De crisiskaravaan, Linda Polman
Dit boek stond al tijden bovenaan mijn lijstje non-fictie maar toen ik het in mijn handen had om te lezen was ik toch huiverig. De laatste keer dat ik een journalistiek non-fictie boek was was “het zijn net mensen”van Joris Luiendijk, en sindsdien kan ik nauwelijks meer een reportage uit het midden oosten kijken zonder aan dit boek te denken, en ik was bang dat ik na het lezen van het boek van Linda Polman hetzelfde zou hebben met internationale hulpverlening.
Mijn vrees was niet onterecht. De crisiskaravaan is een schokkend boek over de internationale crisishulp in rampgebieden. Het beschrijft de praktijk en de dillema’s waar de internationale hulpverlening voor komt te staan en hoe ze daar mee omgaan. Hoe goedbedoelende hulp met regelmaat gebruikt wordt om een conflict in stand te houden bijvoorbeeld. Het meest schrijnende voorbeeld daarvan was het conflict met de Hutu’s en de Tutsi’s.. rond Goma was een enorm kamp waar de slachtoffers van de genocide verzorgd en gevoed werden en waar tientallen hulporganisaties waren neergestreken. Achteraf bleken de kampen niet bevolkt met Tutsislachtoffers maar met Hutu daders die zich hergroepeerde, verzorg en gevoed werden en vooral grote percentages van de hulpgoederen in beslag namen om zo hun strijd tegen de Hutu’s te financieren.
Het gaat te ver om alle voorbeelden die Polman aanvoert hier te vertellen, maar ze noemt bijvoorbeeld ook de hongersnood van Ethiopie in de jaren tachtig ( van het Live Aid concert) die eigenlijk geen hongersnood was maar in scene gezet door de machthebbers om bevolkingsgroepen te verplaatsen, in hun eigen belang, waar de internationale hulpverlening aan mee hielp waarbij tienduizenden mensen het leven verloren,
Of de situatie in Serra Leone waar hulporganisaties met goede bedoeling kinderen bijna ontvoeren en hun ouders onder valse voorwendselen adoptiepapieren laten tekenen zonde dat ze het weten.
Het zijn maar een paar voorbeelden, maar je leest het met stijgende verbazing. Hulporganisaties met goede bedoelingen en veel geld worden tegen wil en dank speelbal in het conflict en helpen het soms zelfs in stand te houden. Cijfers daarover komen nauwelijks in de publiciteit omdat dat nadelig is voor fondsenwerving en concurrentie, en een openbaar debat over hoe dan anders komt daardoor nauwelijks van de grond.
Dat laatste is wat mij betreft wel de grote vraag die boven het boek blijft hangen…hoe dan anders.
Ik kon me al lezend ook vaak voorstellen dat de hulpverleners vaak wel wisten dat er dingen fout zaten maar dat het alternatief..mensen laten verhongeren, kinderen laten sterven maakt dat je tóch blijft en je ding doet.
Polman weidt een hoofdstuk aan de vraag “hoe dan anders”, maar het is een dun hoofdstuk. Ik had daar eerlijk gezegd meer van verwacht maar ze spreekt dat argument zelf al tegen door te zeggen dat als iemand bericht over misstanden in de politiek ook niet van de verslaggever wordt verwacht om het probleem op te lossen, waarom in dit geval dan wel. Ik vond dat een beetje zwak argument, als je zo’n harde en duidelijke aanklacht hebt en je hebt je vijf jaar in de zaak verdiept dan zou je eigenlijk een alternatief voorstel moeten hebben. De schrijfster zelf zegt hierover dat het boek vooral bedoeld is om de “consumenten” ( de gevers) aan te sporen tot het stellen van vragen, en de hulporganisaties zelf eindelijk een aan te zetten tot een eerlijke discussie.
Ondanks het uitblijvende alternatief is dit boek wat mij betreft wel een aanradervoor de geïnteresseerde. Niet zozeer voor de mensen die altijd al riepen “ik geef niets want alles blijft toch aan de strijkstok hangen”Zij zullen hun mening alleen maar bevestigd zien en nooit meer iets geven, maar vooral voor de mensen die wel betrokken of geïnteresseerd zijn. Dan is dit boek weliswaar schokkend, maar het zet je wel aan het denken. En maakt je wellicht ook kritisch over de manier waarop en aan wie je geeft. En wie weet zet dit boek, wat ook in de publiciteit nogal wat stof deed opwaaien toch instanties in beweging.
Wil
Linda Polman - De crisiskaravaan
Ha,..denk ik een aanmoediging te schrijven dat je dit boek vooral moet lezen ..concludeer jij dat je het dus niet hoeft te lezen 
Maar serieus, het is mijn conclusie, misschien is jouw conclusie wel heel anders.
En persoonlijk vind ik het dillema ook nog niet opgelost..ik zal tóch blijven geven,omdat ik "niets doen" ook een onaanvaanbaar alternatief vind, al ga ik wel nóg kritischer kijken aan wie ik geef.
Het is een dodelijk dillema. Ik hoop alleen wel dat het meer dan nu op de agenda's van de hulpverlening komt te staan, en meer open ook, ook in de media wat mij betreft.
Willeke
Maar serieus, het is mijn conclusie, misschien is jouw conclusie wel heel anders.
En persoonlijk vind ik het dillema ook nog niet opgelost..ik zal tóch blijven geven,omdat ik "niets doen" ook een onaanvaanbaar alternatief vind, al ga ik wel nóg kritischer kijken aan wie ik geef.
Het is een dodelijk dillema. Ik hoop alleen wel dat het meer dan nu op de agenda's van de hulpverlening komt te staan, en meer open ook, ook in de media wat mij betreft.
Willeke
Ik denk zeker dat dit boek bijdraagt tot de discussie. ik las in de Volkskrant even terug ook al wat stukken als reactie op dit boek.
Bij Pauw en Witteman zag ik trouwens een discussie met de schrijfster en de directeur van het Rode kruis.
Was een boeiende discussie.
Maar ook gewoon in de berichtgeving zou het wat mij betreft best wat opener mogen, maar daar zijn "belangen" ( het ontvangen van donaties) net nog te groot voor vermoed ik.
Willeke
Bij Pauw en Witteman zag ik trouwens een discussie met de schrijfster en de directeur van het Rode kruis.
Was een boeiende discussie.
Maar ook gewoon in de berichtgeving zou het wat mij betreft best wat opener mogen, maar daar zijn "belangen" ( het ontvangen van donaties) net nog te groot voor vermoed ik.
Willeke
Wie is er online
Gebruikers op dit forum: Geen geregistreerde gebruikers en 88 gasten