneel geconfronteerd te worden. Hedendaagse beschrijvingen van zijn persoonlijkheid hebben sommige moderne commentatoren, zoals Oliver Sacks, er toe verleidt te speculeren, dat hij aan modieuze aandoeningen, zoals het syndroom van Asperger, zou hebben geleden. Het kan natuurlijk ook zijn dat hij gewoon pijnlijk verlegen was. Zijn enige sociale contacten verliepen via de bijeenkomsten van Royal Society. Voor de wekelijkse bijeenkomsten dineerden de leden samen. Cavendish miste deze bijeenkomsten zelden." -
(bron Wikipedia)

Op de andere vragen kom ik nog terug, alleen even deze nog.

- En tot slot, wat is de betekenis van de laatste regels van het boek;

“Is er dan niemand die mij tegenhoudt als ik mij nu naar haar (een vreemde dame op een bankje bij een fontein die hem vaag aan Elsa doet denken) omdraai? Is er niemand die mij influistert wat ik doen moet. Is er dan werkelijk niemand?"

Ik kon mij niet aan de indruk ontrekken dat hier alsnog op de valreep een stukje antwoord ligt voor het handelen van Jonas. Zou het zo kunnen zijn dat hij dit veilig leven koos omdat hij dan niet dit soort keuzes hoefde te maken, maar dat het altijd duidelijk was wat hij moest doen in het leven?

Ja, ik denk dat je daar gelijk in hebt Willeke. Jonas' leven met benjamin was duidelijk, hij wist wat zijn taak was en wat van hem verwacht werd. Zijn leven had structuur en regelmaat. Hij hoefde na te denken over hoe te handelen, hoe te reageren, hoe iemand te benaderen. Zelf bij de sollicitatiegesprekken had hij richtlijnen, hij hoefde niets echt zelfstandig te ondernemen, hij kreeg steeds een taak. Zonder Benjamin was die veiligheid weg en wist hij absoluut niet wat hij moest doen. (denk ik)

Dettie

[Inge]

Ik ga hetgeen hierboven staat niet lezen maar ik wilde laten weten dat ik het boek in huis heb. Jammergenoeg heb ik een druk weekend voor de boeg dus probeer ik het volgende week helemaal uit te lezen zodat ik kan meedoen.

[Willeke]

Maakt niet uit hoor, ik had geen haast.

Ik ga nog reageren op jouw reactie.

Groetjes Willeke

[Willeke]

>>>>> Wie heeft her briefje geschreven wat Jonas vond in de zak van Benjamin met de tekst :” Zou jij je zoon verraden? “
Met welke bedoeling is het briefje geschreven?
En wat betekent het eigenlijk?

Dettie; Ik dacht dat de huisvriend dat briefje had geschreven, maar zeker ben ik er niet van. Is dat niet terug te vinden in het boek Willeke? Zowel de huisvriend als Benjamin hadden een zoon, die van Benjamin breekt in, in zijn vaders huis. Misschien dat daarnaar verwezen wordt op het briefje? Of is de schrijver van het briefje de zoon van de huisvriend die zo te kennen geeft dat hij op de hoogte is van Benjamins zoon? Ik weet het niet. Kan me dat gedeelte niet meer goed herinneren.

Voor zover ik terug kon vinden is er geen enkele aanwijzing wie dat briefje geschreven heeft.
Het kunnen eigenlijk alleen maar de huisvriend of diens zoon zijn denk ik, want de zoon van Benjamin zie ik daartoe niet in staat.

[Willeke]

>>>>>- Ik moet overigens steeds denken aan Henry Cavendish, het hele verhaal over Benjamin lijkt wel gebaseerd op Cavendish' leven.

"Cavendish leefde een rustig en teruggetrokken leven. Hij werd door velen als enigszins excentriek beschouwd. Buiten zijn directe familie onderhield hij geen nauwe persoonlijke betrekkingen. Naar verluidt communcieerde hij door middel van briefjes met zijn vrouwelijk dienstpersoneel. Volgens een verhaal had Cavendish een verborgen trap aan zijn huis toegevoegd om niet steeds met zijn dienstpersoneel geconfronteerd te worden. Hedendaagse beschrijvingen van zijn persoonlijkheid hebben sommige moderne commentatoren, zoals Oliver Sacks, er toe verleidt te speculeren, dat hij aan modieuze aandoeningen, zoals het syndroom van Asperger, zou hebben geleden. Het kan natuurlijk ook zijn dat hij gewoon pijnlijk verlegen was. Zijn enige sociale contacten verliepen via de bijeenkomsten van Royal Society. Voor de wekelijkse bijeenkomsten dineerden de leden samen. Cavendish miste deze bijeenkomsten zelden." -
(bron Wikipedia)

Wat apart, ja die geschiedenis vertoont inderdaad wel grote overeenkomsten met Benjamin. Dat kan bijna niet anders dan een inspiratiebron geweest zijn.

Ik las hier ergens in het topic dat een recenset schreef dat benjamin autistisch was. Denken wij dat ook?

[Willeke]

En verder kijken wij er volgens mij enigszins hetzelfde tegenaan Dettie.
Al blijft het mij verbazen dat een identiteit slechts uit mensenschuwheid zo totaal onbekend moet blijven.

[Marjo]

Ik had het even laten zitten, omdat ik me niets herinnerde van het boek. Nu met deze opmerkingen komt het langzaam terug, dat wel. Maar details ontgaan me nog. Ik moet het boek opnieuw in, voor de rest van de vragen.

- Ten eerste; wat was er in vredesnaam zo belangrijk of aan de hand dat de identiteit en het bestaan van Benjamin niet bekend zou mogen worden, dat het een moord waard was.

Benjamin was volkomen contactgestoord toch? Als je geld hebt kun je een leven leiden zoals jij dat wil.Inclusief een moord omdat iemand je rust bedreigt.

- En de bijbehorende vraag, waar het boek wel een aantal keren de schijnwerper op zet; wat bezielde Jonas om zo alles op te geven en zijn hele persoonlijke leven, inclusief zijn liefdesleven, in dienst te stellen van een man die hij toen nauwelijks kende en voor wie hij uiteindelijk zelfs bereid was om te moorden?

Hij had iets misdaan toch? Al weet ik niet meer wat.

[Dettie]

Ik kan me niet meer herinneren dat hij iets misdaan zou hebben. Het enige dat ik weet is dat hij eten voor Benjamin verzorgde en daardoor gevraagd werd bij Benjamin te komen werken. (toch?)

Jonas was volgens mij ook contactgestoord alleen op een heel andere manier dan Benjamin.
Ik denk dat Benjamin een geleerde was die constant met zijn neus in de boeken/het werk zat en niet wilde dat hij gestoord werd in zijn werkzaamheden. Ze hadden strikte tijden. Inderdaad een mens met geld kan dit soort leven leiden. Die kan zijn rust kopen.
Jonas daarentegen wist niet hoe hij contacten kon leggen gezien zijn gestuntel met het meisje. In winkels ging het wel goed omdat hij weet dat hij een taak heeft (brood kopen bijv.) en het maar een kort contact is.

Ik vraag me wel af of Benjamin wist van het moordplan. Volgens mij niet. (Willeke, is dat ergens terug te vinden?)
Voor Jonas hing er ook veel van af, hij zou zijn baan, zijn leven, kwijtraken als bekend werd dat Benjamin daar leefde. Het was de voorwaarde waarop hij daar ging werken, dat niemand het te weten zou komen, op de huisvriend na.

Dettie

[Willeke]

Ik kan me niet meer herinneren dat hij iets misdaan zou hebben. Het enige dat ik weet is dat hij eten voor Benjamin verzorgde en daardoor gevraagd werd bij Benjamin te komen werken. (toch?)

>>>>>Nee hij heeft niets misdaan volgens mij, hij raakt als hij eten rondbrengt voor het bedrijf van zijn vader gefacineerd door Benjamin en gaat dan voor hem werken

Jonas was volgens mij ook contactgestoord alleen op een heel andere manier dan Benjamin.
Ik denk dat Benjamin een geleerde was die constant met zijn neus in de boeken/het werk zat en niet wilde dat hij gestoord werd in zijn werkzaamheden. Ze hadden strikte tijden. Inderdaad een mens met geld kan dit soort leven leiden. Die kan zijn rust kopen.
Jonas daarentegen wist niet hoe hij contacten kon leggen gezien zijn gestuntel met het meisje. In winkels ging het wel goed omdat hij weet dat hij een taak heeft (brood kopen bijv.) en het maar een kort contact is.

>>> Ja met Jonas is ook het nodige mis volgens mij, hij heeft een absolute angst om zich in het echte leven te storten en van de vaste paden af te gaan. Voor Benjamin zorgen is een mooi excuus om zich niet in het echte leven te storten.

Met Benjamin is wel wat meer mis volgens mij, ik blijf gefascineerd over wat er nu precies zo belangrijk was dat hij n iet ontdekt mocht worden. Je kunt ook gewoon als kluizenaar leven zou ik denken.

Ik vraag me wel af of Benjamin wist van het moordplan. Volgens mij niet. (Willeke, is dat ergens terug te vinden?)
Voor Jonas hing er ook veel van af, hij zou zijn baan, zijn leven, kwijtraken als bekend werd dat Benjamin daar leefde. Het was de voorwaarde waarop hij daar ging werken, dat niemand het te weten zou komen, op de huisvriend na.

>>. Ik kan er niets van terug vinden, vooraf weet hij er niets van. Achteraf wel vermoed ik.

[Marjo]

Het heeft even geduurd, ik heb geprobeerd antwoorden te vinden in het boek. Maar ik vind ze niet. Het blijven raadsels.

[Willeke]

Nee, sommige zaken blijven bewust onopgelost vermoed ik. Zodat wij, de lezers, er lekker over kunnen peinzen.

[Inge]

Ik heb jullie reacties gelezen en merk dat ik niet alleen met veel vragen bleef zitten.
Ik vond het eerder een vreemd verhaal en snapte eigenlijk op geen enkel moment waarom Jonas die huisvriend vermoorde... Het leek me een te grove oplossing van een "klein" probleem. (zoiets als op een mug schieten met een kanon)
Ik vroeg me ook af of de zoon van de huisvriend een vermoeden had... hij bleef toch maar vragen stellen...
Wat dat meisje betreft zag ik er maar 1 nut in en dat was om te tonen hoe "verlegen" Jonas wel was.

[Willeke]

Dat is wel een mooie omschrijving ... met een kanon schieten op een mug.
Zó groot heb ik het niet ervaren, maar ik zat inderdaad ook wel met het gevoel dat het een iets te grote daad was voor alleen maar een ontdekking van iemand die graag geïsoleerd wilde leven.

[Marjo]

Nou, te groot..het is wel definitief en dat wilden ze. Iedere kans op uitlekken vermijden. Dan is dit de enige oplossing.

[Willeke]

Maar waarom? Zo erg is het toch niet als mensen weten dat je bestaat, daar moet toch meer achter gezeten hebben dan mensenschuwheid. In dat geval leef je gewoon als een kluizenaar, dit was echt geheim houden en daar zelfs voor moorden.

[Inge]

Maar Benjamin wilde het toch zo niet? Ja hij wilde dat de huisvriend "verdween". Ik interpreteerde dat als niet meer komen en een andere in zijn plaats. Ik denk dat het vooral Jonas was die de boel overdreef. Daarom ook dat hij Benjamin verdoofde en in de kelder legde?

[Dettie]

ja ik vond het ook raar Inge. Tot dat gebeurde vond ik het een geweldig boek maar die moord sloeg nergens op.
Ik begreep en begrijp het ook niet. Ik denk dat jonas ook bang voor zijn eigen positie was, want wat zou er gebeuren als uitlekte dat niet hij de bewoner/eigenaar van het huis was maar Benjamin?
Het was sowieso altijd een gok om iemand aan te nemen. Ze beloofden wel hun mond te houden maar zouden ze dat ook doen?
Nu bleek dat iemand zich niet aan de regels wilde houden, dan gelijk maar vermoorden? Heel raar.

Dettie

[Marjo]

Misschien lees ik teveel thrillers maar ik had wel degelijk het gevoel dat Benjamin dit bedoelde. Was Jonas niet min of meer zijn alterego?

[Inge]

Zoals gezegd ik interpreteerde dat anders en ik lees nochtans ook veel thrillers. Anders zag ik geen reden waarom hij dan Benjamin moet verdoven en in de kelder verstoppen... Het werd volgens mij vooral door Jonas beraamd... Hoe dan ook... ik vond het een raar verhaal. Het begin vond ik nog wel kunnen en dat Benjamin als kluizenaar leefde en Jonas zijn "butler" was ging er bij mij zoetjes in maar vanaf de moord val ik zowat van de ene verrassing in de andere. Hoe langer het verhaal gaat hoe moeilijker ik het vond om het te blijven geloven. De reacties waren overdreven. En dan die zoon van Benjamin, die gebruikt werd door de zoon van de huisvriend om Benjamin angst aan te jagen? 'k weet het niet... het ging er bij mij niet echt meer in.

[Dettie]

Het is een boek dat even een tijdje weggelegd had moeten worden om te rijpen denk ik.
Ik ben het wel met je eens Inge, het werd erg bizar. Ik volgde ook niet alles meer, vooral toen de zoon van de huisvriend én de zoon van Benjamin erbij kwamen. Ineens is die laatste er, waar was hij dan voor die tijd? En wel toevallig dat die zoon van Benjamin pas na die moord op komt dagen.
De moord op de huisvriend is mogelijk nog te verklaren door de angst op ontdekking van het geheim, dat Jonas daar niet alleen woont maar eigenlijk de Butler is. Benjamin was natuurlijk compleet wereldvreemd, een autist wordt hij ergens genoemd in een recensie. Hij raakte van slag bij elke verandering. Ik denk dat Jonas hen daarom ook drogeert en in de kelder stopt. Dan heeft hij er geen 'weet' van.
Jonas voorzag dat de huisvriend zijn mond niet zou houden dus die moest weg, definitief weg. Vanwege de belofte niets te zeggen over het bestaan van Benjamin hoopt Jonas dat na de moord niets wijst naar het huis van Benjamin, dus kan hij er wel mee wegkomen. Denkt hij...

Dettie

[berdine]

Heeft het boek nu lang genoeg gerijpt, Dettie? Te lang denk ik, nu weet je er vast niets meer vanaf. En de anderen ook niet....

Ik heb het net uit en ik vond het een heel goed boek. Erg origineel. Ik heb helemaal niet al die vragen die jullie eraan over gehouden hebben.

Benjamin Krendler was mensenschuw en Jonas eigenlijk ook wel. Dus dat klikte wel tussen die twee. Benjamin had - misschien samen met Jonas - zijn appartement laten afbranden en was zelf spoorloos verdwenen. Daar was de laatste huisvriend achter gekomen. Hij had het klaarblijkelijk in zijn dagboek genoteerd en daar kwam na zijn overlijden diens zoon weer achter.

Benjamin wist dat die moord eraan kwam. Jonas en Benjamin communiceerden soms enkel met een blik. Ze kenden elkaar natuurlijk door en door.

Na de moord droeg Jonas de nog steeds bewusteloze Benjamin naar de kelder, omdat na de ambulance, de politie zou komen voor een onderzoek. Dan kon hij hem moeilijk in een bed laten liggen. In de kelder zouden ze niet zo gauw kijken.

En Willeke, Mirjam moest in dit boek, hoe kon er anders een zoon van Benjamin bestaan? En Fineman junior wist helemaal niet dat die zwerver de zoon was van Benjamin. Hij heeft gewoon die zwerver van de straat geplukt, die inbrak en die moet vervolgens aan Benjamin zijn naam bekend gemaakt hebben. Daarna is Benjamin op zolder gaan liggen. Hij besefte dat Michael zijn zoon was en daar kon hij hem verborgen houden voor Jonas. Jonas zou niet verder op die zolder rommelen als Benjamin hem daar "wegkeek". Waarom zou Benjamin Michael anders een sleutel van het huis hebben gegeven, als hij niet wist dat hij zijn zoon was?

Dus dat briefje in Benjamins jaszak? Heeft Benjamin zelf geschreven. Helaas at zoonlief al het eten op, dat Jonas aan Benjamin bracht. (Jonas vertrouwde het niet en is er zelfs voor het eerst bij blijven zitten met zijn eigen bord boterhammen. Hij wist dat er iets niet klopte, maar had geen idee wat.)

Ik vond het een heerlijk boek. Ik wist tot het eind niet wat ik kon verwachten, wat Jonas' plannetjes waren en waar het verhaal heen ging. Dat gebeurt maar zelden. En een heleboel werd niet uitgelegd. Je moest in dit boek zelf de puzzelstukjes in elkaar passen. Dat mag ik wel.

Ik geloof niet dat Koeleman al een ander boek heeft geschreven. Jammer!

[Dettie]

Ik las ergens
"Koeleman schrijft aan een verhalenbundel, die begin 2016 het licht ziet." Hij werkt als boekverkoper bij de hier goed bekend staande H. de Vries Boeken in Haarlem.

Ik herinner me nog redelijk veel van het boek maar niet alles. Bij het tweede deel haakte ik af, het ging me te snel er gebeurde teveel. Ik weet nog wel de onbeholpenheid van Jonas toen hij verliefd werd, en de onrust toen de rattenbestrijder kwam.
Maar niet meer hoe de ontknoping was. Dat zoonverhaal vond ik erg verwarrend en ik begreep de hele functie van die zoon niet erg maar dat kan ook komen omdat het verhaal me niet echt meer boeide.
Het werd me te chaotisch. Het begin vond ik veel prettiger, dat was geheimzinnig en leidde naar iets onontkoombaars wat ook wel kwam maar met teveel personages en teveel ontwikkelingen.

Dettie