Leoni Jansen - Geheim

[Dettie]

De vader van de zangeres en regisseuse Leoni Jansen was fout in de oorlog. Toen ze zestien werd is haar dat onder grote geheimhouding verteld, en sindsdien is dat altijd een gegeven geweest in haar leven. Haar vader was fout geweest. Punt. Van tijd tot tijd doken er flarden op, verhalen van haar vader, maar hoe het precies zat, wist ze niet, en echt doorgevraagd heeft ze nooit.

Lees verder, klik hier http://www.leestafel.info/leoni-jansen

Willeke

[Dettie]

Het is altijd zo raar dat kinderen op de daden van hun ouders worden aangekeken. (Zo erg zelfs dat Leonie het er niet over durfde te vertellen of praten.) Ze waren vaak toen nog niet eens geboren!
Staat er ook in hoe de tantes reageerden op het boek?

Dettie

[WilV]

Het is altijd zo raar dat kinderen op de daden van hun ouders worden aangekeken. (Zo erg zelfs dat Leonie het er niet over durfde te vertellen of praten.) Ze waren vaak toen nog niet eens geboren!
Staat er ook in hoe de tantes reageerden op het boek?

Dettie

Ja erg he, ze voelde zelf ook een enorme huivering om haar verhaal naar buiten te brengen, vooral nadat ze voorstellingen van kinderen andere oorlogsslachtoffers zag wiens ouders in de kampen zaten, de voorstelling van Debbie Petter bijvoorbeeld.
Kinderen van slachtoffers van "de goede kant". Ze schrijft ook dat ze tijdens dit schrijven in een zakelijk conflict ineens te horen krijgt dat de appel niet ver van de boom valt met een oorlogsmisdadiger in de familie. Alsof dat ook maar iets met haar te maken heeft inderdaad.

De tantes ondernemen aan het eind van het boek een telefoontje (of een brief, maar ik geloof een telefoontje) om te vragen of het nu echt wel nodig is allemaal, en dat hun kinderen het voor een deel nog niets eens weten. Hen overviel denk ik een beetje de angst dat er met hun geheim aan de haal zou zijn gegaan. Hoe ze op het boek zelf reageerde weet ik niet. Het is allemaal wel heel respectvol gedaan, maar ja, als het zo gevoelig ligt...

Willeke

[Annemarie]

Poeh, dat is nog eens een geheim. Wat lijkt het me moeilijk om als zestienjarige zo'n beladen geheim te horen te krijgen.

[WilV]

Ja dat lijkt mij ook. Er werd een beetje omheen geleefd. Pas later ging ze echt op zoek naar hoe en wat. Maar de nasleep van die oorlog en dat geheim waren er altijd.

[Annemarie]

Heftig hoor. Ik kan me goed voorstellen dat het leven van Leoni Jansen hier flink door is beïnvloed. Het is niet niks.

[WilV]

Nee maar ze schrijft er , misschien omdat ze nu wat ouders is, heel mild over. Niet om het goed te praten hoor, zo bedoel ik het niet. Maar vooral vanuit de behoefte om het te begrijpen. Ik denk dat het ook wel veel duidelijkheid achteraf gaf over waarom haar vader zo'n moeilijke man was.

[WilV]

Wat je wel steeds voelt is het dillema; haar vader vocht, was gewond, heeft verschrikkelijke dingen zien gebeuren, en daar allerlei trauma's van over gehouden, misschien zelfs wel een Post traumatisch stress syndroom. Dat sugereert ze niet ,maar die gedachte kwam wel bij mij op. Hij heeft in totaal zes jaar gevangen gezeten, iets waar je compassie mee zou hebben normaal gesproken, wat ze ook heeft, maar ja, anders dan bij bv de Joodse slachtoffers ging er bij hem een keus aan vooraf.
Haar vader vond dat hij een foute keuze had gemaakt, maar vond ook dat hij nergens erkenning kreeg voor zijn leed.

[Annemarie]

Gelukkig hebben wij nooit een oorlog meegemaakt en het is dan ook moeilijk om helemaal te begrijpen waarom haar vader deze keus maakte. Veel mensen zullen gedreven zijn door angst. Hebben hun eigen hachje en dat van hun gezin willen redden. Ik weet niet wat deze man allemaal op zijn geweten heeft maar ik denk wel dat er verschillende gradaties zijn geweest van de mate waarin iemand fout was. Goed te keuren of te praten valt het echter nooit en uit jouw berichtje hierboven maak ik op dat haar vader dat zelf ook zo heeft gezien.

[WilV]

Gelukkig hebben wij nooit een oorlog meegemaakt en het is dan ook moeilijk om helemaal te begrijpen waarom haar vader deze keus maakte. Veel mensen zullen gedreven zijn door angst. Hebben hun eigen hachje en dat van hun gezin willen redden. Ik weet niet wat deze man allemaal op zijn geweten heeft maar ik denk wel dat er verschillende gradaties zijn geweest van de mate waarin iemand fout was. Goed te keuren of te praten valt het echter nooit en uit jouw berichtje hierboven maak ik op dat haar vader dat zelf ook zo heeft gezien.

Ja voor een deel, al voelde hij zich ook erg een miskend slachtoffer.
Mij werd de keuze niet hélemaal duidelijk, er waren wel factoren, maar daarin hadden ook andere keuzes gemaakt kunnen worden. Aan haar vader kon ze het helaas niet meer vragen. Hij was "gematigd "fout, vocht dus aan het front, was lid van de NSB, maar heeft geen mensen verraden of op een andere manier actief geweest. Ook in "fout zijn" zijn gradaties, en ook daar is moeilijk over oordelen nu achteraf. Maar hij moet bepaalde idealen gehad hebben ,(of heel graag wég gewild hebben), anders ga je niet voor de Duitsers vechten in Afrika.

Ed van Thijn beschouwde ook hém als slachtoffer. Wat een milde man is dat. Hij beschouwde sowieso de hele tweede generatie kinderen van "goed" en "fout" als slachtoffer, omdat ze allemaal met getraumatiseerde vaders/ouders moesten leven, vaak met geheimen en onuitgesproken verhalen die wel altijd als een last op het gezin drukte.

[Annemarie]

Vechten aan het front is natuurlijk wel overtuigd fout. Dat doe je niet uit angst maar uit overtuiging. Ik denk zeker dat kinderen van mensen die de oorlog mee hebben gemaakt (en dat geldt absoluut ook voor kinderen wiens ouders in een Jappenkamp hebben gezeten) daar schade van hebben ondervonden. Hun ouders waren getraumatiseerd of probeerden fouten weg te poetsen zoals in het geval van Leoni Jansen.

[WilV]

Vechten aan het front is natuurlijk wel overtuigd fout. Dat doe je niet uit angst maar uit overtuiging. Ik denk zeker dat kinderen van mensen die de oorlog mee hebben gemaakt (en dat geldt absoluut ook voor kinderen wiens ouders in een Jappenkamp hebben gezeten) daar schade van hebben ondervonden. Hun ouders waren getraumatiseerd of probeerden fouten weg te poetsen zoals in het geval van Leoni Jansen.

Ja zeker.
Er word gesugereerd dat het een vlucht is uit de omstandigheden thuis, maar het is hoe dan ook wel een bewuste keus inderdaad.

[Marjo]

Maar: als een man gaat vechten kan het voor een ideaal zijn, voor een overtuiging. Is dat nog fout?

[Annemarie]

Maar: als een man gaat vechten kan het voor een ideaal zijn, voor een overtuiging. Is dat nog fout?

Wel als er slachtoffers vallen vind ik

[Marjo]

Die vallen er altijd in een oorlog!
Stel dat wij aangevallen worden en onze mannen vechten terug? En ze kunnen er - zit er dik in! - niet omheen om slachtoffers te maken?
Dit is en blijft een moeilijke kwestie, je kan niet zomaar oordelen.

[Annemarie]

Die vallen er altijd in een oorlog!
Stel dat wij aangevallen worden en onze mannen vechten terug? En ze kunnen er - zit er dik in! - niet omheen om slachtoffers te maken?
Dit is en blijft een moeilijke kwestie, je kan niet zomaar oordelen.

Daar heb je gelijk in. Het is niet zo zwart-wit inderdaad. Maar...als je in een oorlog terug vecht dan is dat wel wat anders dan je vrijwillig aanmelden om te gaan vechten aan het front. Toch? Maar je hebt gelijk, het is moeilijk om hierover te oordelen. Zoals ik eerder al schreef: Wij hebben de oorlog gelukkig niet meegemaakt.

[Dettie]

Vechten aan het front is natuurlijk wel overtuigd fout.

Dát durf ik zelfs niet te beweren. Wij kenden iemand die als kind toevallig in Duitsland zat omdat zijn ouders daar toen woonden. Hij kwam aan de 'verkeerde' kant terecht en is er vaak op aangekeken. Voor de aardigheid zou je Montijn van Aleid Kooiman eens moeten lezen, is ook zo'n verhaal over iemand die aldoor toevallig aan de verkeerde kant zat. Niet willens en wetens maar het liep zo.
(Ook een prachtig boek trouwens.)

Dettie

[Annemarie]

Misschien heb ik het te heftig gezegd. Ik bedoelde ermee dat je ook mensen had die in de oorlog "fout" waren maar niet heel veel deden. Dat het meer schone schijn was uit angst voor de vijand dan dat ze nu echt slechte dingen deden.

Als je vecht aan het front in het belang van je eigen land en je eigen mensen dan is dat toch ook wel weer wat anders dan dat je dat doet voor de vijand. Maar nogmaals: het is voor mij eigenlijk niet mogelijk om hier zomaar over te oordelen. Ik weet natuurlijk niet hoe ik mij staande zou houden in een oorlog.

[WilV]

We komen hier over de beweegredenen niet heel erg veel te weten jammer genoeg. Mij leek het óók een manier om weg te komen, en daar zal vast wel iets van sympathie of ideologie achter gezeten hebben, anders maak je niet zo'n stap, m
Maar in hoeverre dat was en welke rol in verhouding speelde komen we niet te weten. Althans zo heb ik het gelezen.

Willeke

[WilV]

Nee je weet nooit wat je zelf zou kiezen, en achteraf was dat Duitse rijk natuurlijk nog véél fouter dan toen het begon. Niet om het goed te praten overigens, want er moet iets van sympathie geweest zijn, anders kies je wel voor de andere kant om te vechten als je avontuur wil.

Het citaat in het boek over keuzes maken over dat kruispunt vond ik mooi.