De bittere nasmaak van verraad
Achterflap:
'De enige manier om te weten wat er is gebeurd op 11 september 2001 tussen 8:30 en 10:29 uur in restaurant Windows on the World op de 107de etage van de noordelijke toren van het World Trade Centre is het te verzinnen', zegt Frédéric Beigbeder.
En dat doet hij, op een aangrijpende en cynische wijze. Van minuut tot minuut beschrijft hij de situatie die de camera's niet konden registreren. Het effect van de aanslag is direct voelbaar in Windows on the World: plafonds die naar beneden donderen, wandlampen die kapot knallen; verwarring en chaos alom. De Texaan Carthew probeert zijn zoontjes wijs te maken dat het een grote show is zoals Benigni's La vita è bella; het stelletje dat op de wc aan het seksen is wordt wreed gestoord en een sms-je maakt duidelijk dat een ander vliegtuig de tweede toren heeft doorboord.
Ondertussen beschrijft Beigbeder zijn eigen bewogen leven en gedachten vanuit de Tour Montparnasse in Parijs, waardoor een vreemde, intrigerende mengeling van fictie en non-fictie ontstaat.
Recensie:
Hoewel ik van de auteur Frédéric Beigbeder nog nooit iets had gelezen, besloot ik toch aan zijn nieuwe roman “Windows On The World” te beginnen. Enerzijds vanwege de redelijke kritieken die hij voor zijn vorige twee boeken had gekregen, maar ook omdat ik nieuwsgierig was naar zijn verhaal over de aanslagen in New York van 11 september 2001. Met uitzondering van de kranten van drie jaar geleden (en de meeste uitzendingen van het NOS Journaal en CNN) heb ik nog nooit de behoefte gehad mij meer dan normaal te verdiepen in de puur menselijke kant van dit enorme drama. Hoe vaak wil je terugdenken aan een gebeurtenis die je sowieso nooit meer uit je hoofd kan krijgen? Op mijn werk zie ik nog dagelijks de gevolgen van de uiterst wrede terreurdaden in de vorm van extra beveiligingen en veel strengere procedures. En die kan en zal ik altijd blijven begrijpen, aangezien de hele wereld zijn uiterste best moet doen om een herhaling te voorkomen. Hopen tegen beter weten in, dan begrijp ik best, maar liever de lichte illusie van veiligheid dan de constante aanwezigheid van dreiging en gevaar. Noem het laf, noem het naïef, noem het wat je maar wilt. Maar op de één of andere manier willen de meeste mensen de dagen van 11 september 2001 toch proberen te verwerken en een poging doen het enigszins achter zich te laten. En ik ben daarop zeker geen uitzondering.
Vandaar dat ik tot dusver nog nooit boeken heb gelezen van mensen die dierbaren hebben verloren of van slachtoffers die het op de één of andere manier toch hebben weten te overleven. Ik mis mogelijk een bepaald soort nieuwsgierigheid naar menselijk leed of hoop misschien wel mijn ogen te kunnen sluiten in een poging dit soort verdriet en dramatiek buiten mijn eigen deur te houden. Maar met het verschijnen van “Windows On The World” van Beigbeder besloot ik dan toch om mijn nek uit te steken en de verschrikkingen van New York – drie jaar na dato – opnieuw aan mij voorbij te laten trekken. Het betrof een verzonnen verhaal van wat er gebeurde in de ‘eerste toren’ van het World Trade Center” tijdens de twee uur tussen het moment dat het vliegtuig er naar binnenvloog en het moment dat de toren daadwerkelijk instortte. Het fictieve verhaal van Carthew Yorston, een gescheiden veertiger uit Texas, die met zijn twee zoontjes op vakantie is in New York. Op de ochtend van de aanslagen neemt hij zijn kinderen mee voor een ontbijt in het restaurant van het WTC, ook wel bekend als Windows On The World. Ieder hoofdstuk in het boek is een minuut uit de martelgang van Yorston, die weet dat hij gevangen zit in de toren en dat de kans zeer groot is dat hij samen met zijn zoontjes zal sterven.
Gelijktijdig met dit vaak zeer ontroerende verslag geeft de auteur echter ook per minuut commentaar op zijn eigen leven en zijn persoonlijke meningen over de aanslagen in New York. Hij geeft aan dat hij heel lang heeft getwijfeld of hij dit boek wel moest schrijven en schrijft tevens hele stukken over zijn eigen jeugd. De samenhang met de aanslag op het World Trade Center is in de meeste gevallen echter zeer onduidelijk en zijn poging om alles in een juist perspectief te plaatsen is vanaf het eerste begin van deze roman tot mislukken gedoemd. Bij gebrek aan eigen leed wil Beigbeder de lezer blijkbaar de illusie geven dat hij meer dan wie dan ook getroffen is door de dood van zoveel onschuldige mensen en probeert hij wanhopig om de (overigens nietszeggende) gebeurtenissen in zijn eigen leven op een literaire manier te verweven met het lot van Amerika en de Westerse wereld. Maar zijn gedachtesprongen zijn doorgaans niet te volgen en zijn soms harde humor over de gebeurtenissen zijn niet te plaatsen, waardoor de vraag gesteld kan worden waarom hij dit boek nou eigenlijk heeft geschreven.
Misschien had hij beter zijn hele roman kunnen wijden aan de tragiek van Carthew Yorston en zijn twee jonge kinderen. Aan de angst, de wanhoop en het verdriet van een vader die zijn uiterste best doet om zijn zoontjes ervan te overtuigen dat het slechts een oefening is waarin ze per ongeluk terecht zijn gekomen. Aan de onmenselijke beslissing van een ouder om te moeten kiezen tussen de dood door vlammen en verstikking of de sprong naar beneden. Een tragiek die haast niet te bevatten is. Maar dan had Beigbeder wel een zeer belangrijk boek kunnen schrijven, een overbrugging tussen de gebeurtenissen van toen en de definitieve verwerking hiervan anno 2004. Nu is “Windows On The World” een roman geworden die alleen maar een teleurstelling bij de lezer achterlaat en proef je bijna de bittere nasmaak van verraad aan al die vaders en moeders die hun kinderen drie jaar geleden niet hebben kunnen redden. Wat het nog veel onbegrijpelijker maakt dat Beigbeder zichzelf in dit boek veel belangrijker lijkt te vinden dan alle mensen die zich toentertijd in Windows On The World bevonden.
(uitgever: De Geus)
In mijn bespreking op mijn weglog op http://eherni.blogspot.com/ kreeg dit boek van mij twee sterren
